„Het was geen gemakkelijke afweging. Ik heb ertegen aangehikt”, zei de burgemeester donderdagavond in een raadsdebat. Woensdagavond kwam het tot rellen in Katwijk. De mobiele eenheid trad op. Die avond organiseerde Christenen voor Israël een bijeenkomst in de Nieuwe Kerk. Enkele tientallen pro-Palestijnse betogers kwamen naar Katwijk om tegen die bijeenkomst te protesteren.

Vervolgens gingen zo’n 400 Katwijkers de straat op om weer te protesteren tegen de pro-Palestijnse demonstranten. Een deel van de groep Katwijkers, onder wie vermoedelijk voetbalhooligans, gebruikte geweld tegen de pro-Palestijnse betogers. Er zijn enkele aanhoudingen verricht.

De lokale autoriteiten stellen in een feitenrelaas dat de pro-Palestijnse betogers „vreedzaam” opereerden en dat „lokale groepen” de rellen ontketenden. Alle politieke partijen in de raad veroordeelden donderdagavond het geweld in Katwijk.

In de Nieuwe Kerk hadden de bezoekers „totaal geen last” van de pro-Palestijnse demonstranten, zo hoorde de burgemeester van CvI.

Demonstratieverbod

Burgemeester Visser hamerde erop dat het recht op demonstreren verankerd is in de Nederlandse wet. „De Grondwet geldt ook in Katwijk.” Een demonstratieverbod zou bijvoorbeeld kunnen als de politie te weinig capaciteit heeft om de orde te handhaven. Maar de politie stelde tegenover Visser de boel onder controle te hebben. Achteraf zeggen de lokale autoriteiten niet te hebben „voorzien” dat een „grote” groep van zo’n 400 Katwijkers zich ging roeren. Afgelopen maandag kwam er via sociale media een „signaal” dat het uit de hand zou kunnen lopen.

Een advocatenkantoor uit Amsterdam verzocht de gemeente woensdagmiddag om 17.15 uur de bijeenkomst van Christenen voor Israël te verbieden, schrijft burgemeester Visser in een feitenrelaas aan de gemeenteraad. „Op dat verzoek heb ik gezien de tijdsdruk niet kunnen reageren. Al had ik de tijd gehad, dan had ik deze bijeenkomst niet verboden op grond van de Grondwet.”

De pro-Palestijnse demonstratie is een enkel uur voor aanvang van de CvI-bijeenkomst bij de gemeente Katwijk aangekondigd. De Wet openbare manifestaties biedt ruimte voor aankondiging van een demonstratie die binnen een uur begint, zei Visser. „Een advocaat meldde nadrukkelijk dat het om een vreedzame demonstratie zou gaan.”

Kritiek op de burgemeester kwam met name van DURF, met 9 van de 33 zetels de grootste partij in de Katwijkse raad. DURF-fractievoorzitter Max van Duijn vindt dat Visser de pro-Palestijnse betoging had moeten verbieden. Van Duijn bestreed de zienswijze van de lokale autoriteiten dat de pro-Palestijnse demonstranten louter vreedzaam waren. Zij wilden volgens Van Duijn Katwijk „ontwrichten. Dat pikken we niet.”

De DURF-voorman vindt dat in Nederland het recht op demonstratie te zwaar weegt. De overheid moet wat hem betreft „militanter” optreden tegen betogers die „het hele Nederlandse rechtssysteem omver willen werpen.” Van Duijn stelde donderdagavond keer op keer dat de salafistische „haatprediker” Abu Hafs de organisator is van de pro-Palestijnse betoging in Katwijk. „Die man wordt ervan verdacht banden te hebben met terreurorganisatie Islamitische Staat. Zo’n man willen we hier niet. Daar trekken we een grens.”

Saillant detail was dat burgemeester Visser aan het eind van de raadsvergadering meldde dat Abu Hafs „voor zover de politie kan nagaan” niet de organisator was van het pro-Palestijnse protest in Katwijk en dat Hafs woensdagavond ook niet in het dorp was. Visser zei zich te baseren op een appje van de politie dat hij tijdens het raadsdebat had gekregen. Dat bracht fractievoorzitter Matthijs van Tuijl van de PvdA (3 zetels) tot de opmerking dat het betoog van DURF-voorman Max van Duijn op losse schroeven staat. SGP’er Remmerzwaal betoogde dat Hafs wel degelijk te linken is aan de betoging in Katwijk. De burgemeester verstrekt mogelijk binnenkort meer informatie over deze kwestie.

Bejaard dwaallicht

DURF kreeg tegengas van diverse politieke partijen. Die wezen erop dat het niet de pro-Palestijnse betogers waren die zich misdroegen, maar Katwijkers. „De pro-Palestijnse betogers kwamen naar Katwijk om wat over Gaza te zeggen, niet om de democratie af te breken”, stelde raadslid Jaap Haasnoot van KiesKatwijk (1 zetel). Hij hekelde de relschoppers. „Stenen en bierflessen gooien naar de politie is walgelijk. Mensen met een andere mening aftuigen is walgelijk. Daar is geen enkele rechtvaardiging voor. Ik zag zelfs een bejaard dwaallicht de Hitlergroet brengen.”

Fractievoorzitter Barend Tensen van het CDA (7 zetels) zei: „Het is niet de weg om een demonstratie te verbieden omdat de boodschap van de betogers je niet zint. Mensen hebben recht om te demonstreren, ook als dat voor anderen ongemakkelijk voelt.”

Voorman Dirk Remmelzwaal van de SGP (5 zetels) betwijfelde of de burgemeester echt geen juridische middelen had om een stokje te steken voor de pro-Palestijnse betoging. Hij vindt dat de lokale autoriteiten een „inschattingsfout” hebben gemaakt. „Het was te verwachten dat er grote onrust zou ontstaan.” De SGP-fractievoorzitter wees erop dat er recent ook al ongeregeldheden waren bij een CvI-avond in Zaltbommel. „Daar werd een predikant (ds. Oscar Lohuis, JV) bedreigd en bijna uit zijn auto gesleurd.”

Net als andere raadsleden benadrukte Remmelzwaal dat de rellen onrust in Katwijk hebben veroorzaakt. „Ik heb een batterij vragen gehad over hoe nu verder. Kunnen wij zondag nog ongestoord een kerkdienst houden?”

Hij zei „ontzettend trots” te zijn op tal van „vredelievende” Katwijkers die woensdagavond „een levend schild” vormden rond de Nieuwe Kerk, ter bescherming van de bezoekers van de CvI-bijeenkomst. „Zij wilden de zaak niet uit de hand laten lopen en wilden voorkomen dat er iets zoals in Zaltbommel zou gebeuren. Deze Katwijkers droegen absoluut geen spandoeken met haatdragende leuzen.” Daarentegen laakte de SGP’er de „enorm provocerende” teksten op spandoeken van de pro-Palestijnse betogers. „Ik vind ze te verschrikkelijk om voor te lezen.” Tegelijk zei Remmelzwaal: „Ik veroordeel echt het geweld dat heeft plaatsgevonden.”

Beangstigend

Raadslid Geesje Haasnoot van de ChristenUnie (4 zetels) zei zich „geheel” in het verhaal van SGP’er Remmelzwaal te kunnen vinden. Ook zij wees op de recente onlusten rond een CvI-bijeeenkomst in Zaltbommel. „We zien protesten verharden. Het was beangstigend dat daar een Bijbelstudieavond ruw werd verstoord en de dominee werd belaagd door demonstranten.” Haasnoot beklemtoonde dat „iedereen veilig over straat moet kunnen” en dat elke gelovige „zonder angst” een religieuze bijeenkomst moet kunnen bijwonen.

Verschillende raadsleden wezen erop dat in Katwijk mogelijk een vergeldingsactie vanuit pro-Palestijnse kring ophanden is. Burgemeester Visser zei dat de politie de vinger aan de pols houdt en de situatie vooralsnog als „rustig” beoordeelt.