„Als iemand een goed doel zoekt, ik ben het”, lacht AOW’er René dinsdagochtend in regenachtig Heerenveen. De man is net gescheiden en zag zijn inkomsten kelderen. Jaarlijks geeft hij in februari een „vast bedrag” aan een goed doel, de bestrijding van kanker. Zelf is de Fries genezen van nierkanker. Hij wijst op een pleister op zijn hoofd. „Er is pas een gezwel afgesneden.” Het is de vraag of René over een paar maanden opnieuw de knip trekt voor het goede doel. Hij is er nog over in dubio. Eén goed doel wil hij blijven houden. „Mijn kleinzoon. Die stop ik zo af en toe wat toe.”

Zo’n 45 procent van de goede doelen in Nederland ziet de inkomsten dalen door de verminderde koopkracht. Vooral particulieren doneren minder, laat een peiling zien van brancheorganisatie Goede Doelen Nederland. Van de goede doelen die nu een daling zien, gaat het in 60 procent van de gevallen om tussen de 0 en 10 procent. Bij ruim 33 procent gaat het om een daling tussen de 10 en 20 procent.

Dat de vrijgevigheid onder druk staat, hoor je ook in Heerenveen. „Ik heb minder te besteden. De gasrekening is zo ongeveer verdubbeld. We kunnen niet meer leven zoals voorheen. Dus ben ik voorzichtiger geworden om aan goede doelen te geven. Ik verlaag een gift bijvoorbeeld van 25 naar 20 euro”, zegt de 62-jarige Roel, werkzaam in de zuivelindustrie.

Ook een ouder echtpaar zegt „absoluut” minder aan goede doelen te geven. Zo schrapten ze Greenpeace van hun lijstje. De twee zeggen dat ze het zelf niet breed hebben. Hij: „We zetten de kachel uit.” Zij: „’s Avonds doen we een deken over ons heen.” Even verderop zegt de 33-jarige Talitha, werkzaam in de horeca: „Ik geef ook minder. Gooide ik voorheen bijvoorbeeld 2 euro in de collectebus, nu is dat 50 eurocent.”

Broek

„Ik hou zelf niks over. Ik heb amper geld om boodschappen te doen”, verzucht de 61-jarige Marcus. Hij is arbeidsongeschikt een haalt zijn eten bij de voedselbank. De afgelopen tijd sloeg de schrik hem om het hart. De energierekening ging met sprongen omhoog. „Eerst betaalde ik 110 euro per maand, nu 570. Door een energieplafond wordt dat misschien 330 euro.” Hij wijst naar zijn rode jas. „Die heb ik van een vriend gekregen, vijf jaar geleden.” Gebarend naar zijn broek: „Die draag ik ook al een jaar of vier.”

Toch klinken er ook andere geluiden in Heerenveen. „Ik verminder mijn giften aan goede doelen niet”, zegt Roelof Veldhuis. De zestiger, gemeenteambtenaar en actief binnen de Friese PvdA, geeft jaarlijks „een paar honderd euro” aan de medemens. Onder meer de voedselbank schuift hij wat toe. „Ik heb een goed salaris. En we zijn op de wereld om elkaar te helpen.”

De 54-jarige Anna Veenstra vindt het ook „absoluut belangrijk” om aan de minder bedeelde medemens te blijven denken. Veenstra, zelf moeder, geeft onder meer geld aan doelen die het welzijn van zieke kinderen bevorderen. Ook voor dieren heeft ze een zwak. „Dan denk ik niet aan honden, daar houd ik niet van. Maar wel aan apen.”

Ook Christina Timmer blijft geven. Ze doneert onder meer geld aan een organisatie die buitenlandse ouderen in beroerde omstandigheden terzijde staat. „Wij kunnen het ons veroorloven om geld aan anderen te geven.”

Een 59-jarige vrouw zegt jaarlijks 75 euro te blijven geven aan de Hartstichting. „Ik ben zelf hartpatiënt.” Ook collectanten blijft ze wat toestoppen. Doordat ze voorheen „financieel slechter” zat, heeft ze al ervaring met zuinig leven, zegt ze. „Veel Nederlanders geven onnodig veel geld uit, bijvoorbeeld aan ongezond eten en kleding.” Ze wijst naar haar kloffie. „Dit hele setje droeg ik voor de coronatijd ook al.”