Kerk Dedgum: van ruïne tot voorbeeldproject

De Sint Joriskerk aan de Buren in Dedgum bood lange tijd een trieste aanblik. Het gebouw verkeerde in zeer slechte staat. Waarschijnlijk had geen enkele andere kerk in Fryslân zó’n grote onderhoudsachterstand als de kerk van Dedgum. Door de roestige ankers werd de toren uit zijn verband gedrukt.

Om de toekomst van het kerkgebouw veilig te stellen werd vanuit Dedgum (honderd inwoners) jaren geleden contact gezocht met de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De stichting was bereid het pand over te nemen en de restauratie voor haar rekening te nemen. Vrijdag is de feestelijke heropening.

De Stichting Alde Fryske Tsjerken nam het kerkgebouw op 21 november 2014 over van de Protestantse Gemeente Tjerkwerd-Dedgum. Om tot een goede bestemming te komen ging de stichting met de inwoners van Dedgum in gesprek over de gebruiksmogelijkheden. Naast de maandelijkse kerkdiensten wilde het dorp dat de kerk de functie van dorpshuis kreeg.

Dorpsfeest

Dedgum beschikte niet over een vaste ontmoetingsruimte. Met de nieuwe eigenaar werd daarom afgesproken dat de kerk ook geschikt zou worden gemaakt voor bijvoorbeeld het dorpsfeest, de nieuwjaarsborrel en culturele activiteiten. Daarmee verhuizen de dorpsactiviteiten van de loodsen en boerenschuren naar de kerk.

Ook werd vanuit het dorp het idee geopperd in de kerk een bêd en brochje onder te brengen. Dan konden toeristen daar overnachten.

Een ander idee was de toren te gebruiken als toeristische uitkijkpost. Vanuit de toren, op een hoogte van twintig meter, hebben bezoekers bij helder weer een prachtig uitzicht over de omgeving. „En voor de mensen die niet omhoog willen of kunnen, is een camera in de toren aangebracht. Het uitzicht is op een scherm te zien”, aldus voorzitter Jan Balkema van de plaatselijke commissie die de kerk beheert en activiteiten organiseert.

De Stichting Alde Fryske Tsjerken ging met de ideeën uit het dorp aan de slag, onderzocht de financiële mogelijkheden van de restauratie en kwam met een plan. Uiteindelijk zijn vrijwel alle wensen gehonoreerd. Bij het besluit om het kerkgebouw te restaureren speelde ook de locatie van het pand een belangrijke rol. De kerk staat namelijk op een bijzondere plek, midden in het dorp.

Acht ton

Het plan is uitgewerkt door Kijlstra Brouwer Architecten uit Beetsterzwaag. De verbouwkosten bedroegen acht ton. Financiële bijdragen waren er van de provincie Fryslân, de gemeente Súdwest-Fryslân, verschillende vermogensfondsen, de inwoners van Dedgum en donateurs van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De restauratie bestond onder anderen uit het herstel van het voegwerk, de balklagen in de toren, de constructie in de kap en het leiwerk van de toren. Ook het interieur is aangepakt.

Om de kerk geschikt te maken voor dorpsactiviteiten is in de hal een vergaderruimte gecreëerd. Om daar over voldoende ruimte te beschikken is de muur tussen de hal en kerk anderhalve meter opgeschoven. De kerkzaal is kleiner geworden. Dat betekende dat ook het orgel, 130 jaar geleden geleverd door I. van Dam en Zonen, verplaatst moest worden.

Om de kerkzaal geschikt te maken voor meerdere doeleinden zijn de kerkbanken verplaatsbaar gemaakt.

Op de eerste verdieping van de toren kwam een slaapkamer, waarmee de kerk de functie krijgt van bêd en brochje. Naast de toren, op de plek waar in het verleden het baarhokje stond, is een ruimte met douche en toilet gerealiseerd. „Wij zijn erg blij met de vernieuwde kerk. Het resultaat is wonderschoon”, aldus voorzitter Balkema.

Vrijwilligers

Van een tekort aan vrijwilligers om de kerk te beheren zal volgens hem geen sprake zijn. „Wij zijn een hechte gemeenschap.”

Waarnemend directeur Gerko Last van de Stichting Alde Fryske Tsjerken is enthousiast over de restauratie van de Sint Joriskerk en over de gebruiksmogelijkheden. „Het is voor onze stichting een mooi voorbeeld van hoe een kerk een nieuwe bestemming kan krijgen”, aldus Last. „We hadden het wel over de laatste ruïne van Fryslân. Nu is het een fraai kerkgebouw.”

De kerk in Dedgum dateert uit 1889 en werd gebouwd op de plek waar eerder een middeleeuws kerkgebouw stond. Hoewel de oude kerk tien jaar eerder nog was opgeknapt, werd destijds toch besloten het gebouw te slopen. De onderhoudskosten waren te hoog.

Met de bouw van de nieuwe kerk was een bedrag van 13.000 gulden (6500 euro) gemoeid. De achttiende-eeuwse preekstoel met prachtig houtsnijwerk bleef bewaard en is nu in de ‘nieuwe’ kerk een van de blikvangers.

Kerk Dedgum: van ruïne tot voorbeeldproject

Binnenland

RD.nl in uw mailbox?