Die escalatie is feitelijk al begonnen. Want het Israëlische leger (IDF) startte eind vorige week met operatie ”Gideons Strijdwagens”. Die omvat een forse intensivering van de aanvallen op de Palestijnse terreurbeweging Hamas. Het offensief begon met beschietingen vanuit de lucht en vanaf zee, maar inmiddels zijn de strijdkrachten ook met tanks en tienduizenden militairen het gebied binnengetrokken.

Intussen hebben in de Qatarese hoofdstad Doha ook indirecte onderhandelingen plaats tussen delegaties van Israël en Hamas. De Verenigde Staten zetten beide partijen fors onder druk om overeenstemming over een tijdelijk staakt-het-vuren te bereiken.

Zo’n akkoord moet ook voorzien in vrijlating van gijzelaars, in ruil voor Palestijnse gevangenen. Over exacte aantallen en voorwaarden lopen de meningen nog ver uiteen.

Concessies

Op het eerste gezicht lijkt Hamas tot concessies bereid. Dat is ook logisch, want de terreurbeweging ziet zich geconfronteerd met een nieuw Israëlisch offensief dat dit keer van geheel andere orde zal zijn dan tijdens eerdere fases in de oorlog. Legertop en regering zijn vastbesloten Hamas een beslissende slag toe te brengen en er definitief voor te zorgen dat de beweging niet meer in de Gazastrook aan de macht komt.

Israël staat onder grote druk om op zijn minst tot een tijdelijk vergelijk te komen

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu waarschuwde onlangs al dat er „dingen in Gaza staan te gebeuren die we tot nu toe niet hebben gezien”. Maandag gaf het leger de opdracht aan inwoners van de stad Khan Younis om te evacueren wegens „ongekende aanvallen” die ophanden zijn.

Israël staat op zijn beurt echter ook onder grote druk om op zijn minst tot een tijdelijk vergelijk te komen. Die pressie komt niet alleen vanuit Washington, maar ook van de eigen bevolking. Het merendeel van de families van de 58 gijzelaars die nog in Gaza vastzitten wil een bestand tot elke prijs. Maar ook onder de rest van de Israëliërs nemen de twijfels over voortzetting van de oorlog toe.

Ondanks die druk en de mogelijke bereidheid tot concessies, staan de standpunten van Israël en Hamas op het meest fundamentele punt lijnrecht tegenover elkaar: het beëindigen van de oorlog. De Palestijnse terreurbeweging wil ook in een tijdelijk akkoord garanties voor een definitief einde aan de gewapende strijd. De Israëlische regering is echter vast van plan de vijandelijkheden te hervatten, ook na een eventueel staakt-het-vuren en vrijlating van de gijzelaars.

Herhaling

Israël heeft daar ook alle reden toe, want stopzetting van de oorlog zal onherroepelijk leiden tot een hergroepering en herbewapening van Hamas. Tevens zal de terreurbeweging zo snel mogelijk de totale controle over de Gazastrook weer overnemen en haar gezag volledig herstellen. Dat is volgens Jeruzalem hét recept voor een herhaling van de terreuraanslagen van 7 oktober 2023.

Israël heeft twee opties, betoogde dr. Hanan Shai, militair analist bij het Misgav Institute for National Security and Zionist Strategy, begin deze week tegenover nieuwssite The Media Line. „Focussen op de gijzelaars, in de hoop dat ze allemaal vrijkomen als Israël alles opgeeft. Of de Gazastrook innemen en de dreiging van Hamas totaal wegnemen.”

De vraag is of Israël er überhaupt in zal slagen de dreiging van Hamas geheel weg te nemen. Shai schat in dat alleen al het opruimen van het ondergrondse tunnelnetwerk van de terreurbeweging vijf tot tien jaar zal duren. Dat zal alleen kunnen als er een duurzaam plan voor de toekomst van Gaza ligt.