Onderling praten bankiers altijd over een ”voor en na Lehman”, zegt Maarten Heikoop (49) uit Houten. De senior toezichthouder bij De Nederlandsche Bank (DNB) zag van dichtbij hoe de economische crisis diepe sporen achterliet in het bankwezen en de maatschappij.

Zonder werk zitten stond altijd ver van Constand Wassink (65) uit Maassluis af. Totdat de financieel manager de gevolgen van de economische crisis –letterlijk en figuurlijk– aan den lijve ondervond. Over ontslag en talloze afwijzingen doet hij een boekje open.

„Bankiers? Zakkenvullers zijn het.” Aan de borreltafel zijn managers van financiële instellingen een dankbaar mikpunt. Eric Holterhues, tijdens de crisis werkzaam bij Triodos Bank, kan zich de gevoelens voorstellen. „Maar ik heb me nooit geschaamd om bankier te zijn.”

Als het over de miljarden euro’s gaat die de Europese Centrale Bank elke maand in de economie pompt, wordt dr. Pieter Gaemers (71) uit Winterswijk ronduit fel. Ontwrichting, totale ontreddering en instorting van het systeem; dáár gaat het volgens hem naartoe.

Een volgende economische crisis kan zich zo weer voordoen, meent sociaalpsycholoog Hans van de Sande. „Want we blijven emotioneel wie we zijn.” De emeritus hoogleraar wijst ook op de oorzaak: „De begeerte heeft veel mensen aangeraakt.”

De mens wikt, maar God beschikt. Dat is de enige conclusie die Leen van der Zande (58) kan trekken als hij terugkijkt op zijn ontslag in 2010 en het leven daarna. „Door de crisis kwam ik in een crisis, maar de Heere heeft alles ten goede willen keren.”

Tien jaar geleden, 15 september 2008: de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers gaat failliet. Voor velen is dat de gebeurtenis waarmee in hun herinnering de crisis begon. In ieder geval grijpt die vanaf dat moment in alle hevigheid om zich heen.