Kweker Van den Berg uit het Gelderse Est was er net op tijd bij om de energietarieven tegen een normale prijs voor langere tijd vast te leggen, vertelt Marjanne van den Berg. Samen met haar man Tom runt ze een potplantenkwekerij in het dorpje 3 kilometer onder Geldermalsen. De hoofdteelt bestaat uit tuin- en kamerhortensia’s.

Op 20 hectare grond, waarvan 2 hectare onder glas, worden jaarlijks ruim 1 miljoen potplanten gekweekt. Zo’n 80 procent daarvan gaat richting buitenlandse consument.

„We bestaan nu 25 jaar, maar de afgelopen drie jaar was de meest uitdagende periode. Het begon met de coronacrisis, waardoor we aan het begin het grootste deel van onze productie moesten vernietigen. Dit jaar volgde de energiecrisis. Tussen de bedrijven door werd zo’n 30 procent van ons gewas vernietigd door hagel en een wolkbreuk. In één uur tijd viel er 90 millimeter regen.”

Dankzij een vooruitziende blik wist Van den Berg op tijd het grootste deel (70 procent) van de energiebehoefte vast te leggen tot 2025, tegen een prijs waar telers nu alleen nog maar van kunnen dromen.

Via warmtekrachtkoppeling (wkk – van gas wordt warmte en elektriciteit gemaakt) bij de Betuwse kweker, wordt er dagelijks stroom teruggeleverd. „Daarnaast hebben we 1250 zonnepanelen. Twee derde van de stroom gaat naar het net. Wat weinig mensen weten is dat de tuinbouw een belangrijke leverancier is van elektra. Veel bedrijven in onze sector staan klaar om energiemaatschappijen van extra elektriciteit te voorzien als er een tekort is. Wij schakelen dan zelf voor enkele uren af. Andersom gebeurt het ook dat er op zonnige dagen, of dagen met veel wind, landelijk te veel stroom wordt opgewekt. Wij nemen dan extra energie af en verwarmen daarmee onze buffertanks. Die warmte gebruiken we dan ’s nachts. Als de tuinbouw niet bijspringt, stort het complete elektriciteitsnet in elkaar.”

Ondanks de slimme maatregelen blijft er ook voor Van den Berg een energiegat van zo’n 30 procent. Omdat niet alleen de kosten van gas en elektra verzesvoudigd zijn, maar ook salarissen, potgrond, kunstmest en verpakkingsmateriaal fors in prijs zijn gestegen, gaat de verwarming in de kas van de kweker uit Est in de winter een paar graden naar beneden en wordt er minder belicht.

Gevolg is wel dat de hortensia’s zes weken meer tijd nodig hebben om te rijpen. „Ook andere kwekers komen later op de markt met hun product. De planten worden ook zo’n 20 procent duurder. We moeten de hogere kosten doorberekenen, anders kunnen we onze kwekerij wel sluiten.”

Toch verwacht Marjanne van den Berg niet dat consumenten de hortensia links laten liggen. „We leven in alle opzichten in een kille tijd. Ik denk daarom dat de mensen juist een plantje extra in huis nemen om het gezellig te maken. Producenten van luxe producten zullen het een stuk lastiger krijgen.”