Tijdens de coronacrisis moesten studenten thuis tentamen doen. Om te voorkomen dat er werd gefraudeerd, werd er antispieksofware toegepast. Die moest onder meer het gezicht van de kandidaten herkennen. Maar bij de studente in kwestie, Robin Pocornie, lukte dat aanvankelijk maar niet. Pas toen ze een extra lamp op haar gezicht richtte, herkende surveillancesoftware Proctorio haar eindelijk. Inmiddels had Pocornie al een hoop extra spanning te verwerken gehad. Ze voelt zich gediscrimineerd. „Juist een systeem dat ervoor moet zorgen dat er niet vals wordt gespeeld, pakt oneerlijk uit”, zegt Hans de Zwart van het Racism and Technology Center over de falende software.

Volgens het centrum is al langer bekend dat gezichtsherkenning minder goed kan werken bij mensen van kleur en is dat zeker bij Proctorio het geval. Toch wordt de software nog altijd gebruikt door meerdere universiteiten, aldus het centrum.

De VU zei vrijdagmiddag op de eigen site dat het deze instelling zeer raakt dat de studente zich zo benadeeld heeft gevoeld. „De faculteit heeft de klacht van de student dan ook met grote zorgvuldigheid onderzocht. Er is in dat onderzoek geen aanwijzing gevonden dat de software daadwerkelijk discrimineert.” De software is gebruikt tot het voorjaar van 2022, als er geen alternatieven waren. In meer dan de helft van de afgenomen tentamens is een andere mogelijkheid ingezet.

De vereniging Universiteiten van Nederland spreekt van een „uiterst vervelende” situatie en zegt dat systemen nooit studenten mogen benadelen. Volgens haar wordt de software in kwestie hooguit nog „zeer beperkt” gehanteerd.

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vindt dat Proctorio eigenlijk nooit meer zou moeten worden gebruikt. De door Pocornie geschetste problemen zijn een „bekend fenomeen”, al zijn er recent geen klachten meer bij de bond binnengekomen.

Het in Arizona gevestigde Proctorio kon nog niet meteen reageren.