Van Meijeren voor de draaiende camera, terwijl hij langs de persruimten loopt: „Er hangt hier een ongelofelijke rioollucht.” Hij stapt op de werkkamer van omroep SBS6 af en roept journaliste Merel Ek naar buiten. Die gaat onmiddellijk terug haar kamer in als ze ziet dat ze wordt gefilmd. Nadat Van Meijeren haar heeft verzekerd dat de camera uitgezet is, gaat ze alsnog met hem in gesprek. Hij vraagt haar de uitspraak recht te zetten dat het woord ”liquideren” –van FVD-leider Baudet– volgens de dikke Van Dale ook de betekenis ”wegsturen” heeft. Van Meijeren neemt het gesprek stiekem op en verwerkt het in wat hij deel 1 van de serie ”Rioolratten ontmaskerd” noemt.

„Afstotend”, noemt Van der Stoep de actie van het Tweede Kamerlid van Forum voor Democratie. „Het gaat alle morele perken te buiten als een parlementariër zich zo gedraagt. Hij verwijt Ek fatsoensregels te hebben overtreden, maar doet het zelf ook, en dan erger. Als Ek een splinter in haar oog had, was het bij Van Meijeren een stevige balk.”

Het incident komt de verhouding tussen politiek en media niet ten goede, zegt Van der Stoep, die bijzonder hoogleraar christelijke filosofie is aan universiteiten in Kampen en Wageningen en tot vorig jaar het lectoraat journalistiek en communicatie aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) leidde.

Fakenews

Uniek is een actie als die van Van Meijeren volgens hem niet. „Helaas. In eerdere uitingen van Forum voor Democratie werden de media ook aangevallen. Instituten als rechtspraak, journalistiek en wetenschap proberen in het algemeen grondig en betrouwbaar te werk te gaan, maar worden steeds meer ter discussie gesteld; veel meer dan enkele decennia geleden. Dat is een internationale trend. Zie bijvoorbeeld hoe de Amerikaanse oud-president Trump journalisten wegzette en over „fakenews” sprak.”

De waarheid wordt als niet meer dan een menselijke constructie gezien, zegt Van der Stoep. „Aanvankelijk waren het vooral de linkse postmodernisten die op deze manier onrecht aan de kaak wilden stellen. Maar tegenwoordig komen de aanvallen steeds vaker van rechts, en vaak op een heel cynische manier. Journalisten werken –als het goed is– met hoor en wederhoor, met check en dubbelcheck. Ook wetenschappers hebben methoden van waarheidsvinding. Als dat allemaal in twijfel wordt getrokken, is het einde zoek.”

Doorzichtig

Typerend is volgens Van der Stoep dat populisten die zo te werk gaan, geen moeite doen hun bedoeling te verhullen. „Zowel FVD als Trump laat op een uiterst doorzichtige manier zien lak te hebben aan instituten, lak ook aan de waarheid, als dat het eigen belang en boodschap dient. Dat is duidelijk zichtbaar, maar dat kan hen niets schelen.”

Wat de SBS6-verslaggeefster over de definitie van liquideren had gezegd, klopte niet. „Maar het wordt door Van Meijeren nu geframed alsof ze het liquideren van Baudet goedpraat. Heel suggestief.”

Het wordt de media moeilijk gemaakt hun werk te doen, vindt Van der Stoep. „Erg zorgelijk. Sommige journalisten hebben inmiddels beveiliging nodig. Er zijn er met posttraumatische klachten. Sowieso is de pers kwetsbaarder geworden doordat steeds meer journalisten zzp’er zijn. Het doet afbreuk aan het werk van de media als journalisten geen scherpe vragen meer durven te stellen.”

Geen aandacht waard

Politici zoals die van FVD zetten zich af tegen wat ze ”mainstream media” noemen, zegt Johan Snel, docent journalistiek en communicatie aan de CHE. „Er wordt voortdurend gesuggereerd dat de journalisten hun werk niet goed doen. Het afgeven op de media is echt iets van deze tijd. Hoe dat komt, weet ik niet. Intussen volgt men echt wel wat die media brengen. Sommige mensen hebben echter de overtuiging dat er een alternatieve werkelijkheid is. Die creëren ze zelf.”

Snel vindt Van Meijerens actie „volstrekt niet wenselijk”, maar de vele aandacht ervoor ook niet. „Dit is niet heel bedreigend; je moet er niet te veel woorden aan vuilmaken. Men is erg gespitst op wat Forum voor Democratie doet, maar dat komt vooral door de uitspraken van Baudet vorige week over complottheorieën. De actie van Van Meijeren is geen aandacht waard.”