Dat concludeert de Inspectie Justitie en Veiligheid in een dinsdag verschenen rapport. De onderzoekers stellen dat de werkdruk onder werknemers hoog is en de beoordeling van asielaanvragen op punten tekortschiet, onder andere door een tekort aan ervaren medewerkers.

De inspectie ziet de complexiteit van asielaanvragen toenemen. Door een tekort aan ervaren personeel is het vaker aan nieuwe medewerkers om deze aanvragen te beoordelen. Hiervoor krijgen zij volgens de inspectie onvoldoende tijd, bijvoorbeeld in de voorbereiding van de gesprekken met asielaanvragers. Medewerkers slaan daarom pauzes over en werken ’s avonds door.

Omdat grondig onderzoek wel nodig is, wordt de algemene asielprocedure vaak omgezet in een verlengde procedure. Het gevolg is een extra wachttijd voor de asielaanvrager die kan oplopen tot enkele maanden.

Daarnaast hamert de inspectie op het belang van kwaliteitscontroles. Zolang deze goed worden uitgevoerd kan achteraf worden vastgesteld of medewerkers een objectief oordeel hebben geveld. Toch werden steekproefsgewijze kwaliteitsmetingen vorig jaar enkele maanden opgeschort, waardoor niet langer werd gecontroleerd of asielaanvragen al dan niet juist waren afgehandeld. In de tweede helft van 2021 zijn deze alsnog uitgevoerd, zegt een woordvoerder van de inspectie.

Dat de kwaliteitscontroles niet langer doorgang vonden kwam door een gebrek aan ervaren personeel. Ervaren medewerkers voeren namelijk de kwaliteitsmetingen uit, maar werden nu ingezet bij de beoordeling van asielaanvragen. Ook moesten zij bijspringen om nieuw aangenomen personeel te begeleiden.

Volgens de onderzoekers is het tijd dat het ministerie actie onderneemt om „de beschikbaarheid van voldoende capaciteit en (financiële) middelen” te waarborgen. De IND moet er op zijn beurt voor zorgen dat medewerkers ruimte krijgen om voldoende informatie over asielaanvragers te verzamelen om zo tot een „gefundeerd oordeel” te komen.

De asielketen in Nederland wordt al langer geplaagd door problemen. Zo waren begin 2020 ruim 15.000 asielaanvragen niet binnen de wettelijke termijn behandeld. Dit leidde tot tientallen miljoenen aan dwangsommen die de staat moest betalen. Het vorige kabinet maakte een einde aan de dwangsommen, maar een rechter oordeelde vorige maand dat het voor een rechter mogelijk moet blijven een dwangsom op te leggen. Nu is er geen „sterke financiële prikkel” meer om een vonnis in een asielzaak af te dwingen, vindt de rechtbank.