De 191 ondertekenaars van het NPV, dat tot doel heeft de verspreiding van kernwapens te voorkomen, volledige ontwapening te bevorderen en samenwerking bij het vreedzame gebruik van kernenergie te bevorderen, waren sinds 1 augustus bijeen op het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in New York.

Sommige landen en ngo’s hoopten bindende deadlines vast te leggen voor de afbouw van kernwapens in de wereld. Daarvoor was unanieme overeenstemming nodig van de 191 ondertekenaars. Maar ondanks een maand van onderhandelen en een laatste sessie die vrijdag enkele uren is uitgesteld, „is de conferentie niet in staat om tot overeenstemming te komen”, zei de voorzitter van de conferentie, de Argentijn Gustavo Zlauvinen, na tussenkomst van Rusland.

Zo stelde de Russische gezant, Igor Visjnevetski, een gebrek aan „evenwicht” in de ontwerp-eindtekst van meer dan 30 pagina’s aan de kaak. De vertegenwoordiger gaf geen details, maar in de tekst stonden wel vier verwijzingen naar de door Rusland bezette kerncentrale van Zaporizja in Oekraïne. Bronnen dicht bij de onderhandelingen zeggen dat Moskou vooral tegen die paragrafen gekant was.

„Onze delegatie heeft groot bezwaar tegen bepaalde paragrafen die schaamteloos politiek zijn”, zei hij. Volgens Visjnevetski zou Rusland niet het enige land zijn dat bezwaren had tegen de tekst. Na zijn verklaring lieten vertegenwoordigers van tientallen andere deelnemende landen hun teleurstelling blijken met het mislukken van de conferentie.

Het NPV, dat in 1970 in werking trad, is tot nu toe door 191 landen wereldwijd geratificeerd en vormt de basis voor nucleaire ontwapening wereldwijd. Critici stellen echter dat voor de vijf officiële kernmachten, de VS, China, Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland, andere regels gelden dan voor de ondertekenaars zonder kernwapens.

De vier andere vermoedelijke kernmachten India, Pakistan, Israël en Noord-Korea hebben zich niet aangesloten of hebben zich uit het verdrag teruggetrokken. Volgens de Amerikaanse denktank Federation of American Scientists (FAS) waren er eind 2022 ongeveer 12.700 kernkoppen over de hele wereld. Dat is slechts een fractie van de geschatte 70.300 wapens op het hoogtepunt van de nucleaire bewapening tijdens de Koude Oorlog in 1986.

Toch waarschuwde de baas van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, voor het groeiende risico van nucleaire vernietiging door de talrijke crises en conflicten wereldwijd. De wereld bevindt zich in een „periode van nucleair gevaar die ongekend is sinds het hoogtepunt van de Koude Oorlog”, zei Guterres bij het begin van de VN-conferentie.