Met de laatstgenoemde woorden refereerde Dijkgraaf aan een gesprek dat hij had met een vrouw op Sint Maarten. Die stelde sarcastisch de vraag: „Leuk zeg, dat jullie een feestje gaan vieren! Mag ik ook komen?” De minister neemt dit signaal serieus en wil dat iedereen die verbonden is met deze geschiedenis zich welkom voelt om mee te doen.

„We zijn aan iets begonnen dat we lang niet aandurfden”, zegt Dijkgraaf. „We kijken de pijn van het verleden in het gezicht.” Op 1 juli gaat het herdenkingsjaar officieel van start. Dan wordt herdacht dat 150 jaar geleden feitelijk een einde kwam aan slavernij onder Nederlands bewind. Koning Willem-Alexander zal dan een toespraak houden bij een herdenking van dit verleden in het Oosterpark in Amsterdam. Het is de verwachting dat de koning de excuses die premier Mark Rutte vorig jaar uitsprak, zal herhalen. Veel betrokkenen vinden dat van grote symbolische waarde.

„De ketenen van de slavernij zijn gebroken”, zei de minister tijdens zijn speech. „Maar hoe vrij zijn we met elkaar als mensen in het hier en nu op straat worden uitgescholden, minder kans hebben op een baan en woningen steeds aan hun neus voorbij zien gaan?”

Behalve de doorwerking naar het heden vindt Dijkgraaf ook het verzet tegen de slavernij een belangrijk onderwerp om bij stil te staan. Hij verwees naar Tula, de tot slaaf gemaakte die voorman werd van de opstand op Curaçao en voor wie Rutte eerder eerherstel beloofde. „Maar er zijn ook tallozen geweest die zich verzetten, de vrijheid zochten en naamloos zijn gebleven. Door al die verzetsdaden, stil en luid, werd slavernij uiteindelijk niet meer houdbaar”, aldus de minister.