BeReal is booming. Het van oorsprong Franse platform staat momenteel op één in de Appstore-lijst van meest gedownloade apps en heeft op dit moment zo’n 20 miljoen gebruikers. Met name onder millennials en leden van generatie Z is de applicatie erg populair.

Het concept van de app is simpel; dagelijks krijgen alle gebruikers op hetzelfde willekeurige tijdstip de melding ”Time to BeReal” (tijd om echt te zijn). Wie de pushmelding aanklikt heeft op dat moment twee minuten de tijd om twee foto’s te maken: één van zichzelf en één van zijn omgeving. De tijd tussen het schieten van beide plaatjes is slechts enkele seconden, dus al te voordelig staat een gebruiker er vaak niet op.

De tijdslimiet in combinatie met het willekeurige tijdstip van de notificatie dwingt gebruikers om hun echte zelf te tonen, zo is de gedachte. Het resultaat is een tijdlijn gevuld met foto’s van vaak alledaagse taferelen; mensen die zich opmaken, achter hun computer aan het werk zijn of een kopje koffie in de tuin drinken.

Wie een pushmelding krijgt en liever geen foto maakt, kan ervoor kiezen om de plaatjes op een later tijdstip te schieten. Vrienden zien dan echter wel in de rechterbovenhoek verschijnen hoeveel minuten of uren diegene te laat was met het maken van de foto. Ook is zichtbaar hoeveel pogingen iemand nodig had om de ‘beste’ versie van zichzelf te tonen en op welke locatie de foto is gemaakt. Wie besluit om de Time to BeReal-melding te negeren, kan tot die tijd ook geen foto’s van vrienden zien.

Volgens Justine Pardoen, mediadeskundige en oprichter van Bureau Jeugd en Media, werkt juist dat aspect van de app verslavend. „Als gebruiker blijf je dagelijks nieuwe dingen posten, om content van anderen te kunnen zien. Dat spelelement werkt verslavend: je wilt namelijk wel weten wat je vrienden aan het doen zijn. Die behoefte wordt elke dag weer opnieuw opgewekt. Wat jij als gebruiker wilt wordt dus door de app gemanipuleerd.”

Blijvertje

Maar waarom is BeReal juist nu populair? Het bedrijf achter de app werd in 2020 opgericht, maar groeit pas sinds begin 2022 flink. Volgens Pardoen komt dat vaker voor bij mediabedrijven. „TikTok bijvoorbeeld werd in 2012 opgericht, maar werd in 2020 pas echt bekend bij het grote publiek.

Tegelijk heeft de populariteit van de app volgens Pardoen te maken met de zomer. „Mensen zijn vrij en doen leuke dingen. Die zijn natuurlijk aantrekkelijker om op de foto te zetten dan je werkcomputer. En als iedereen het over zo’n app heeft, inclusief de media, ben je sneller geneigd de app zelf ook te nemen; je wilt als jongere niet de boot missen.”

Het is echter nog wel de vraag of BeReal een blijvertje is. Volgens Pardoen zal in het najaar moeten blijken of het platform kan concurreren met media als Instagram en Snapchat. „Nu is het nog spannend en nieuw. De app dwingt gebruikers om creatief te zijn en een andere kant van zichzelf te laten zien. Maar of iets blijvend succes zal hebben, is altijd moeilijk te voorspellen in medialand.”

Authenticiteit en echtheid lijken op sociale media echter wel een steeds belangrijker rol te spelen. Steeds vaker plaatsen gebruikers op Instagram bijvoorbeeld foto’s zonder filter. Pardoen: „Het plaatsen van realistische foto’s is een reactie op het jarenlange gebruik om alleen leuke en perfecte foto’s te plaatsen. Zulke golfbewegingen en reacties zie je vaker in de cultuurgeschiedenis. In dit geval wordt het neerzetten van een onecht beeld vervangen door het tonen van realiteit. In de jaren 60 werd bijvoorbeeld een vrije seksuele moraal tegenover preutsheid gezet.”

Onzeker

Het is algemeen bekend dat sociale media jongeren onzeker kunnen maken. Ze zien op hun scherm een perfecte wereld, terwijl ze van zichzelf weten dat hun eigen wereld daarvan afwijkt.

Hoewel BeReal bijdraagt aan meer echtheid online, is het volgens de mediadeskundige de vraag of die onzekerheid door de app wordt weggenomen. „Tieners zijn door gebruik van sociale media al op jonge leeftijd zeer zelfbewust, doordat ze zichzelf op allerlei foto’s zien. Er is dan ook een verband tussen veel mediagebruik en een lage tevredenheid over het eigen lijf. En deze app zal dat niet zomaar veranderen.”

Toch is BeReal in zekere zin een verademing, met haar ode aan de realiteit. Maar soms kom je ze ook daar tegen: van die verdacht perfecte plaatjes die net wat leuker zijn dan de rest. Een vorm van perfectie binnen de imperfectie.