Het is al langer duidelijk dat de Europese Commissie van de Nederlandse uitzonderingspositie, de zogenoemde derogatie, af wil. De vraag was wanneer en op welke manier. Volgens het conceptakkoord mogen de boeren die van de uitzondering gebruikmaken vanaf komend jaar minder mest uitrijden. Vanaf 2026 zijn de regels hetzelfde als in andere EU-landen. Ook komt er een financiële vergoeding voor boeren die anders moeten gaan werken.

Het ministerie wil nog niet vooruitlopen op een brief die Staghouwer hier later maandag over aan de Tweede Kamer stuurt. Wel zegt een woordvoerder dat „de afgelopen maanden zeer intensieve gesprekken” zijn gevoerd over de Nederlandse uitzonderingspositie. „Inzet van de minister is geweest dat hij duidelijkheid wilde voor de boeren en dat zij niet in een keer voor grote aanpassingen in bedrijfsvoering komen te staan, als een mestoverschot en hoge kosten.”

Aan de Nederlandse uitzonderingspositie waren strenge eisen verbonden. Zo moest de waterkwaliteit verbeteren, maar werd die in de loop der jaren juist slechter. Naast de waterkwaliteit zijn de mestregels ook bedoeld om de neerslag van stikstof te verminderen.