Zoet water in de grote rivieren voorkomt gewoonlijk dat zout water vanaf de Noordzee het land kan binnendringen. Maar doordat de waterstand in de rivieren heel erg laag is, is de tegendruk niet meer voldoende. Zout water komt daardoor steeds verder landinwaarts. Dieren en planten in het zoete water sterven, omdat ze niet tegen brak water kunnen. Amstel Gooi en Vecht beschermt ook de Vinkeveense Plassen tegen verzilting met een bellenscherm in De Geer.

Waterschappen en Rijkswaterstaat moeten steeds meer maatregelen nemen tegen verzilting en lage waterstanden, zegt de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW). Bij een aantal waterschappen is sinds deze week sprake van een watertekort. Op tal van plaatsen zijn noodpompen geplaatst om gebieden van voldoende water te voorzien.

Het water warmt ook steeds verder op, wat voor blauwalg zorgt. In het Volkerak-Zoommeer is zoveel blauwalg dat er problemen ontstaan met de noodzakelijke waterinlaat.

Waterschap Aa en Maas in Oost-Brabant stelt donderdag een sproeiverbod in voor de fruit-, groente-, bloemen- en planten- en bomenteelt, de zogenoemde kapitaalintensieve teelten. Deze sectoren waren tot nu toe uitgezonderd van het al veel langer geldende sproeiverbod, maar er is niet genoeg water meer, meldt het waterschap.

In de natuur wordt het uitblijven van regen en de dalende grondwaterstanden steeds zichtbaarder. Steeds meer beken, vennen, poelen en nevengeulen vallen droog. Het is volgens de LCW moeilijk in te schatten hoe groot de schade aan kwetsbare biotopen zal zijn. Datzelfde geldt voor de landbouw. Er zijn veel sproeiverboden en graslanden in West-Nederland hebben last van verzilting. Ook de scheepvaart heeft veel hinder van te weinig water in de rivieren.

Vanwege de droogte houden steeds meer waterschappen de veendijken in hun gebied in de gaten. Veendijken kunnen scheuren of verzakken als ze te veel uitdrogen door warmte en gebrek aan water. Het is belangrijk om scheuren en schades direct te repareren, zodat de binnenkant van het dijklichaam niet in contact komt met de buitenlucht en nog sneller opdroogt.

Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier in Noord-Holland laat sinds deze week inspecteurs in tweetallen langs alle droogtegevoelige dijken lopen. Andere waterschappen zoals Delfland, en Schieland deden dat al eerder. Voor zover bekend zijn tot nu toe geen ernstige schades ontdekt.