Burgers en bedrijven in de EU slaan al maanden alarm omdat ze hun gas- en elektriciteitsrekening niet langer kunnen betalen. Een meerderheid van de EU-landen wil dat probleem te lijf met een maximumprijs voor gas, maar ze stuiten op verzet van onder andere Nederland en Duitsland. Ook de Europese Commissie wil nog niet aan een prijsplafond. Ze vrezen dat leveranciers Europa daardoor misschien links zouden laten liggen en de prikkel wegvalt om zuinig te zijn met gas en stroom.

Maar de energiemarkt is wel degelijk op hol, erkent ook de commissie al langer. De gasopslagen zijn met hangen en wurgen en tegen grof geld vol gekregen, maar dat kan voor de volgende winter weleens nog veel moeilijker worden. En een uitweg uit de energiecrisis is, nu bijvoorbeeld het conflict met Rusland alleen maar hoger oplaait, niet in zicht.

Daarom wil het dagelijks bestuur van de EU toch krachtiger ingrijpen. Zo wil zij „heel korte” pieken in de toonaangevende Nederlandse prijsindex TTF als de nood aan de man is kunnen afvlakken met een tijdelijke „dynamische prijslimiet”. Op de Nederlandse gasbeurs mag gas dan niet duurder worden verkocht dan dit maximum. Prijzen mogen gedurende de dag ook slechts binnen bepaalde waarden bewegen.

Ondertussen ontwerpt de Europese markttoezichthouder een nieuwe richtprijs voor lng (vloeibaar gas). Die moet minder worden beïnvloed door de grillige en vaak torenhoge prijs van pijpleidinggas uit Rusland dan de TTF. De commissie hoopt „dat de markt die benchmark dan als representatief accepteert”, zegt een hoge EU-ambtenaar. Hij wil nog geen bedragen noemen waaraan de commissie zou denken.

De EU-landen moeten verder 15 procent van hun gas samen gaan inkopen. Daardoor kunnen ze een lagere prijs bedingen, verwacht de commissie. Meer dan dat vindt zij niet verstandig, omdat gespreide inkoop ook minder afhankelijk maakt.

De EU-leiders buigen zich donderdag in Brussel over de commissievoorstellen. De opvattingen liggen nog ver uiteen. De royale steunmaatregelen die bijvoorbeeld Duitsland en Nederland hebben aangekondigd zijn hen ook op het verwijt komen te staan dat zij weinig solidair zijn met armere lidstaten.

De ingrepen die de commissie voorstelt hebben niet meteen een rechtstreekse weerslag op de energieprijs. Maar door te tonen dat de EU ingrijpt kalmeren de markten al wel, hoopt Brussel.