Meta kreeg maandag een boete van 1,3 miljard dollar, omgerekend 1,2 miljard euro, wegens overtreding van de Europese privacywet, de AVG. Het moederbedrijf van Facebook zou gegevens van gebruikers hebben doorgestuurd naar de Verenigde Staten, zonder te verzekeren dat hun privacy daar gewaarborgd zou zijn. Het Amerikaanse concern heeft opdracht gekregen daar een eind aan te maken.

De boete is overeengekomen binnen het EDPB, waarin alle nationale privacytoezichthouders uit de EU samenwerken. „Mede dankzij de inbreng van de Autoriteit Persoonsgegevens binnen de EDPB kwamen onze Ierse collega’s tot deze hoogste AVG-boete ooit”, zegt Wolfsen. Omdat Meta zijn hoofdkantoor in Dublin heeft, heeft de Ierse datawaakhond DPC de boete opgelegd.

„Grote techbedrijven hebben een grote verantwoordelijkheid om netjes met persoonsgegevens van hun gebruikers om te gaan”, stelt Wolfsen. „Met de Europese privacywet in de hand kunnen wij dat afdwingen.” Meta heeft al aangegeven in beroep te gaan tegen de boete.

Net

De recordboete „is het bewijs dat het net zich sluit rond de populaire netwerksite”, stellen de Consumentenbond en Data Privacy Stichting (DPS) in een reactie. Die organisaties voerden eerder met succes een rechtszaak tegen Facebook over de bescherming van privacyrechten. „Dit is opnieuw een belangrijke slag voor consumenten”, zegt directeur van de Consumentenbond Sandra Molenaar. „Het bedrag doet recht aan de overtreding die Facebook heeft begaan. De rechten van miljoenen consumenten zijn met voeten getreden. Daar hoort een afschrikwekkend bedrag bij. En dat is deze boete.”

Dick Bouma, voorzitter van de DPS, sluit zich daarbij aan. „Facebook staat niet boven de wet en moet zich net als iedereen aan de regels houden”, aldus Bouma. „Het is hoog tijd dat Facebook tot de orde wordt geroepen, stopt met het schenden van consumentenrechten en consumenten gaat compenseren.”

De eerder gewonnen rechtszaak door de Consumentenbond en DPS tegen Facebook maakte volgens de organisaties de weg vrij voor schadevergoedingen voor consumenten. Volgens de Consumentenbond hebben zich hiervoor al ruim 230.000 mensen aangemeld.

GroenLinks-Europarlementariër Kim van Sparrentak noemt de boete „historisch” en spreekt van een „sterk signaal”. „In Europa houd je je aan de Europese privacyregels. Onze persoonsgegevens horen niet thuis in de VS, waar de overheid er veel te makkelijk bij kan en bedrijven vrij spel hebben om deze verder te verhandelen.”

Meta en dochters als Facebook, Instagram en Whatsapp kregen eerder al Europese boetes van honderden miljoenen euro’s voor privacyschendingen. Maar nooit eerder was de straf zo hoog, stelt de Europese koepel van privacywaakhonden EDPB. De overtreding van de privacywet is volgens de organisatie dan ook „heel ernstig”. Meta gaat „stelselmatig, herhaaldelijk en voortdurend” in de fout en door de vele miljoenen gebruikers is de schaal „enorm”.

Inlichtingendiensten

Het EDPB vreest dat de Amerikaanse overheid zich toegang verschaft tot gegevens van Europeanen. Die informatie kan vervolgens worden overgebracht naar de VS, waar inlichtingendiensten aan minder strenge privacyregels gebonden zijn dan Europese.

De EU, de VS en Amerikaanse internetbedrijven touwtrekken al langer over de overdracht van Europese gebruikersgegevens. De Europese rechter zette in 2020 een streep door daarover gemaakte afspraken. Ook de modelcontracten die Meta met de EU heeft gesloten om toch data te kunnen overbrengen beschermen gebruikers niet genoeg, vindt het EDPB. Vóór medio oktober moet dat zijn rechtgezet.