Dat concluderen de ondernemersorganisaties Plantum en Glastuinbouw Nederland zaterdag uit een enquête onder hun leden. In de vragenlijst geeft 8 procent van de ondernemers aan dat ze dit jaar nog faillissement aan zullen vragen. Daarnaast geeft bijna een derde van de glastuinbouwondernemers aan in liquiditeitsproblemen te zitten of verwacht daar op korte termijn in terecht te komen.

De energiecrisis resulteert daardoor in minder aanbod van groenten, fruit en bloemen. Op dit moment is al 25 procent van het teeltoppervlak in Nederland noodgedwongen uit productie. De energiecrisis zorgt ook voor onzekerheid bij werknemers. Nu al verwacht 23 procent van de respondenten dat er arbeidsplaatsen op hun bedrijf verdwijnen.

Dat de stijgende energieprijzen veel ondernemers in de glastuinbouw nekken is inmiddels duidelijk. Afgelopen donderdag gaf Plantise, in omzet de grootste plantenkweker van Nederland, aan per 1 april 2023 te stoppen. Het bedrijf produceert komkommers, paprika’s en aubergines voor klanten die er verder mee kweken. Ongeveer vierhonderd werknemers verliezen door het besluit hun baan.

Marco Vermeulen, de directeur van Plantise, zegt dat de sluiting is veroorzaakt door een opeenstapeling van prijsstijgingen. „Niet alleen de directe stijging van gas- en elektriciteitskosten hebben de financiële problemen bij ons veroorzaakt. Door de verhoogde energieprijzen zijn ook de prijzen van materialen gestegen. Bovendien stijgen de loonkosten erg hard. In combinatie met het feit dat wij deze prijsstijgingen niet doorberekend krijgen aan onze klanten, betekent dat wij in financiële problemen komen.”

Volgens de directeur van Plantise is het een bewuste keus om niet te wachten op faillissement. „Door op een gestructureerde manier het bedrijf te beëindigen kunnen we staande orders nog uitleveren en voldoen we aan de financiële verplichtingen van onze leveranciers.”

Hoewel de energiecrisis voor veel ondernemers in de glastuinbouwsector ingrijpende gevolgen heeft, staat niet bij alle kwekers het voortbestaan onder druk. Een tomatenteler uit het Westland, die niet met zijn naam in de krant wil, reageert: „Er zitten ook andere kanten aan het verhaal. Veel bedrijven hebben in het verleden een langjarig energiecontract afgesloten; anderen hebben dat niet gedaan. Dat kan nu het verschil maken tussen voortbestaan of stoppen.”

„Wij hebben een paar jaar terug onze energiekosten voor langere periode vastgelegd. Wij merken nu dus minder wat er op de energiemarkt gaande is”, zegt de tomatenteler. „Aan de inkoopkant hebben wij wel te maken met stijgende kosten van materialen als meststoffen, hout en karton. Dit komt doordat voor de productie van deze materialen energie nodig is.”

Tegelijk geeft hij aan dat bedrijven in de glastuinbouw heel verschillend door de stijgende energiekosten worden geraakt: „Ieder product en bedrijf heeft zijn eigen verhaal. In het verleden hadden Nederlandse tomatentelers in totaal zo’n negenhonderd hectare aan verlichte teelt om in de winter tomaten te telen. Vanwege de energiecrisis hebben veel tomatenkwekers besloten dat deze winter niet meer te doen. In de sierteelt bestaat die optie echter niet. Als daar niet verlicht wordt, is er geen product.”

Compensatie

Intussen roepen Plantum en Glastuinbouw Nederland de overheid op om de glastuinbouw te compenseren. Beide organisaties waarschuwen voor „grote gevolgen” voor de positie van Nederland als belangrijke leverancier van tuinbouwproducten, kastechnologieën en duurzame innovaties in Europa. „Als deze crisis te lang duurt, verdampen de financiële middelen van bedrijven om de komende jaren de noodzakelijke transities in gang te zetten”, aldus de organisaties.

Ook de tomatenkweker uit het Westland is voorstander van overheidscompensatie voor bedrijven die in moeilijkheden zitten: „Er moet wel compensatie komen, maar het verschilt per bedrijf. Bij de één gaat het nog en bij de ander loopt het nu heel slecht. Dat maakt deze discussie lastig, want wie moet je dan compenseren en wie niet?” Marco Vermeulen van Plantise reageert: „Alles wat aan compensatie komt, is voor ons te laat.”