Eén van de namen die de afgelopen tijd al de ronde deden voor de functie van premierskandidaat was die van Keijzer, dus helemaal als een verrassing kwam de aankondiging dat zij de gegadigde is vrijdagmiddag niet. Keijzer komt op plek twee op de BBB-kandidatenlijst.

Keijzer (54) gold als CDA-kopstuk en was staatssecretaris voor Economische Zaken in het kabinet-Rutte III. De huidige premier ontsloeg haar nadat ze publiekelijk kritiek uitte op de coronapas. Keijzer haalde bij de verkiezingen van 2017 als nummer twee op de CDA-lijst ruim 165.000 voorkeursstemmen. Voor de verkiezingen van 2012 en 2021 deed ze tevergeefs een gooi naar het lijsttrekkerschap.

In juni werd bekend dat ze lid was geworden van de CDA-commissie die het verkiezingsprogramma voor de Europese verkiezingen van 2024 gaat schrijven. Toenmalig CDA-leider Wopke Hoekstra toonde zich verheugd over haar beschikbaarheid. Maar niet veel later, op 4 augustus, kwam naar buiten dat Keijzer haar partij de rug toekeerde. Het vertrek had iets raadselachtigs. Volgens RTL Nieuws was Keijzer kritisch op een mogelijk CDA-lijsttrekkerschap van burgemeester Hubert Bruls, en zou partijvoorzitter Hans Huibers haar kritiek op die mogelijke kandidatuur niet serieus genomen hebben. Bruls ontkende lijsttrekker te willen worden, en Keijzer twitterde enkele dagen later dat „het onwaarachtige spel” om een ander „te parachuteren dan de beloofde jonge, vernieuwende lijstrekker” niet van Huibers was. Of Bruls inderdaad is voorgedragen en zo ja, door wie, blijft tot op heden onduidelijk.

Vuur

Keijzer zei vrijdagmiddag dat ze „maanden” heeft nagedacht over de vraag of ze premierskandidaat namens BBB wilde zijn. Keijzer was naar eigen zeggen „vast voornemens” om niet meer de politiek in te gaan, maar bij het schrijven van een essay over het falen van de overheid voelde ze het „politieke vuur” onlangs toch weer branden. Daarop besloot ze „de stap te zetten”. BBB is volgens haar van het „buiten het verstikkende systeem denken” en zoekt naar „echte oplossingen”.

De partij bracht vrijdag ook de namen van een reeks andere kandidaten naar buiten. Op plek drie staat Gijs Tuinman, luitenant-kolonel bij de Landmacht. Hij is tevens kandidaat om namens BBB minister van Defensie te worden, mocht de partij in een nieuw kabinet komen.

Verrassend is dat de BBB-fractie al vóór de verkiezingen uitbreidt van één naar vier zetels. Drie Kamerleden van andere partijen stappen namelijk over: Lilian Helder (PVV) en de JA21’ers Nicki Pouw-Verweij en Derk-Jan Eppink. Bij JA21 blijft Joost Eerdmans daardoor als enige Tweede Kamerlid over. Op de BBB-lijst staan de drie overstappende Kamerleden respectievelijk op plek vijf, negen en negentien.

Allegaartje

Wordt BBB met de overstap van Keijzer, Helder, Pouw-Verweij en Eppink een allegaartje, een toevluchtsoord voor partijhoppers? De politici zullen het zelf –uiteraard– anders duiden. Hun lezing komt er waarschijnlijk op neer dat de beweging wars is van politieke spelletjes, echt opkomt voor de burger en niet in het oude links-rechtsschema denkt.

Voor Theo Bovens, fractievoorzitter van het CDA in de Eerste Kamer, is het volgende nu in ieder geval helder: „Na de overstap van Kamerleden van PVV en JA21 naar BBB (waar al veel VVD’ers actief zijn) kan de suggestie als zou BBB een soort CDA-variant zijn definitief de prullenbak in”, stelde hij vrijdag op X.

Hoe dan ook staat BBB na de bekendmakingen van vrijdag weer volop in de belangstelling. Na de aankondiging van Pieter Omtzigt dat hij met zijn nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract (NSC) meedoet aan de verkiezingen, leverde BBB in een peiling meteen veel virtuele zetels in. De partij viel buiten de top drie van grootste partijen. Met het binnenhalen van allerlei kandidaten, waaronder een aantal vanuit andere partijen, laat de beweging van Van der Plas zien dat de energie en de strijdbaarheid nog volop aanwezig zijn. Voor de kiezer die twijfelt tussen NSC en BBB is de keuze er waarschijnlijk niet makkelijker op geworden.

Duidelijk is dat Van der Plas goede zaken heeft gedaan. Of ze dat weet te verzilveren, zal op 22 november blijken. Op naar een spannende campagne.