Afgelopen drie nachten sliepen er zo’n 700 mensen buiten het aanmeldcentrum. Dat zijn er een stuk meer dan de dagen daarvoor. „Er zijn maar enkele dixi’s en een paar kraantjes waaraan mensen zich kunnen wassen”, zegt een woordvoerster van het Rode Kruis. „Dat is het.” De organisatie deelt handgel en handschoenen uit aan mensen.

Ook kunnen vrouwen bij het hulppunt van het Rode Kruis buiten het aanmeldcentrum terecht voor maandverband. „Maar er zijn hier voornamelijk mannen.” Wc-
papier heeft de organisatie niet.

De GGD in Groningen is niet betrokken bij de zorg voor de gezondheid van mensen die buiten het aanmeldcentrum in Ter Apel slapen. „Wij hebben een rol bij de opvang op het centrum zelf. We controleren de hygiëne, screenen op tuberculose en leveren jeugdgezondheidszorg. Het houdt op bij de hekken, daarbuiten is de openbare ruimte, daar hebben wij geen rol”, zegt een woordvoerster.

Een zegsman van het COA zegt dat er buiten het aanmeldcentrum een beperkt aantal toiletten en urinoirs is. Die worden geregeld gereinigd. „Maar er is nauwelijks tegen op te poetsen met de huidige hoeveelheid mensen.”

Schone toiletten en een goede drinkwatervoorziening zijn essentieel in het voorkomen van de verspreiding van infectieziekten bij het aanmeldcentrum, stelt onderzoeker infectieziekten Andre van der Ven van universitair ziekenhuis Radboudumc in Nijmegen. De GGD zou volgens hem moeten ingrijpen.

„Het is erg belangrijk dat ontlasting en drinkwater goed van elkaar gescheiden blijven”, legt Van der Ven uit. „Anders loop je het risico op de verspreiding van salmonella en polio.” In Nederland worden mensen ingeënt tegen die laatste ziekte, maar dat is niet in alle landen buiten Europa het geval.

Als er daarnaast veel mensen op elkaar zitten en ze geen mogelijkheid hebben hun kleding te wassen, kunnen schurft en luizen zich volgens Van der Ven makkelijk verspreiden. Artsen zonder Grenzen gaf al aan veel huidziekten onder de asielzoekers te hebben aangetroffen.

Het voorkomen van infectieziekten is een taak voor de GGD. „Zij hebben een speciale afdeling infectieziektenbestrijding. Het lijkt me de instantie met de meeste expertise op dit gebied.” De onderzoeker vindt het logisch dat er geen protocols zijn voor de uit de hand gelopen situatie bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. „Maar dan komt het dus aan op improvisatievermogen. Gewoon verantwoordelijkheid nemen.”

Donderdag bracht hulporganisatie Artsen zonder Grenzen twee asielzoekers met spoed naar het ziekenhuis. Het gaat om een man die een acute hartaanval kreeg en een man met diabetes die al een maand geen insuline kreeg. Eerder deze week stierf een baby in de opvanglocatie. De Europese Commissie verwacht dat Nederland grondig onderzoekt hoe dat heeft kunnen gebeuren.