VluchtelingenWerk Nederland is kritisch op de uitspraak van het Europees Hof van Justitie dat Frontex, de Europese grenswacht, illegaal teruggestuurde Syrische asielzoekers geen schadevergoeding hoeft te betalen. De hulporganisatie noemt het oordeel „onbevredigend”.
De zaak was aangespannen door een Syrisch gezin dat in 2016 met vier jonge kinderen in Griekenland asiel wilde aanvragen. Europese en Griekse grenswachters zouden het gezin hebben misleid en vervolgens met het vliegtuig naar Turkije hebben gestuurd. Er werd 140.000 euro van Frontex geëist. Maar de hoogste Europese rechter bepaalde woensdag dat Frontex niet verantwoordelijk is voor deze zogenoemde pushback. Die verantwoordelijkheid ligt bij landen in de Europese Unie, omdat Frontex volgens de rechter de EU-landen slechts assisteert.
VluchtelingenWerk is teleurgesteld over het oordeel. „De uitspraak van vandaag is onbevredigend, in de eerste plaats voor het gezin. Zij zijn teleurgesteld dat Frontex niet is aan te spreken op zijn rol bij de illegale pushback waarvan zij slachtoffer zijn en de manier waarop zij zijn uitgezet.”
In een reactie zegt VluchtelingenWerk dat de uitspraak vragen oproept. Zo wil de organisatie weten hoe het mandaat van Frontex moet worden begrepen als de Europese grenswacht niet aansprakelijk is voor de pushback. In dat mandaat staat volgens VluchtelingenWerk dat Frontex erop moet toezien dat mensenrechten worden gerespecteerd bij het uitvoeren van hun toezichthoudende taak. VluchtelingenWerk: „de uitspraak maakt niet duidelijk wat dit in de praktijk betekent. Het blijft onduidelijk op welke manier Frontex invulling moet geven aan zijn toezichthoudende taak.”
Ook vindt VluchtelingenWerk dat Frontex veel macht heeft over het leven van mensen, en blijft het onduidelijk aan wie en waarvoor Frontex dan verantwoording moet afleggen. „In een rechtsstaat hoort macht gepaard te gaan met de verplichting verantwoordelijkheid af te leggen. Deze uitspraak laat zien dat individuen Frontex niet voor de rechter ter verantwoording kunnen roepen over de manier waarop de uitvoeringsorganisatie met hen omgaat.”
De organisatie roept onder meer de Europese Commissie op om duidelijke regelgeving te maken „zodat duidelijk wordt op welke manier Frontex moet toezien op de naleving van mensenrechten”.
Het Syrische gezin werd bijgestaan door advocaten van Prakken d’Oliveira Human Rights Lawyers. VluchtelingenWerk Nederland, BKB en Sea Watch Legal Aid Fund ondersteunden de zaak.
