OVV: Overheid liet steken vallen bij evaluatie corona
Het kabinet heeft steken laten vallen bij de evaluatie van de effecten van de coronamaatregelen. Niemand weet nog wat de effecten van ingrijpende maatregelen zoals avondklok en schoolsluiting zijn geweest.
Dat is de stevige conclusie van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) woensdag in zijn tweede onderzoeksrapport over de aanpak van de coronacrisis in de periode van september 2020 tot juli 2021.
Het kabinet voerde in het najaar en de winter van 2020-2021 de mondkapjesplicht in, sloot scholen voor basis- en voortgezet onderwijs en stelde een avondklok in om de verspreiding van het coronavirus in te dammen. Het effect van die maatregelen was bij de invoering al onzeker. Maar „doordat weinig wordt gemonitord en geëvalueerd, blijft deze onzekerheid bestaan.”
De maatregelen konden aanvankelijk nog op draagvlak onder de bevolking rekenen, maar dat kalfde gaandeweg af. Onder meer doordat de wetenschappelijke onderbouwing ontbrak. Zo waren de effecten van de scholensluiting en de avondklok onduidelijk. Het zou volgens de OVV beter zijn geweest wanneer de overheid de twijfels die er leefden, had benoemd.
Ook schaadde het zwalkbeleid van het kabinet het draagvlak. Zo werden mondkapjes eerst niet en later wel ingevoerd en zelfs verplicht. Stellige uitspraken, zoals dat „prik voor prik het normale leven dichterbij komt”, kon het kabinet niet waarmaken. Als blijkt dat een hoge vaccinatiegraad niet direct leidt tot minder maatregelen, „ontstaat bij een deel van de bevolking een gevoel van desillusie”, constateert de OVV.
Valse start
De vaccinatiecampagne begin januari 2021 kende een valse start. In de voorbereiding ging de overheid ervan uit dat huisartsen de vaccins zouden zetten. Maar op het laatste moment schakelde het kabinet over naar grootschalige vaccinatie door GGD’en. Die moesten in korte tijd grote vaccinatielocaties inrichten.
De vaccins waren in januari 2020 nog schaars. De Gezondheidsraad adviseerde het kabinet eerst de meest kwetsbare mensen te vaccineren. Het kabinet liet echter eerst zorgmedewerkers vaccineren. Sommige medisch-kwetsbare mensen kwamen pas maanden later aan de beurt.
Het kabinet voer aanvankelijk blind op advies van het Outbreak Management Team (OMT). Soms leken ze op elkaars stoel te zitten, constateert de OVV, die voor een duidelijke rolverdeling pleit. Bovendien heeft het kabinet weinig koersvast gehandeld; het volgde onder politieke druk soms een andere richting dan eerst was ingeslagen.
In 2023 volgt een derde rapport.