In het Groningse Loppersum is het in de vroege dinsdagavond stil op straat. Brasserie Meer aan het Marktplein is op dinsdag gesloten. Wie een boek wil lenen, kan terecht bij de minibieb naast het restaurant. In een grote houten kast springen titels in het oog zoals ”Een click met je hond”, ”De smaak van vrijheid” en ”Boerin in Frankrijk”. Schuin voor de kast staat een oorlogsmonument met de tekst „Opdat wij de doden gedenken en waken over de levenden.”

De deuren van de Petrus en Pauluskerk aan de andere kant van het plein, enigszins verscholen achter steigers, staan open. Vanuit diverse hoeken van het dorp, maar ook van buitenaf, schuiven er vanaf een uur or zeven mensen aan in de houten banken van het bedehuis, waar op zondag een gemeente van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) samenkomt. Vanavond staat er een „oecumenische verbindingsdienst” op het programma, georganiseerd door het Platform Kerk en Aardbeving.

Een dorpsbewoner die niet met zijn naam in de krant wil, vertelt dat hij „net een jaar” in Loppersum woont. Waarom hij naar deze dienst komt? „Ik ben nieuwsgierig en wil m’n betrokkenheid laten blijken.” Dat de nasleep van de bevingen de Groningers sterk bezighoudt, merkt hij geregeld. „Het zit de mensen hoog. Als het erover gaat, zie je al snel tranen in de ogen. Sommigen wachten al zeven of acht jaar op duidelijkheid. Ze willen hun huis verduurzamen, maar doen het niet, want daarna moet het misschien wel worden afgebroken.”

Kantelpunt

Om halfacht heet ds. André van den Bor, predikant van de gemeente die „de hoofdbewoner is van deze Petrus en Pauluskerk”, de circa tachtig aanwezigen welkom. Even later klinkt –met Ab Gramsbergen achter het orgel– het lied „’k Stel mijn vertrouwen op de Heer mijn God.”

Erkenning, verbinding en vertrouwen vormen de kernwoorden in de dienst, waarin diverse leden van het Platform Kerk en Aardbeving meewerken. De liturgie bevat Bijbelgedeelten, een psalm en liederen. Woorden uit Micha 6 staan afgedrukt in de NBV-vertaling én die van de Grunneger Biebel.

De aardbeving in Huizinge op 16 augustus 2012 was niet de eerste en evenmin de laatste waarmee Groningen als gevolg van de gaswinning te maken kreeg. Ze vormde wel het „kantelpunt” dat leidde tot erkenning van de schades die de bevingen veroorzaken, zegt ds. Christiaan Kanis, predikant van de vrijgemaakt gereformeerde kerk in Loppersum-Westermenden en voorzitter van het platform.

Hij schetst de impact van de bevingen op de Groningers, hun rouwproces, het zoeken van een nieuwe balans in hun leven. „De klap in Huizinge betekende de start van erkenning. Dat de schades door mijnbouw werden veroorzaakt, dat scheuren aan huizen en in zielen een aanwijsbare oorzaak hadden.”

De „trieste verhalen” moeten worden verteld, zegt de predikant, zoals ook aan het begin van de parlementaire enquêtecommissie over de aardgaswinning in Groningen gebeurde. „Aandacht voor het verhaal, aandacht voor de mens, dat is, om met Micha te spreken, het begin van recht doen. Recht doen aan de mens die getroffen is door scheuren in huis en ziel.”

Winstbejag

In de lezingen, liederen en korte overdenkingen die volgen, staan verbinding en vertrouwen centraal. Greta Huis, pastor van de Vrijzinnige Protestanten, spreekt grotendeels in het Gronings, omdat ze over iets wat haar na aan het hart ligt niet anders kan spreken dan in „de taal waarin je huilt, lacht, liefhebt, bidt, gelooft en droomt.”

Huis spreekt diverse groepen, waaronder politici en directeuren van de NAM en aanverwante bedrijven, rechtstreeks aan. „Als u ons niet als mensen ziet, maar als middel voor politiek, financieel of eigen winstbejag, dan bent u de knip voor de neus niet waard.” Haar oproep luidt: „Keer je om en richt je op de Groningers en hun toekomst.”

Aan het eind vraagt ze de aanwezigen elkaar op z’n Gronings „veul haail en zegen” toe te wensen, waarna het laatste lied klinkt. „Ga met God en Hij zal met je zijn”, zingt de een. En de ander: „Goa mit God want Hai is dicht bei die.”

Restauratie orgel

Na afloop vertelt Reint Wobbes, lid van het Platform Kerk en Aardbeving, dat de Petrus en Pauluskerk zijn thuiskerk is. Hij was jarenlang kerkrentmeester en in die hoedanigheid nauw betrokken bij de restauratie van het orgel.

In 2012 liepen de kerk en het orgel bevingsschade op. „Het orgel dreigde van de muur te vallen.” Barokke pilaren die in de jaren vijftig waren weggehaald –„Dat vond men toen modisch”– moesten daarom weer worden aangebracht onder het orgel.

Zelf heeft Wobbes te maken met schade aan zijn woonboerderij door bevingen. „Veel schade is nog steeds niet hersteld. We hebben wel dertig mensen over de vloer gehad om te kijken wat er aan de hand is en er zijn vijf of zes rapporten gemaakt. Dat is redelijk frustrerend.” Wobbes zegt er „redelijk nuchter” onder te zijn. „Maar ik kan me voorstellen dat mensen eraan onderdoor gaan.”

Terugkijkend op de avond zegt Wobbes dat vooral het verhaal van Greta Huis in het Gronings hem heeft geraakt. Zelf las hij het Bijbelgedeelte uit Micha voor, ook in het Gronings. „Een prachtig stuk. Het gaat erom dat we doen wat in Micha staat.”

Gebed

Onder de aanwezigen zijn ook fractievoorzitter Gert-Jan Segers van de ChristenUnie in de Tweede Kamer en het Groningse CU-Kamerlid Stieneke van der Graaf. Segers zegt na afloop dat hij het „mooi” vindt dat „tien jaar Huizinge ook een plek krijgt in de kerk.” Hij noemt het eveneens mooi dat niet alleen degenen die schade hebben ondervonden, maar bijvoorbeeld ook de mensen van Shell en de NAM „allemaal een plek kregen in het gebed. We belijden en geloven dat God erbij is. We mogen alles bij Hem brengen.”

Wat indruk op Segers maakte, zijn de persoonlijke verhalen die mensen hem na afloop vertelden. „De eens is berustend, de ander blij dat er eindelijk schot in de zaak zit en een derde is heel boos. Zulke verhalen neem je mee als je debatten ingaat. We hebben het over regelingen, aanpak en beleid, maar uiteindelijk gaat het om mensen. En je merkt hier dat het vertrouwen nog ver weg is.”