De school moet een fijne plek zijn om te vertoeven; anderzijds wil ze verantwoord omgaan met het energieverbruik. Vanuit die afweging gaat de standaardtemperatuur in de Hoornbeeckgebouwen iets omlaag. Richting de studenten klinkt het advies: „Misschien heb je het helemaal niet nodig, maar een dikkere trui of dikkere sokken aantrekken is een goed idee.” Dan heb je het toch warm én gaan we op een verantwoorde manier om met onze stroom en ons gas, schrijft de school. „We hopen op jullie begrip.”

Ook de Jacobus Fruytierscholengemeenschap in Apeldoorn, Rijssen en Uddel zet de verwarming standaard lager: niet op 18, maar op 17 graden. Docenten krijgen echter de mogelijkheid de verwarming in hun lokaal hoger te zetten, zegt hoofd stafdiensten Jan Kleppe. „Iedereen is zich er echter van bewust dat we op duurzaamheid moeten letten.”

Uitgangspunt blijft volgens Kleppe dat leerlingen en personeel een comfortabele leer- en werkomgeving hebben. „We denken dat ze van de temperatuurverlaging niets merken. Als een klas binnenkomt, warmt een lokaal snel op. Leerlingen willen het zelf ook niet warm hebben. Als ik op de afdeling bouwnijverheid kom en de jongens zijn aan het lassen, dan hebben ze de deur openstaan. We vragen leerlingen dan ook niet zich extra warm aan te kleden.”

Bodemwarmte

De Fruytier schat in dat de energiekosten volgend jaar 70.000 euro hoger zullen zijn dan dit jaar. „Dat is een schatting, want een deel van de energie moet nog worden ingekocht”, zegt Kleppe. „Voor een ander deel gelden voorlopig nog de vastgestelde prijzen. We gaan nu niet de begroting acuut aanpassen. Als de prijzen de komende jaren hoog blijven, zullen we wel moeten bekijken wat we doen.”

Op de locatie Apeldoorn worden een dezer dagen warmtewisselaars in gebruik genomen, waardoor het gasverbruik aanzienlijk minder wordt. Deze wisselaars werken grotendeels op stroom die de school zelf opwekt: er ligt een groot aantal zonnepanelen op het dak.

In de gebouwen van het Calvijn College in Zeeland zijn –met uitzondering van de locaties Middelburg en Krabbendijke-Appelstraat– de verwarmingsinstallaties weersafhankelijk geregeld. „De temperatuur waarbij de ketels aanslaan, hebben we nu verlaagd. Daardoor verbruiken we minder gas”, zegt woordvoerster Mariëlla Eggebeen. „Dit is voorlopig het enige wat we doen. Locatie Middelburg verwarmen en koelen we met bodemwarmte, op de gymzaal na. Een groot deel van de elektriciteit die hiervoor nodig is, wekken we zelf op met zonnepanelen. Ook in het gebouw aan de Appelstraat in Krabbendijke is sinds 2020 veel energie afkomstig van de panelen op het dak.”

Verschil in gebouw

De Scholengroep Driestar-Wartburg in Zuid-Holland heeft vanwege vaste tarieven komend jaar nog niet te maken met hogere energieprijzen. Wel denkt de schooldirectie na over energiebesparende maatregelen voor de toekomst.

Ook op het Van Lodenstein College worden op dit moment nog geen bijzondere besparingsmaatregelen genomen. „Dat kan nog veranderen als het echt koud wordt en we flink moeten gaan stoken”, zegt woordvoerder Steven van den Berg. „Maar ook dan zal er verschil zijn tussen onze vijf locaties: er zijn nieuwe en oudere gebouwen en langlopende en aflopende energiecontracten. Een paar voorbeelden: onze locatie Kesteren is recent flink verbouwd en beschikt over nieuwe warmtepompen en zonnepanelen. Het nog vrij nieuwe gebouw in Barneveld is energiezuinig. Onze locatie Hoevelaken heeft behoorlijke stookkosten in het koude seizoen, maar gelukkig nog een energiecontract tot 2025.

Daar waar sprake is van een (nieuw) variabel contract en de maandelijkse kosten flink omhoog gaan, ligt het voor de hand dat we mogelijke besparende maatregelen tegen het licht houden. Dat geldt bijvoorbeeld voor onze locatie Amersfoort. Overigens waren we vóór de energiecrisis al aan het investeren in besparingen, bijvoorbeeld door de installaties te verbeteren.”

Automatisch uit

De Gomarus scholengemeenschap in Gorinchem en Zaltbommel prijst zich gelukkig dat de afgelopen jaren al fors geïnvesteerd is in duurzaamheid. Daarom zijn er op dit moment geen extra maatregelen genomen. „We hebben bijna tweeduizend zonnepanelen op de daken liggen, verdeeld over beide locaties”, zegt bestuurder Flikweert. „Voor extra luchtbehandeling zijn op het Gorinchemse gebouw twee grote warmtepompen geplaatst. Die koelen de lucht in de zomer en zorgen in de winter voor lagere gasprijzen.”

De verwarming van de lokalen is gekoppeld aan het rooster. Daardoor wordt de verwarming automatisch uitgeschakeld als in een ruimte geen les wordt gegeven.

De school heeft ook niet direct last van de prijsstijgingen doordat contracten nog geruime tijd doorlopen, tot wel in 2025 toe. Het nog maar vier jaar oude gebouw in Zaltbommel is een BEN-gebouw: bijna energieneutraal. ’s Zomers wordt warmte opgeslagen die in de winter wordt gebruikt, ’s winters koude lucht die in de zomer goed van pas komt. „Daardoor verstoken we in Zaltbommel nauwelijks gas.”

In hoeverre de coronasituatie komende winter extra ventilatie nodig maakt, is nog niet duidelijk. „We hebben in Gorinchem een nieuwe klimaatinstallatie geplaatst”, zegt Flikweert. „Ramen en deuren moeten dan ook dicht, anders stoken we voor de vogeltjes. We verwachten dat de installatie nu zo goed is dat we zonder open ramen voldoende ventilatie hebben.”

LED-lampen

Jelle de Boer, directeur diensten van Scholengemeenschap Pieter Zandt in Overijssel en Flevoland, heeft de komende drie jaar nog niet met tariefstijgingen te maken. „We hebben via Europese aanbesteding een contract voor vijf jaar, waarvan er twee om zijn.”

De Boer denkt echter wel vooruit. „Met duurzaamheid zijn we allang bezig, maar er is meer nodig. We hebben veel geïnvesteerd in LED-verlichting. Onder de locatie IJsselmuiden hebben we een bodemwarmtepomp. Die koelt in de zomer en verwarmt in de winter, terwijl we nauwelijks aardgas meer gebruiken. Het middendeel van ons hoofdgebouw in Kampen draait echter nog op ketels. Dat is niet te doen als de prijzen over drie jaar nog zo hoog zijn.”

Brief

Daar komt bij dat er flink geventileerd moet worden. „Het ministerie heeft van die mooie gratis CO2-meters beschikbaar gesteld, maar die hangen hier al tien jaar. Als ze op rood staan, moet het raam open. Dan stook je voor de buitenwereld. Afgelopen winter moesten vanwege corona de ramen open, dus alle leerlingen hadden hun jas aan.”

De Boer heeft het ministerie per brief de suggestie gedaan geld beschikbaar te stellen voor een installatie waarmee de school gasloos wordt en tegelijk de ventilatie verbetert. „Goedkoop is het niet, duurzaam wel. Het ministerie belde en zei dat men het een goed idee vindt. Op dit moment krijg je echter slechts 20 of 30 procent vergoed. Voor de locaties van de Pieter Zandt zouden zulke installaties in totaal 10 miljoen euro kosten. We zouden daar dus zelf 7 miljoen euro onderwijsgeld in moeten steken. Dat gaan we natuurlijk niet doen. De overheid zou echt met meer geld over de brug moeten komen.”