„Zij dachten iets te hebben gevonden waar ze al jaren naar op zoek zijn. Dat dit nu anders blijkt te zijn, is bijzonder naar en vervelend”, aldus Teurlings. Volgens een woordvoerder van Fiom kan het heel belangrijk zijn om te weten wie je familie is. „Als zoiets fout loopt, is dat echt afschuwelijk. Toen we hoorden dat het is misgelopen bij Spoorloos, waren we allemaal wel even ontdaan.”

KRO-NCRV meldde maandagavond zestien zaken uit het programma te onderzoeken waar een Colombiaanse fixer bij betrokken was. Zijn integriteit staat ter discussie door het programma Oplichters aangepakt van misdaadjournalist Kees van der Spek. Twee matches zijn inmiddels wel bevestigd door DNA-onderzoek. De overige twaalf zaken worden opnieuw tegen het licht gehouden. Spoorloos maakt sinds 2019 standaard gebruik van een DNA-test. Daarvoor werd dat niet altijd gedaan.

Fiom helpt mensen bij hun zoektocht naar biologische familie, bijvoorbeeld adoptiekinderen die op zoek zijn naar hun biologische ouders of donorkinderen die op zoek zijn naar hun donor. „Dat is een zorgvuldig proces. In Colombia werken we met een overheidsinstantie. Hoe Spoorloos daarin te werk gaat weet ik niet precies en daar kan ik ook niet over oordelen”, aldus een woordvoerder.

Bij een zoektocht naar biologische ouders begeleid door Fiom is een DNA-test niet verplicht. „Maar het wordt altijd nadrukkelijk geadviseerd. Het is daarbij wel belangrijk dat de test zorgvuldig wordt afgenomen door een professional, zodat er niet mee gesjoemeld kan worden”, aldus senior hulpverlener bij Fiom, Kalinda Jager.

Volgens Teurlings moeten mensen beter voorgelicht worden over de mate van betrouwbaarheid van DNA-testen. Hoe verder weg in de bloedlijn, hoe onnauwkeuriger en onbetrouwbaarder het resultaat, aldus Teurlings. „Ze zeggen wel iets, maar niet alles. We proberen vaak de verwachting te managen bij geadopteerden, omdat een DNA-test niet altijd de zekerheid geeft die wordt verwacht.”

De stichting adviseert geadopteerden om goed na te denken alvorens deel te nemen aan een programma als Spoorloos. „Naar de media stappen moet je heel bewust doen. Je legt immers je hele ziel en zaligheid op straat, en je loopt sneller het risico om met mensen in aanraking te komen met verkeerde intenties.” Teurlings benadrukt dat het onduidelijk is of er sprake is van opzet bij het verkeerd koppelen van de Spoorloos-deelnemers. „Het enige wat we vooralsnog laakbaar vinden is dat Spoorloos niet heeft gereageerd op de signalen van de deelnemers aan het programma, toen hun intuïtie aangaf dat er iets niet klopte.”