Afwachten en vooruitschuiven. Met die beproefde tactiek kocht premier Rutte dinsdag tijd om de meningsverschillen met het CDA over stikstof te overbruggen.

Razendsnel schroefde BBB-voorvrouw Van der Plas dinsdag haar motie in elkaar. De tekst: 2030 moet niet langer heilig zijn als streefjaar om de stikstofdoelen te halen. JA21-Kamerlid Eppink bakte een dergelijke oproep. Beide werden aan de Kamer voorgelegd, met hetzelfde resultaat: geen meerderheid en ook geen steun van het CDA.

Huh? Het was toch CDA-leider Hoekstra die vrijdag in het AD verklaarde dat het kabinet als het aan hem lag juist wél soepeler met het jaartal om moest gaan? Zeker, maar in een verhitte ministerraad kreeg Hoekstra vrijdag ingepeperd hoe ver hij wat VVD en D66 betreft mag gaan. Af en toe een oprispinkje in de media is akkoord, mits hij benadrukt dat hij dan spreekt in de hoedanigheid van CDA-partijchef en niet als minister. Maar dan is de koek wel zo’n beetje op.

Dat signaal kwam aan.

De oppositiepartijen die dinsdag in het debat over Hoekstra’s uitspraken uit waren op het aanwakkeren van de crisissfeer, vonden premier Rutte op hun pad. Zijn bezweringsformule hield stand: Hoekstra vertolkte het CDA-geluid en wat hij zei, schuurde slechts in één opzicht met het coalitieakkoord. Fraai was dat niet, maar er valt mee te leven. En nadere besluitvorming volgt. Daarmee was de crisissfeer even weg.

Tegenover een kritische Kamer beriepen Hoekstra en CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma, die zijn voorman te vuur en te zwaard verdedigde, zich min op meer op gewetensnood. Hoekstra gaf dat interview niet om onder de natuurdoelen uit te komen. Kom op, natuurlijk niet, ook voor het CDA is natuurherstel topprioriteit, betoogde Heerma. Door de felle polarisatie was Hoekstra de afgelopen zomer alleen hevig bezorgd geraakt dat de boel zou stagneren. En in een poging dat te verijdelen, gaf hij het interview.

Voor VVD en D66 lijkt de kous daar voorlopig mee af; ook al omdat Rutte en stikstofminister Van der Wal vrijdag al meteen na de ministerraad lieten weten dat de stikstofdoelen uit het coalitieakkoord nog altijd staan.

CDA-fractievoorzitter Heerma maakte nog wel duidelijk dat het CDA de huid duur zal verkopen als de gesprekken over het stikstofbeleid in de ministerraad met een week of wat weer worden hervat. „De impasse moet worden doorbroken. Van dat pad zijn wij niet meer af te brengen”, klonk het strijdlustig.

„Ik sta nog steeds achter het interview”, zei Hoekstra. Wat dat betekent, bleef in het midden, maar dat het CDA dinsdag nog terugschrok voor een kabinetscrisis is zonneklaar.

Mandaat

Het slotakkoord was daarom voor D66-fractievoorzitter Paternotte, die dinsdag triomfantelijk vaststelde dat ook het CDA zich nog altijd conformeert aan het coalitieakkoord. Vooral zijn laatste conclusie was voor het CDA pijnlijk: in het debat werd bevestigd dat gespreksleider Remkes geen mandaat heeft om iets te zeggen over de doelstellingen en het bijbehorende tijdpad in het coalitieakkoord. De kans dat Remkes Hoekstra straks op enigerlei wijze zal bijvallen lijkt daarmee vervlogen.

Conclusie: mogelijk slaagt het CDA er later alsnog in wat scherpe kanten van het stikstofbeleid te halen. Maar nog meer powerplay zal Hoekstra niet baten. De partij zal het moeten doen met wat haar door VVD en D66 wordt gegund.