Via een landelijk referendum kunnen Nederlanders zich uitspreken over een wet die al door de Tweede en Eerste Kamer is aangenomen, maar nog niet is ingevoerd. Bij een referendum op bijvoorbeeld gemeentelijk niveau kunnen inwoners van een gemeente door de gemeenteraad genomen besluiten tegenhouden of juist bekrachtigen.

De Tweede Kamer stemt dinsdag over het voorstel tot splitsing. Als daar een tweederdemeerderheid mee instemt, wordt volgende week dinsdag over beide wetsvoorstellen gestemd. Voor het gehele wetsvoorstel tekende zich vorige week niet de benodigde tweederdemeerderheid af. VVD, CDA en SGP zijn tegen.

Voorstanders van een referendum hopen dat met deze noodgreep er toch een correctief bindend referendum komt. Mogelijk dat het CDA wel met de invoering van een referendum op decentraal niveau kan instemmen. Het CDA vindt dat Den Haag niet alles moet regelen voor gemeenten en provincies. De partij is daarnaast verdeeld over de wenselijkheid tot invoering van een referendum. In het Limburgse provinciale CDA-verkiezingsprogramma van 2018 is invoering ervan opgenomen.

In ieder geval de SP en D66 hopen hiermee het CDA over de streep te trekken. D66 kwam vorige week met het idee tot opsplitsing. De SP wil een hoofdelijke stemming.

Voor beide voorstellen geldt dat er een tweederdemeerderheid in zowel de Tweede als de Eerste Kamer nodig is. Het betreft namelijk een grondwetswijziging in tweede lezing. In eerste lezing, voor de Kamerverkiezingen van vorig jaar, stemden Tweede en Eerste Kamer met een ‘normale’ meerderheid in met het voorstel.

Het opsplitsen van een initiatiefwetsvoorstel komt bijna nooit voor. De laatste keer was in 2005, toen een voorstel voorlag tot invoering van gekozen burgemeesters. Dat sneuvelde in de Eerste Kamer.