„Wij leven bij de dag”, zegt Martijn (35), die acht jaar geleden zijn baan buiten het bedrijf opgaf om fulltime boer te worden. Over die keus had hij met Gerdie (33) goed nagedacht. „We hebben maar 12 hectare grond. Het is moeilijk om daar je brood op te verdienen. De vleesvarkenshouderij kampt met sterke prijsschommelingen. We besloten daarom met onze varkens om te schakelen naar biologisch. Die markt biedt veel meer zekerheid”, vertelt de boer.

De varkens liggen in de stal in een dik pakket stro. En ze kunnen naar buiten: elk hok heeft een eigen uitloop, waar de dieren 24 uur per dag naar toe kunnen. De boer kan ervan genieten. „Ze vinden het fijn als het regent. En ’s winters happen ze naar de sneeuw.

Deze tak van het bedrijf voldoet helemaal aan de kringloopdoelstelling van de overheid, zegt Van Laar. „Alle mest wordt afgevoerd naar de akkerbouw.”

Emissiearme vloer

Naast 400 biologische vleesvarkens houdt de familie Van Laar 30 melkkoeien en 85 opfokvleeskalveren. Voor de koeien werd in 2018 een nieuwe stal gebouwd. „Met emissiearme vloer om de stikstofuitstoot te verminderen. Dat kostte veel geld, maar anders kregen we geen vergunning.”

Op 700 meter achter de boerderij ligt een stuk bos. Een paar kilometer naar het oosten begint het nationaal park Hoge Veluwe, onderdeel van het grootste Natura 2000-gebied van Nederland. Het kaartje dat stikstofminister Christianne van der Wal op 10 juni presenteerde is onverbiddelijk: de stikstofuitstoot moet in deze regio fors omlaag, tot wel 80 procent.

„Wij willen graag blijven boeren”, zegt Gerdie, die samen met haar man drie jonge zoons heeft. Martijn: „Niet elke boer zal hoeven stoppen. Ik denk dat eerst de oudere generatie zonder opvolger aan de beurt is. Dat hoop ik tenminste.”

Prachtig

Het stel is niet overtuigd van de schade die stikstof uit de landbouw volgens de wetenschap veroorzaakt. Gerdie: „Kom maar eens in het bos hier kijken, dat is prachtig.” Martijn: „De meeste ammoniak slaat binnen een paar honderd meter van de stallen neer, op landbouwgrond. Onze gewassen hebben stikstof nodig om te groeien. Gras en mais nemen dus stikstof op. Maar dat wordt buiten beschouwing gelaten.”

Demonstreren doet de familie Van Laar woensdag niet. „Wij hebben met ons bedrijf een goed inkomen. Maar ik begrijp het wel van anderen, er zijn veel boeren die het heel krap hebben.”