Om aan te kunnen treden als nieuwe regeringsleider, had de christendemocraat een meerderheid in het parlement nodig: 316 stemmen in totaal. Van tevoren werd die stemming slechts als een formaliteit gezien.

De coalitiepartijen, de christendemocraten van de CDU/CSU en de sociaaldemocraten van de SPD, hebben samen namelijk 328 zetels in de Bondsdag. Beide partijen gingen bovendien al akkoord en ondertekenden maandag het regeerprogramma.

Groot was dan ook de verbijstering toen dinsdagmorgen slechts 310 parlementariërs zich achter Merz schaarden. Dat betekent dat verschillende politici uit de eigen gelederen tegen de CDU-politicus hebben gestemd of zich van stemming onthielden.

Of het gaat om christendemocraten of sociaaldemocraten is niet duidelijk, omdat de uitslag geheim is. Bij de CDU klinkt het geluid dat de hele fractie achter Merz staat. Daarom wordt er vooral naar de SPD gekeken. Maar SPD-leider Lars Klingbeil zei dinsdag dat zijn partij er niet verantwoordelijk voor is. „Wij zijn betrouwbaar”, aldus Klingbeil.

In eerste instantie zou een tweede stemronde pas later deze week plaatsvinden, maar na een crisisoverleg op de fractiekamer van de CDU verklaarde Merz dinsdag al opnieuw te willen stemmen.

Vernedering

Met succes. Tijdens de tweede poging stemden 325 leden voor zijn benoeming, 15 meer dan in de eerste ronde. Vrijwel alle parlementariërs van de nieuwe coalitie stemden nu voor zijn aanstelling, al bleef hij opnieuw –met drie stemmen– onder het resultaat dat te verwachten was als alle parlementsleden van de coalitie op hem hadden gestemd.

Hoe dan ook gaat voor de opvolger van Olaf Scholz een langgekoesterde wens in vervulling. Hij probeerde al eerder partijleider te worden van de CDU, maar legde het toen af tegen Angela Merkel. Merz vertrok uit de politiek en ging aan de slag bij vermogensbeheerder BlackRock. Daar werd hij volgens Duitse media multimiljonair.

Na zijn terugkeer in de politiek ontpopte hij zich als criticus van Merkel binnen de eigen partij en wist de CDU/CSU bij de vervroegde verkiezingen in februari naar winst te loodsen. Dat maakte de weg vrij voor zijn kanselierschap.

Toch zal Merz niet geheel tevreden zijn. De nieuwe regeringsleider is namelijk de eerste kanselierskandidaat in het naoorlogse Duitsland die niet meteen is gekozen. Het Duitse persbureau DPA spreekt dan ook van een „enorme vernedering”.

Vleugellam

De CDU-politicus zal daarom op zijn hoede zijn. De stemming laat zien dat er achter de schermen onvrede is en dat kan de kanselier allesbehalve gebruiken. De uiterste rechtse Alternative für Deutschland (AfD) die in februari als tweede uit de bus kwam, blijft maar groeien en de Duitse regering is door de val van het kabinet-Scholz al een halfjaar vleugellam.

Merz wil Duitsland bovendien weer een leidende rol op het wereldtoneel geven. Maar in eigen land moet hij rekening houden met een felle oppositie. Zij stemden allemaal tegen zijn benoeming en plaatsen vraagtekens bij de stabiliteit van de nieuwe regering.

AfD-leider Alice Weidel reageerde op X dat de uitkomst van de stemming laat zien dat de coalitie op een „zwak fundament” is gebouwd. En Groenen-parlementariër Franziska Brantner zei voorafgaand aan de tweede stemronde: „De CDU en de SPD moeten nú bewijzen daadkrachtig te kunnen zijn, maar ook de komende vier jaar.”