„Eindelijk wordt er een koerswijziging ingezet", zei Van der Plas donderdag in een Kamerdebat over stikstof.

PVV-Kamerlid Jeanet Nijhof-Leeuw sprak in een uiterst kort pleidooi steun uit voor de minister en wil net als NSC een spoedwet. SGP'er André Flach zag „stappen in de juiste richting”.

De toon van vrijwel alle andere politieke partijen was uiterst kritisch. De linkse oppositie verweet het kabinet om het probleem heen te draaien. GroenLinks-PvdA Kamerlid Laura Bromet vindt dat de partij van Van der Plas het kabinet „gijzelt”. Zowel de minister als de staatssecretaris die over landbouw gaan zijn BBB'ers. „De minister werpt taboes op”, verweet ze Wiersma, verwijzend naar eerdere uitspraken van de minister dat ze geen gedwongen krimp van de veestapel wil.

Ook coalitiepartijen VVD en NSC zijn ongeduldig, maar blijven achter minister Wiersma staan. NSC-Kamerlid Harm Holman wil dat het kabinet voor de zomer met een stikstofspoedwet komt. Daarmee moet het verlenen van vergunningen voor boeren en bedrijven weer mogelijk worden. Holman stelde dat de huidige stikstofplannen van landbouwminister Femke Wiersma fors tekortschieten.

Holman vroeg zich in het debat hardop af of het instellen van een commissie van ministers heeft geholpen. Die commissie is ingesteld nadat de rechter in de Greenpeace-zaak nog maar eens had bevestigd dat in 2030 de stikstofuitstoot gehalveerd moet zijn. „Maar over de uitspraak wordt met geen woord gerept", aldus Holman.

Greenpeace won afgelopen januari een rechtszaak tegen de Staat. Daarmee dwingt de milieuorganisatie af dat Nederland zich aan eerdere afspraken over het beschermen van natuur tegen schadelijke stikstofmoet houden. Holman vraagt zich af wat het kabinet doet om aan die uitspraak te voldoen.

Wikken en wegen

VVD-Kamerlid Thom van Campen vindt dat de tijd van „wikken en wegen” over het oplossen van de stikstofcrisis voorbij is. De coalitiepartij riep landbouwminister Femke Wiersma (BBB) in een debat over de voortslepende problemen op om knopen door te hakken.

Hij had gehoopt dat het instellen van een commissie van ministers zou zorgen voor een doorbraak „maar dat lijkt helaas niet het geval”, verzuchtte hij. „Dat de minister nu met een startpakket komt, wekt het beeld van een recent ontstane crisis.” De uitspraak van de Raad van State die het vorige stikstofbeleid ongeldig verklaarde, is inmiddels van bijna zes jaar geleden.

De liberale partij is al langer kritisch over het beleid van minister Wiersma. „Er lag een groslijst van concrete voorstellen, maar in de Kamerbrief staan vooral abstracte bouwstenen. Het kabinet moet dat nu snel uitwerken”, aldus Van Campen.

De voorstellen van Wiersma moeten bovendien doorgerekend en juridisch onderbouwd zijn, vindt hij. „Ik wil wetten zien. De minister heeft wat ons betreft het vertrouwen om de moeilijke beslissingen te nemen." Daarbij verwijst de VVD'er naar politiek pijnlijke maatregelen die in verschillende stikstofadviezen voorgesteld zijn. Dit zijn maatregelen die bijvoorbeeld ingrijpen op de omvang van de veestapel. Dat is een gevoelig punt voor coalitiepartij BBB.

Partij voor de Dieren stelde in het debat voor om de minister de deadline „voor de zomer" op te leggen. Van Campen kan zich daarin vinden.

Ingewikkeld

Premier Dick Schoof zei in het debat dat het ingewikkeld was om met de ministeriële commissie tot een stikstofplan te komen waar politiek gezien overeenstemming over was.

Schoof zegt dat hij het probleem „in eerste instantie had onderschat.” In de praktijk dacht hij dat de vele adviezen die er lagen, een goede basis waren voor een besluit. „Maar het is echt een weerbarstige werkelijkheid. Ben ik dan nu trots op wat er ligt? Nee, ik had veel liever een ander resultaat gehad. Maar dit was waar we met elkaar konden komen.”

Als de voorzitter van de ministeriële commissie die op zoek is naar een uitweg in de stikstofcrisis kwam Schoof tot de conclusie dat het nog jaren duurt voordat de benodigde vermindering van stikstof behaald is. „We zijn er echt nog niet, dat is volstrekt helder.” Wel benadrukte hij dat met het huidige plan „een eerste stap” is gezet om weer vergunningen te kunnen verlenen.

Eline Vedder (CDA) hield de premier voor dat het niet mogelijk is om „met tegenstrijdige belangen iedereen tevreden te stellen”. Schoof erkende dat „het ook mogelijk is dat niet alle bewindslieden blij waren met het startpakket”. En ook bij de verdere stikstofplannen snapt hij dat pijnlijke keuzes onvermijdelijk zijn. „Het is mijn taak om ervoor te zorgen dat die pijn ook geaccepteerd wordt.”

Vedder heeft er geen vertrouwen in dat dat Schoof gaat lukken. Het kabinet werkt volgens de premier „snoeihard” aan het verder uitwerken van de plannen. Daarvoor wil hij zowel politiek als maatschappelijk draagvlak creëren. Tot nu toe klinkt er vooral kritiek uit zowel Kamer als maatschappij.