We zijn inmiddels bijna vergeten waardoor deze problemen zijn ontstaan.

We hadden eerst een redelijk werkbare systematiek, namelijk de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof). Die systematiek was ook streng, maar zij bood tenminste nog enige ruimte. De toenmalige regering vond dit destijds blijkbaar een goede aanpak op weg naar herstel van de natuur.

Totdat de Raad van State er een streep door zette. Toen was Leiden in last, want daardoor ging de economische ontwikkeling op slot. De rigide aanpak van het kabinet anno 2022 heeft niet alleen te maken met zorg voor de natuur. Nee, het grootste probleem is dat de economische ontwikkeling helemaal vastzit door de uitspraak van de Raad van State.

Eieren

Die ontwikkeling zit vast omdat de stikstofuitstoot naar gevoelige natuur maximaal 0,00 mol/ha/jaar mag bedragen. Bij een overschrijding van die norm is een toestemming of vergunning van de provincie nodig op grond van de Wet natuurbescherming. Als de provincie een dergelijke toestemming of vergunning verleent, is het risico aanwezig dat de vergunning wordt aangevochten bij de Raad van State, met grote kans op succes. De provincies moeten dus op eieren lopen, zolang er nog eieren zijn.

Rigide

Economische ontwikkeling omvat meer dan huizenbouw alleen. Het gaat ook om uitbreiding van bedrijven en aanleg van wegen. Het uitbreiden van een bedrijventerrein kan effect hebben op een gevoelig natuurgebied op vele kilometers afstand. Aangezien Nederland bezaaid is met stikstofgevoelige natuurgebiedjes (soms kleiner dan 0,1 ha), is het effect in heel Nederland voelbaar.

Het kabinet kiest nu voor een rigide stikstofbeleid, zodat er weer stikstofruimte ontstaat voor economische ontwikkeling. Op de website www.aanpakstikstof.nl van de Rijksoverheid staat het letterlijk: „Het kabinet wil de stikstofneerslag terugdringen om op die manier de natuur te versterken en economische ontwikkeling mogelijk te maken.” En de boer krijgt de rekening.

Het RD stelt dat er geen bewijs is dat minister Van der Wal stikstofplannen heeft opgesteld om daarmee grond of stikstofruimte te creëren voor woningbouw. Deze conclusie is slechts ten dele juist. Inderdaad is er maar weinig landbouwgrond nodig voor woningbouw. Maar stikstofruimte des te meer. De woordvoerder van de minister geeft dat zelf ook toe in het artikel: „De woordvoerder van minister Van der Wal erkent dat er stikstofruimte voor onder meer woningbouw ontstaat als een boer met zijn bedrijf stopt.” Duidelijke taal: als een boer stopt, ontstaat er stikstofruimte voor woningbouw.

We blijven dan wel met de vraag zitten wat de natuur er per saldo mee opschiet. En dat het kabinet hiervoor 24,3 miljard euro gemeenschapsgeld wil uitgeven, roept nog meer vraagtekens op. Dat is per inwoner bijna 1400 euro. Per huishouden dus een veelvoud hiervan. Dit is te meer schrijnend als we zien hoe lang de Groningers al zitten te wachten op reparatie van hun huizen vanwege aardbevingsschade. Dat verdient meer prioriteit dan de aanpak van het stikstofprobleem. Over huizenbouw gesproken.

De auteur is planologisch-juridisch beleidsmedewerker.