Op het moment dat kinderen het ouderlijk huis verlaten, ontstaat er meer afstand en juist die afstand biedt hun mogelijkheid om te reflecteren op onder andere de opvoeding die zij ontvingen. Wanneer je nog midden in een bepaalde situatie zit, is het vaak lastiger om een oordeel te vormen dan wanneer je ergens achteraf op terugkijkt. Het reflecteren op ervaringen in het gezin van herkomst kan heel zinvol zijn. Immers, elke opvoeding heeft tekorten. Door stil te staan bij deze ervaringen ontstaat er de mogelijkheid om te begrijpen hoe deze je gevormd en beïnvloed hebben.

Kritiek ontvangen op de opvoeding die jullie gaven, betekent ook dat jullie als ouders kennelijk voldoende veiligheid en vertrouwen hebben geboden, zodat jullie kinderen het aandurven om dit met jullie te delen. Ook is het een aanwijzing dat jullie kinderen zelf hun eigen mening durven vormen, een signaal dat zij het volwassen-zijn goed kunnen vormgeven.

Omdat kritiek ontvangen echter voor veel mensen pijnlijk is, zijn we soms geneigd om (te) defensief te reageren. Het getuigt echter van een Bijbelse levenshouding als we bereid zijn om onze tekortkomingen toe te geven aan onze kinderen, ook in de opvoeding die we gaven.

Probeer niet te snel te gaan toelichten of nuanceren als je als ouders meent dat de kritiek op de opvoeding onterecht is. Soms is het beter om op een later moment op dingen terug te komen. Dit biedt jullie tevens ruimte om dingen te laten bezinken en er verder over na te denken. Ook geven jullie daarmee het signaal af dat je je kinderen serieus wilt nemen.

Laat merken dat jullie luisteren naar jullie kind en probeer begrip op te brengen voor zijn/haar standpunt. Voor sommige mensen voelt begrip tonen alsof zij daarmee instemmen met het standpunt van de ander, terwijl dit twee verschillende dingen zijn.

Ten slotte is het opvallend hoe jullie de gestelde vraag eindigen, namelijk met de zin: Hebben we dan alles fout gedaan? Dat is een conclusie die jullie kennelijk geneigd zijn te trekken naar aanleiding van de kritiek. Kritiek krijgen betekent in de regel helemaal niet dat alles fout gedaan is. Integendeel, als iemand de moeite neemt om kritiek te geven, betekent dit eigenlijk altijd dat diegene waarde hecht aan de relatie met de andere persoon. Kritiek geven en ontvangen kan daarom juist ook leiden tot meer verbinding en verdieping in de relatie tussen ouders en kinderen.

Juist ons tekortschieten als ouders kan ons bovendien een mogelijkheid bieden om onze kinderen te wijzen op de hemelse Vader, Die nooit tekortschiet.

Femke Hagoort, gz-psycholoog