Als manager hout- en plaatmateriaal bij een grote bouwmaterialenzaak in Ermelo krijgt Van der Zande in 2010 de opdracht om te bekijken welke mensen er ontslagen kunnen worden. Het gaat slecht in de bouw, dus ook de handel in bouwmaterialen stort in. „Ik vond het ontzettend moeilijk: collega’s uitkiezen met wie ik dagelijks samenwerkte”, vertelt Van der Zande in zijn huis in Barneveld. „Ik liep er echt mee vast.”

De datum voor de reorganisatie is geheim, maar begin september wordt Van der Zande gewezen op de woorden: „en op den veertienden derzelve” uit Esther 9:18. Het komt uit. Op 14 september voor 16.00 uur vallen de ontslagen. De manager hout- en plaatmateriaal moet om halfvier bij de directeur komen. Van der Zande denkt alleen te horen welke collega’s er ontslagen zijn. „Dat gebeurde ook, maar mijn baas voegde eraan toe: En jij zit er ook bij.”

Helemaal onverwachts is het voor Van der Zande niet, omdat hij door de Heere als het ware al op deze datum gewezen is. Toch is de schok groot, zeker als hij –veel vroeger dan anders– thuiskomt en het aan zijn vrouw vertelt. „Ik voelde me als een vuilniszak aan de weg gezet. Ik had voldoende werk op mijn bureau, moest alles laten liggen en stond met een halfuur buiten. Alsof ik gestolen had. En dat na twaalf jaar trouwe dienst.”

Samen met een advocaat weet Van der Zande nog wel een „rechte en billijke” ontslagregeling te treffen. Maar hij zit wel van de ene dag op de andere thuis. „Ik was helemaal murw geslagen. Het patroon van op tijd naar je werk, eind van de middag weer thuis, was weg. Ook de zekerheid dat je op de 28e van de maand het salaris ontvangt.

Toch kreeg ik een zekere rust met de woorden uit Jesaja 33: „Zijn brood wordt hem gegeven, zijn wateren zijn gewis.” Tot op heden heeft het ons aan niets ontbroken.”

Na drie maanden thuiszitten ontmoet de Barnevelder de directeur van Klop Innovations. Het gevolg is dat Van der Zande industriestofzuigers gaat verkopen. „Ik kocht een busje, stopte hem vol met stofzuigers en ging aan de slag.” Samen met Klop ontwikkelt Van der Zande een apparaat dat fijnstof uit de lucht haalt: de Airbo Aircleaner. Nog steeds verkoopt hij samen met Klop Innovations de machine.

Totdat een klant in 2011 zegt: „Je bent gek dat je geen gebruikmaakt van al je ervaring en kennis van bouwmaterialen. Ik moet een pak multiplexplaten hebben, en ik wil dat jij ze voor me regelt.” Van de Zande doet het. Het is het begin van zijn eigen zaak in hout-en bouwmaterialen.

Ondanks dat het in 2011 nog volop crisis is, begint de handel te lopen. „Ik was en ben afhankelijk van de orders die mij gegeven worden. Het is: bid en werk. Eerst bidden, dan werken. Als ik veel eelt in m’n handen heb, heb ik weinig eelt op m’n knieën. Dus hard werken is goed, maar we vergeten het bidden zo vaak.”

Die afhankelijkheid schetst Van der Zande met een voorbeeld. „Er was ’s middags een trouwdienst in onze eigen gemeente, de gereformeerde gemeente in Nederland. Mijn vrouw wilde dat ik mee ging, maar ik had die week nog niets verdiend. Mijn vrouw zegt: Dat komt wel goed, trek je nette pak nu maar aan. Toen ik na de kerkdienst thuiskwam, stond er zo’n grote order in de mailbox, dat wil je niet weten. De mens wikt, maar God beschikt.”

Inmiddels is het klantenbestand van Van der Zande behoorlijk uitgebreid en nog wekelijks komen er klanten bij. „Vooral door mond-tot-mondreclame. Klanten weten dat ik mijn afspraken nakom en flexibel ben en vertellen dat aan anderen.”

Wat ook scheelt, is dat de handelaar vaak meer adviseur is dan verkoper. „Bij een bestelling vraag ik waar het voor is. Het gebeurt regelmatig dat ik dan zeg: dat is helemaal niet handig daarvoor. Je kunt het beter zo en zo aanpakken, dat is nog goedkoper ook. Veel klanten zijn daar blij mee.”

Van der Zande constateert dat kennis steeds meer aan het verdwijnen is in de bouw. „Iedereen die een beetje handig is, kan zzp’er in de bouw worden. In Amsterdam en omstreken krijg je voor metselen veel geld per uur. Dat trekt wel mensen.”

Ook over de toekomst van de vele zzp’ers maakt Van der Zande zich zorgen. „Het is beter eerst grote knecht te zijn dan gelijk kleine baas. Dus eerst een vak leren en ervaring opdoen. Ik kom zzp’ers tegen die supervakmannen zijn maar geen superzakenmannen, en dan gaat het fout. Als er straks een volgende crisis komt, zitten ze met de handen in het haar. Mensen weten niet meer wat sparen is. Achter iedere berg zit een diep dal. Daardoor is de volgende crisis alweer in de maak. Die is zelfs al dichter bij dan wij denken.”