Manager Jan Quintus Zwart van de Bovenkerk meldt dat de vijf houten beelden op de hoofdwerkkas inmiddels naar beneden zijn gehaald. Het orgel wordt woensdag in plastic ingepakt; daarna wordt er op 25 meter hoogte een steigerplafond boven het orgel gemaakt dat vallend gesteente kan opvangen. Tegelijk kunnen via deze steiger herstelwerkzaamheden aan de gewelven worden uitgevoerd.

Veengrond

Het probleem van de Bovenkerk is volgens Zwart dat het middeleeuwse bedehuis op veengrond is gebouwd en langzaam verzakt. Omdat dit proces niet gelijkmatig verloopt, ontstaan er scheuren in de gewelven. Delen van de ribben vallen daardoor naar beneden. Om bezoekers veilig in de kerk te kunnen ontvangen, zijn in de zijbeuken steigers geplaatst die vallend gesteente moeten opvangen. In het transept en in de kooromgang zijn onder de ribben houten balken geplaatst als ondersteuning.

De toren, die aan het eeuwenoude bedehuis vastzit, zakt sneller dan de kerk en helt bovendien over in westelijke richting, van de kerk af. Hierdoor is ook schade aan de gewelven rond en boven het Hinszorgel ontstaan, met mogelijk nadelige gevolgen voor het instrument.

„Dat het gewelf boven het orgel niet in allerbeste staat was, wisten we al”, zegt Zwart. „Bij een nadere inspectie is echter gebleken dat de ribben en het gewelf dusdanig gescheurd zijn dat niet uitgesloten kon worden dat stukken steen op het orgel zouden vallen. En dat willen we koste wat kost voorkomen. Het Hinszorgel is wereldberoemd.”

Concert

Op vrijdag 17 februari staat er een concert in de Bovenkerk gepland. Dan moeten de voorlopige herstelwerkzaamheden en veiligheidsmaatregelen voltooid zijn. „Alle activiteiten, zoals het plaatsen van de steigers, zijn alleen gedaan ter voorbereiding op de restauratie”, geeft Zwart aan. „Het echte restaureren moet dus nog beginnen. Voor deze omvangrijke klus is heel wat financiële steun noodzakelijk. Op dit moment is herstel van de schade begroot op 1,7 miljoen euro.” De stichting Bovenkerk Kampen is daarom een fondswervingsactie begonnen.

Een definitieve oplossing kost meer tijd en vooral meer geld, zegt Zwart. „Om het fundamentele probleem van het ongelijkmatig verzakken van de kerk aan te pakken, is een veelvoud van dit bedrag nodig. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed wil een nader onderzoek naar de situatie van de Bovenkerk, die Rijksmonument is. De problemen moeten constructief worden aangepakt. Dat zou kunnen met een eenmalige herfundering kan de kerk. Maar dan praten we over een kostenplaatje van zeker 20 miljoen euro. Daarvoor hebben we de steun van de Rijksoverheid nodig. Hopelijk komt er een soort Kanjerregeling voor dit bijzondere monument.”

Op vrijdagavond 3 en zaterdagmiddag 4 februari gaan de deuren van de Bovenkerk alvast open en kunnen geïnteresseerden de meer dan manshoge beelden van het orgel van dichtbij komen bekijken.