Zedenpolitie is weer volop terug in Iran
De Iraanse zedenpolitie is weer actief. Sinds kort controleren agenten als vanouds of de bevolking zich aan de strenge kledingvoorschriften houdt. Symboolpolitiek? Of het definitieve bewijs dat de massale protesten tegen het regime niets hebben opgeleverd?
Groot was de opluchting toen de Iraanse hoofdaanklager Mohammad Jafar Montazeri in december vorig jaar bekendmaakte dat de gevreesde Gasht-e-Ershad zou worden afgeschaft. Dat zou betekenen dat de zedenpolitie niet langer op straat zou patrouilleren, op zoek naar vrouwen bij wie een plukje haar onder de hoofddoek vandaan kwam of die geen alles verhullende kleding droegen.
De demonstranten die destijds al wekenlang de straat waren opgegaan om tegen het regime te betogen, zagen die aankondiging als een belangrijke overwinning in hun strijd voor meer vrijheid. Het was immers diezelfde zedenpolitie die in september vorig jaar de 22-jarige Mahsa Amini in Teheran oppakte omdat ze haar hoofddoek niet correct zou hebben gedragen. Amini overleed korte tijd later. Volgens haar familie stierf ze aan verwondingen die ze bij haar arrestatie opliep. De autoriteiten hielden het op een gezondheidsprobleem.
Al snel bleek echter dat Montazeri een beetje voor zijn beurt had gesproken. De zedenpolitie schortte weliswaar haar patrouilles door de straten van de Iraanse steden op, maar werd nooit officieel ontbonden. In plaats daarvan hielden de machthebbers de bevolking met bewakingscamera’s in de gaten. Bedrijven en winkels die overtreders van de kledingvoorschriften binnen lieten, werden met sluiting bestraft. Soms namen conservatieve burgers het recht in eigen hand. Zo circuleerde eerder dit jaar een filmpje van een man die een beker yoghurt in het gezicht gooit van twee vrouwen die hun haar niet hadden bedekt.
Sinds kort zijn de moraalridders weer helemaal terug. Vorige week zondag bevestigde politiewoordvoerder Saeed Montazerolmahdi dat de zedenpolitie haar surveillance in het hele land heeft hervat „om af te rekenen met diegenen die, ongelukkigerwijs, de consequenties negeren van het niet correct dragen van bedekkende kleding en doorgaan met de regels te overtreden”.
De vraag is of de Iraanse machthebbers met het hervatten van de patrouilles de bevolking weer geheel in het gareel kunnen krijgen. „Het aantal mensen dat de regels niet volgt is nu simpelweg te hoog”, verklaarde studente Ismaili vorige week tegen persbureau Reuters. „Ze kunnen ons niet allemaal aanpakken. Het enige dat ze nog kunnen doen is geweld tegen ons gebruiken.” De hervormingsgezinde krant Hammihan waarschuwde voor hernieuwde chaos in de samenleving.
Dat mag zo zijn, maar tegelijkertijd laat de herinvoering van de zedenpolitie zien dat het regime er kennelijk vertrouwen in heeft dat het de situatie in het land weer onder controle heeft. Tien maanden opstand hebben in elk geval niet de felbegeerde machtswisseling in de Islamitische Republiek teweeggebracht. Wel zitten duizenden burgers achter de tralies en hebben diverse mensen inmiddels de doodstraf gekregen. Dat is de tragiek van de zoveelste poging van de Iraniërs om zich van een onderdrukkend juk te ontdoen.
> rd.nl/buza
