Een algoritme kan worden gezien als een reeks opdrachten die een computer stapsgewijs volgt. De computer bepaalt aan de hand van een algoritme of iemand bijvoorbeeld recht heeft op bepaalde toeslagen waarvoor een aanvraag is ingediend. Daardoor kan het aanvraagproces sneller worden doorlopen.

Deze werkwijze brengt wel bepaalde risico’s met zich mee. Wanneer een algoritme niet goed wordt ingezet, is er volgens de Rekenkamer kans op discriminatie of zijn persoons- of bedrijfsinformatie niet veilig opgeslagen. Een bekend voorbeeld is de kindertoeslagenaffaire, waarbij mensen met een laag inkomen door een algoritme automatisch in het vizier van de Belastingdienst kwamen voor een fraudecontrole.

Volgens de controleur moeten burgers en bedrijven „erop kunnen vertrouwen dat de inzet van algoritmes door de rijksoverheid op een verantwoorde wijze plaatsvindt”. Zonder de inzet hiervan is beleid bovendien niet uitvoerbaar, omdat de algoritmes miljoenen handelingen per maand verrichten.

De politie kwam het slechtst uit het onderzoek van de Rekenkamer. Op alle toetsingspunten scoorde zij onvoldoende. Zo maakte de politie gebruik van historische data van bijvoorbeeld wijken om met een kansberekening de te verwachten criminaliteit aldaar te bepalen. „Doordat in het verleden bepaalde wijken intensiever zijn gecontroleerd, is de kans groot dat in de voorspellingen onwenselijke systematische afwijkingen ontstaan”, meldt de Rekenkamer in zijn rapport.

De overheidsorganisaties die goed scoorden waren het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen, het Centraal Justitieel Incasso Bureau en het Inlichtingenbureau, dat de uitwisseling van (persoons)gegevens tussen gemeenten en overheidsinstanties faciliteert.