Vwo’ers smeden rozen voor Utøya
Voorzichtig worden de roodgloeiende metalen rozenbladeren met een tang uit de gasoven getild en met uiterste precisie in de juiste vorm gehamerd. Acht inktzwarte herdenkingsrozen gaan straks mee tijdens een bezoek aan het dodeneiland Utøya in Noorwegen.
De smederij van Cees Pronk in het Betuwse Andelst was zaterdag het middelpunt van het werk aan een bijzonder profielwerkstuk van een drietal vwo-leerlingen van het Liemers College in Zevenaar. De drie zestienjarige studenten Diede Polman, Kayi Vermaeten en Litizia Tammeling mochten daar op hun vrije zaterdag onder begeleiding van een drietal docenten en de smeden Cees en Lotte Pronk, een achttal metalen rozen vervaardigen.
De kunstwerkjes gaan eind augustus mee naar Noorwegen, waar een viertal herdenkingsplekken worden bezocht die herinneren aan de gruwelijke aanslag van de extreemrechtse Noor Anders Breivik uit Oslo. Die pleegde op 22 juli 2011 twee terroristische aanslagen. Voor het kantoor van premier Jens Stoltenberg ontplofte een autobom, waarbij acht doden vielen. Twee uur later richtte Breivik een bloedbad aan onder jongeren van de regerende Arbeiderspartij op het eiland Utøya. Daarbij kwamen 69 personen om het leven.
Monument
Een Noorse smid kwam op het idee om samen met collega’s uit tal van Europese landen stalen rozen te smeden voor een herdenkingsmonument. Smid Cees Pronk uit Andelst stelde zijn smederij beschikbaar voor de Nederlandse deelnemers. Samen vervaardigden ze 84 van de in totaal 1100 rozen in het monument dat in 2019 werd onthuld. „De aanslag vond plaats op de verjaardag van mijn vader. Mijn dochter Lotte was toen achttien, dezelfde leeftijd als veel jongeren op Utøya die om het leven kwamen. Toen de rozen in een kist werden geladen voor transport naar Noorwegen kreeg ik een brok in mijn keel.”
Een van de slachtoffers op het eiland was het uit Turkije geëmigreerde meisje Gizem Dogan. In haar Turkse geboorteplaats is een herdenkingscentrum naar haar genoemd. Filosofiedocent Henk Schut van het Liemers College, die daar tijdens een uitwisselingsproject op bezoek was, vertelde dat verhaal aan zijn vwo-leerlingen, die vervolgens op het idee kwamen om hun profielwerkstuk te wijden aan de aanslag. Na enige speurwerk kwamen ze tot de verrassende ontdekking dat een belangrijk deel van de rozen in het herdenkingsmonument in Oslo, in Andelst was gesmeed. Het contact werd snel gelegd, met als resultaat dat de leerlingen zaterdag zelf aan de slag mochten om hun eigen metalen rozen te vervaardigen.
Kwetsbaar
De roos is het symbool van de Arbeiderspartij. Schut: „Een stalen roos heeft een dubbele betekenis. Kwetsbaar aan de ene kant. Het staal duidt weer op de weerbaarheid van de bevolking.” De drie leerlingen zijn ook benieuwd hoe de Noorse samenleving verder is gegaan na de aanslag. „We willen daarom ook in gesprek met mensen die de aanslag hebben overleefd.”
