„We zijn relatief bevoorrecht doordat we alle energiebesparende maatregelen net op tijd namen. Maar de vele onzekerheden maken dat we niet kunnen vooruitkijken of investeren”, zegt mede-eigenaar Leendert van Tuijl (24).

Naast z’n bureau staat een elektrische step. Handig om de kassen te doorkruisen. Van Tuijl is de jongste van de drie eigenaars van Linflowers. Het familiebedrijf heeft vier vestigingen in Brakel, Nieuwaal en Zuilichem met in totaal 22 hectare kassen. Jaarlijks produceert Linflowers 60 miljoen stelen. In de kassen werken 45 mensen, van wie ongeveer de helft uit het buitenland komt. Bij Leenderts locatie in Nieuwaal staat een rij nieuwe woonunits, waarin een deel van de medewerkers onderdak vindt.

De vestiging is vorig jaar in bedrijf genomen. In die tijd ontstaan de eerste rimpelingen op de energiemarkt, maar de gebeurtenissen van dit jaar had niemand kunnen voorzien. De ongekende stijging van de gasprijs als gevolg van de oorlog in de Oekraïne doet de tuinders al in maart dit jaar het ergste vrezen. De glastuinbouw is een van de energie-intensieve sectoren in Nederland.

Sancties

„Wij hadden circa 40 procent van ons verbruik vastgelegd in langlopende contracten: volledig voor de zomer en deels voor de winter”, zegt Van Tuijl. „Maar de prijs steeg dusdanig dat het niet meer haalbaar zou zijn in de winter door te telen. Bovendien viel de voor ons niet onbelangrijke Russische markt weg als gevolg van sancties. Dat gaf natuurlijk de nodige opschudding, ook onder de werknemers.”

De eigenaren van Linflowers besloten hun gascontract voor de winter te verkopen. „Later zakte de prijs weer behoorlijk. Met dat geld hebben we deze zomer opnieuw een contract afgesloten. Met een iets lagere productie is het risico dat we het niet redden gering. Qua kosten komen we nu op het dubbele van vroeger uit. Als we niets hadden vastgelegd zouden die tien keer zo hoog zijn.”

Dat de stijging niet zo extreem is, is ook te danken aan verschillende energiebesparende maatregelen die het bedrijf heeft doorgevoerd. Vrijwel alle traditionele belichting is dit voorjaar vervangen door LED. Sinds begin dit jaar koopt het bedrijf bij derden CO2 in. Dat gas hebben de planten nodig om te groeien. „Eerder onttrokken we de CO2 aan de uitlaatgassen van onze gas-aangedreven stroomgenerator. Die hoeft nu minder vaak te draaien.”

Het warmteoverschot in de kas in Nieuwaal, wat zich vooral in de zomer voordoet, gaat naar een buurman die orchideeën kweekt. Verdere bespaart het bedrijf door wat minder te stoken.

Per saldo leveren alle maatregelen bij elkaar een besparing op van zo’n 2 miljoen kubieke meter gas, wat neerkomt op circa 25 procent van het vroegere verbruik.

Het familiebedrijf nam de maatregelen net op tijd, beseft Van Tuijl. Veel collega’s zijn genoodzaakt hun productie de komende tijd stil te leggen. Een deel doet dat alleen in de winter, anderen definitief. „Dat is afhankelijk van gascontracten en energiebesparing. De verschillen tussen de bedrijven zijn soms heel groot.”

Van Tuijl benadrukt dat de nabije toekomst erg onzeker is. Het verminderde aanbod bij collega’s zal vermoedelijk leiden tot hogere opbrengstprijzen van de bloemen, die de gestegen kosten deels compenseren. Maar daarna? „De gevolgen van de inflatie zijn niet goed te overzien. Nu zijn de prijzen nog goed, maar bloemen zijn een luxeproduct.”

Zorgen

De politieke en maatschappelijke discussie over de glastuinbouw baart Van Tuijl zorgen. „Wij behoren tot de topsectoren in de Nederlandse economie, maar toch hoor ik soms negatieve geluiden. De groep critici is nog niet zo groot, maar heeft wel invloed. Ze vragen zich af welke meerwaarde de glastuinbouw heeft, omdat veel producten worden geëxporteerd. Maar het economische en maatschappelijke belang van de sector wordt uit het oog verloren. Terwijl de glastuinbouw zelf in een plan duidelijk heeft vastgelegd dat ze in 2040 klimaatneutraal wil zijn.”

Teleurgesteld is de tuinder over de rol van de overheid. „Die zou ons op verschillende manieren kunnen ondersteunen, maar laat het tot nu toe afweten. We voelen ons niet serieus genomen. De glastuinbouw levert 10 procent van de elektriciteit in Nederland en kan een belangrijke rol spelen bij het verwarmen van huizen. Ik ben bang dat de overheid dit pas gaat inzien als het al te laat is.”