Deze woensdag verloopt de termijn waarbinnen belanghebbenden bezwaar kunnen indienen. De stroom bezwaarmakers is de afgelopen dagen in rap tempo aangezweld. De boerenactiegroepen Agractie en Farmers Defence Force, de stichtingen Stikstofclaim en NewMob, de Nederlandse Vissersbond en land- en tuinbouworganisatie LTO Noord zijn al naar de rechter gestapt en roepen hun leden op hetzelfde te doen. Friesland ging in december al in beroep.

In totaal heeft minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal de regels voor 101 Natura 2000-gebieden gewijzigd. Dat is gebeurd omdat zo’n zeventig beschermwaardige plant- en diersoorten en 150 zogeheten habitats (leefgebieden) eerder over het hoofd zijn gezien.

Volgens het ministerie is Nederland vanwege Europese regelgeving verplicht een correctie door te voeren, ook al kregen sommige gebieden al vijftien jaar geleden de Natura 2000-status. Het wijzigingsbesluit is op 25 november 2022 in de Staatscourant bekendgemaakt.

Kwalijk

Volgens agrarisch adviseur Steven van Westreenen uit Lunteren heeft de overheid er verder geen ruchtbaarheid aan gegeven. Hij vindt dat kwalijk. „Het komt min of meer uit de lucht vallen, maar de mogelijke gevolgen zijn groot”, zegt hij.

Een woordvoerster van minister Van der Wal spreekt deze kritiek tegen. Zij zegt dat het besluit na publicatie in de Staatscourant via een advertentie „in alle lokale bladen in heel Nederland” is bekendgemaakt. Belangenorganisaties zijn niet rechtstreeks geïnformeerd. Dat gebeurt volgens haar nooit.

Op andere vragen van het Reformatorisch Dagblad over de kwestie wil het ministerie niet reageren, omdat VVD-Kamerlid Thom van Campen dinsdag Kamervragen heeft gesteld. „Die moeten wij eerst beantwoorden”, aldus de woordvoerster.

Van Campen wil onder meer weten of de nieuwe eisen de verlening van vergunningen voor economische activiteiten in gevaar kunnen brengen. Ook vraagt hij naar de mogelijke gevolgen voor de legalisering van PAS-melders. Dit zijn ondernemers die plotseling het stempel ”illegaal” kregen opgedrukt, toen de Raad van State in 2019 de toenmalige stikstofwetgeving (PAS) buiten werking stelde. Het kabinet moet ervoor zorgen dat zij alsnog een natuurbeschermingswetvergunning krijgen.

Procedure

Adviseur Van Westreenen denkt dat de legalisering van de PAS-melders, die al stroperig verloopt, nieuwe vertraging op gaat lopen. Ook heeft hij kritiek op de procedure die de overheid heeft gevolgd. „Nederland heeft de extra soorten en habitats in 2017 eerst geregistreerd bij de Europese Commissie. Pas daarna is het traject voor het wijzigingsbesluit in gang gezet.”

Ook stichting Stikstofclaim laakt de procedure. Volgens haar heeft de overheid een fatsoenlijke inspraak achterwege gelaten en „probeert zij de ondemocratische onrechtmatigheden weg te poetsen.”

LTO Noord liet woensdag weten „woest” te zijn over de nieuwe regels. Volgens de landbouworganisatie zet „deze onbegrijpelijke stap” Nederland nog meer op slot. „Het kan niet zo zijn dat we aan de ene kant echt alles uit de kast trekken om stikstofuitstoot te verminderen en dat aan de andere kant Den Haag besluit de regels te verzwaren”, vindt voorzitter Dirk Bruins.

Volgens LTO Noord wordt door de wijziging de stikstofgevoeligheid vergroot van twintig natuurgebieden in zeven provincies boven de grote rivieren (werkgebied LTO Noord). Ook Agractie vreest een verzwaring van de stikstofopgave, die „grote consequenties” zal hebben voor bedrijven in de buurt van Natura 2000-gebieden.

Bij Van Westreenen staat de telefoon „roodgloeiend”. Boeren willen weten wat de gevolgen zijn voor hun bedrijfsvoering, bestaande vergunningen en de mogelijkheid om intern te salderen (schuiven met stikstofruimte).

„Kortom, veel onzekerheid. Steeds meer ondernemers zeggen dat het kabinet hun linksom of rechtsom hun beroep wil afnemen”, vindt de adviseur.