NAVO akkoord over meer wapensteun aan Oekraïne
Het is dag 43 van de oorlog in Oekraïne. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
Rotterdam en andere havens in de Europese Unie moeten Russische schepen de toegang verbieden, behalve voor essentiële goederen waaronder voedsel. De EU-ambassadeurs zijn dat overeengekomen om Rusland te straffen voor de oorlog in Oekraïne. Ook mogen de lidstaten vanaf half augustus geen Russische kolen meer importeren en worden volgens ingewijden de dochters van president Vladimir Poetin aan de Europese sanctielijst toegevoegd.
Deze en meer sancties worden openbaar en van kracht op het moment dat ze in het officiële EU-publicatieblad staan.
Oekraïne heeft tot dusver ongeveer 25.000 luchtdoelraketten en afweersystemen gekregen van de Verenigde Staten en bondgenoten. Dat heeft de Amerikaanse generaal Mark Milley donderdag gezegd. De leveranties door het Westen hebben Kiev geholpen te voorkomen dat Rusland oppermachtig zou worden in de lucht. Die dominantie zou zeer in het voordeel zijn geweest van de Russische grondtroepen tijdens de invasie.
Milley voegde er nog aan toe dat de VS en de andere NAVO-landen ook 60.000 antitankwapens naar de Oekraïense strijdkrachten hebben gestuurd. „De Oekraïners zijn heel erg dankbaar, buitengewoon dankbaar”, zei Milley tegen een speciale Senaatscommissie.
Nederlandse ziekenhuizen zijn volop bezig met het verzamelen van medische hulpmiddelen en het inkopen van medicijnen om naar Oekraïne te sturen. Tot nog toe hebben de Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ) zo’n 30 ton aan medicatie en spullen naar het door oorlog verscheurde land gestuurd. „Als het goed is gaat volgende week een derde medisch transport naar Oekraïne”, vertelt bestuurslid Inge de Wit van de SAZ, waarbij 29 ziekenhuizen zijn aangesloten.
De Oekraïense ziekenhuizen hebben gebrek aan vrijwel alles. „De nood is heel hoog”, vertelt De Wit, die tevens bestuursvoorzitter is van het Streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk. Zo’n twaalf ziekenhuizen in Oekraïne geven op lijsten door welke middelen ze het hardst nodig hebben.
Zodra alles is verzameld, wordt de vracht in een grote vrachtwagen geladen. „Die wordt tot de nok toe gevuld”, zegt de ziekenhuisbestuurder. Oekraïense chauffeurs brengen de spullen naar Lviv, in het relatief rustige westen. „Het ziekenhuis daar regelt de verdere verspreiding.”
De transporten vanuit Nederland bevatten bijvoorbeeld medicijnen als insuline, antibiotica en middelen die helpen tegen een te hoge bloeddruk. Onder de hulpmiddelen die de Oekraïense ziekenhuizen nodig hebben zijn verder onder meer handschoenen, verbandgaas, rolstoelen, krukken en tourniquets. Die zijn nodig om bloedingen te stoppen en dus onontbeerlijk in oorlogsgebied.
De ziekenhuizen werken voor het verstrekken van medicijnen samen met de IDA Foundation. Die organisatie helpt normaal ontwikkelingslanden aan medicatie. De medicijnen zijn niet van de ziekenhuizen zelf afkomstig, want zij mogen die van de wet niet delen met andere landen. IDA mag dat wel, want de stichting heeft een exportvergunning. De ziekenhuizen zorgen op hun beurt voor medische hulpmiddelen én ze betalen voor de medicijnen. Samen hebben ze daar inmiddels enkele tonnen voor uitgetrokken.
De initiatiefnemers zijn blij dat ze hun Oekraïense collega’s op deze manier kunnen helpen. De Wit: „In alle ellende kun je mensen hier toch blij mee maken.”
In de Oost-Oekraïense regio Loehansk, waar zwaar strijd wordt geleverd, is volgens gouverneur Serhij Hajdaj geen enkel ziekenhuis meer operationeel. „Sinds het begin van de oorlog is elke medische voorziening in onze streek beschoten”, liet hij donderdag via Facebook weten.
Ter illustratie had Hajdaj twee foto’s bijgevoegd waarop het verwoeste ziekenhuis van de stad Roebizjne, ten noordwesten van provinciehoofdstad Loehansk, te zien zou zijn. „Nieuw. Modern. High tech-apparatuur. Dat was vroeger”, aldus de gouverneur. Hij schreef ook nog dat de Russische troepen alle gezondheidsinstellingen in het gebied opzettelijk met de grond gelijk willen maken „opdat de gewonden geen kans hebben te overleven”.
Rusland geeft toe „aanzienlijke verliezen” te lijden in Oekraïne, maar spreekt tegen dat het wordt vernederd door de Oekraïense strijdkrachten.
De woordvoerder van president Vladimir Poetin, Dmitri Peskov, noemt de „aanzienlijke verliezen” van de Russische troepen na de invasie in Oekraïne een „enorme tragedie” voor Rusland. Maar in een interview met het Britse Sky News ontkent de Kremlin-zegsman dat de Russische strijd in Oekraïne een vernedering is, hoewel de Russen zich bijvoorbeeld terugtrokken uit de regio rond de hoofdstad Kiev en ook elders de opmars niet overal wil vlotten.
Peskov noemde geen cijfers, maar Moskou sprak eind maart over 1351 gesneuvelde soldaten. Volgens Oekraïne ligt dat aantal zeker tien keer hoger.
Peskov beweerde dat het vertrek van de Russische troepen bij Kiev en het noordelijkere Tsjernihiv een gebaar van „goede wil” was tijdens de onderhandelingen met de Oekraïners.
Verder zei hij dat de zuidoostelijke havenstad Marioepol, die zwaar wordt belegerd door de Russen, deel uitmaakt van de door Moskou erkende pro-Russische rebellengebieden, de zogenoemde volksrepublieken. „Marioepol zal worden bevrijd van de nationalistische bataljons, hopelijk vroeger dan later”, aldus Peskov.
Opnieuw verwierp de Kremlin-woordvoerder de aantijgingen van Russische oorlogsmisdaden, zoals de aanval op een kraamkliniek in Marioepol en het bloedbad in Boetsja, als „nep”. Ondanks ooggetuigenverslagen en satellietbeelden houdt Rusland vol dat het niets te maken heeft met de moordpartijen op burgers in de voorstad van Kiev. „Alles moet zorgvuldig worden onderzocht”, zei Peskov.
Duitse inlichtingendiensten hebben radioverkeer onderschept waarop te horen zou zijn dat Russische soldaten praten over het doden van burgers in de Oekraïense plaats Boetsja. Onder andere het Duitse weekblad Der Spiegel bericht daarover. Het zou opnieuw aantonen dat Rusland zo goed als zeker verantwoordelijk is voor de dood van veel burgers in de voorstad van hoofdstad Kiev.
Het Duitse parlement is door de inlichtingendienst BND vertrouwelijk op de hoogte gebracht over het radioverkeer. Volgens Der Spiegel omschreef een Russische soldaat in een van de onderschepte berichten hoe hij en zijn peloton op een fietser schoten.
Een Duitse veiligheidsbron zegt echter tegen persbureau Reuters dat de radioberichten niet direct naar Boetsja zijn te herleiden, al heeft de Duitse regering via satellietbeelden wel ander bewijs voor het doden van burgers door de Russen.
Der Spiegel schrijft dat de Russische militairen over de doden spraken alsof ze hun dagelijks leven aan het bespreken waren. Volgens het Duitse persbureau DPA komt uit de opnames tevens naar voren dat paramilitaire eenheden in maart in de regio Kiev gestationeerd waren namens het Russische leger.
Rusland weerspreekt dat het oorlogmisdaden heeft begaan en beweert dat de foto’s uit Boetsja van overleden mensen in scène zijn gezet of dat de mensen zouden zijn gestorven nadat de Russen zich hadden teruggetrokken.
Eerder bleek al uit satellietbeelden dat mensen die dood in Boetsja zijn teruggevonden waren omgekomen toen Rusland het bezet hield.
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft besloten Rusland te schorsen als lid van de Mensenrechtenraad. De Verenigde Staten hadden daar op aangedrongen na meldingen van mensenrechtenschendingen in Oekraïne.
Van de 193 lidstaten stemden er 93 voor tijdelijke uitsluiting, en dat bleek voldoende, bij 58 onthoudingen en 24 nee-stemmers.
Het Amerikaanse verzoek om schorsing kwam nadat Oekraïne Rusland had beschuldigd van de moord op honderden burgers in Boetsja, een voorstad van Kiev. Russische troepen worden steeds vaker in verband gebracht met mensenrechtenschendingen in Oekraïne. Onder meer de Mensenrechtenraad doet daar onderzoek naar.
Rusland had landen gewaarschuwd dat een stem voor schorsing of onthouding worden beschouwd als een „onvriendelijk gebaar” met gevolgen voor de onderlinge banden.
De VN-Mensenrechtenraad bestaat uit vertegenwoordigers van 47 staten. De instelling houdt zich bezig met de bevordering en bescherming van mensenrechten over de hele wereld. De raad komt meerdere keren per jaar bijeen in het Zwitserse Genève. De vorige keer dat een lidstaat werd geschorst, was in 2011 en het ging toen om Libië.
De Europese Commissie heeft een Frans plan goedgekeurd om tot 155 miljard euro aan steun te verlenen aan bedrijven die getroffen zijn door de oorlog in Oekraïne. Het is de eerste regeling die is goedgekeurd sinds de Europese Unie de regels voor staatssteun heeft versoepeld in verband met de Russische invasie van Oekraïne.
„Deze regeling stelt Frankrijk in staat de economische gevolgen van de oorlog van Poetin in Oekraïne te verzachten en bedrijven te ondersteunen die zijn getroffen door de huidige crisis en de bijbehorende sancties”, zei de vicevoorzitter van de Europese Commissie, Margrethe Vestager, in een toelichting. De Fransen financieren de maatregel met een deel van het budget dat ze hadden vrijgemaakt om hun economie te ondersteunen tijdens de coronacrisis.
Eerder werd al bekend dat EU-landen bedrijven die worden geraakt door de Russische oorlog tegen Oekraïne overheidssteun mogen geven. De oorlog en de daaropvolgende EU-sancties en Russische vergeldingsmaatregelen treffen sommige Europese bedrijven hard. Ondernemingen verliezen klandizie of leveranciers. Tuinders en vissers raken in de knel door hoge stookkosten en brandstofprijzen. De commissie kondigde daarom aan de lidstaten de mogelijkheid te willen bieden om ze te hulp te schieten, net als tijdens de coronacrisis.
Advertentie
Nederland blijft Oekraïne helpen zich te verdedigen tegen Rusland. „Specifiek kan ik niet praten over wat we leveren want dan maken we de andere kant wijzer dan ze moeten zijn”, zei minister Wopke Hoekstra na afloop van een vergadering van de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken in Brussel. „Ik kan niet zeggen wat we doen, wanneer en hoe het de grens over gaat. Dat hebben we ook binnen de NAVO afgesproken.”
De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba heeft de NAVO-lidstaten verzocht meer en zwaardere wapens te leveren. Hoekstra vindt het „volslagen terecht dat Nederland en de andere landen kijken naar wat ze redelijkerwijs kunnen doen, en zo ver mogelijk gaan in het ondersteunen met wapens.” Nederland kijkt ook „met open blik” naar de vraag vanuit Kiev om bij de levering van wapensystemen ook te helpen met trainingen. „Het gaat soms om systemen die ze zelf niet in de vingers hebben.”
Hij zegt in de vergadering te hebben aangegeven dat moet worden geprobeerd „meer te doen op het gebied van wapens en van sancties.” Want, aldus de CDA-bewindsman, „die twee dingen zijn nodig voor Oekraïne om niet alleen zich te verdedigen, maar ook een zo goed mogelijke positie te bereiken aan de onderhandelingstafel.”
Over het sanctioneren van Rusland is de Nederlandse positie „glashelder”, zegt Hoekstra. „Laten we zoveel mogelijk zo snel mogelijk doen.” Er moet, als de EU het eens wordt over een vijfde sanctiepakket met een verbod op de invoer op Russische steenkool, ook een zesde pakket komen, vindt hij. Voor het instellen van een verbod op gas en olie uit Rusland hebben sommige lidstaten die daar zwaar afhankelijk van zijn misschien wat langer de tijd nodig, aldus Hoekstra.
Finland zal in de komende weken meer duidelijkheid geven of het land lid wil worden van de NAVO. De Finse minister van Buitenlandse Zaken, die deze week aanwezig is op een NAVO-bijeenkomst in Brussel, heeft dat gezegd.
Volgens Pekka Haavisto hebben verschillende NAVO-landen alvast hulp geboden aan Finland bij het waarborgen van de veiligheid gedurende de aanvraagprocedure bij het militaire bondgenootschap. Dat proces zou volgens Haavisto tussen de vier maanden en een jaar kunnen duren. Wat die hulp precies zou inhouden, is niet duidelijk.
Sinds de Russische inval in Oekraïne is de steun in Finland om zich aan te sluiten bij de NAVO toegenomen. Finland heeft een moeilijke relatie met het grote buurland waar het zich in 1917 van afscheidde. Finland en de Sovjet-Unie raakten tussen 1939 en 1944 twee keer met elkaar in oorlog. Finland heeft in de Tweede Wereldoorlog gebied afgestaan aan de Sovjet-Unie en tijdens de Koude Oorlog (1947-1989) een politiek van strikte neutraliteit betracht. Het is daarom nooit lid van de NAVO geworden.
Volgens de burgemeester van het Oekraïense Boetsja, dat een tijd was bezet door de Russen, zijn in de stad inmiddels 320 lijken gevonden. De meeste lichamen hebben schotwonden. Ook uit het aangrenzende Irpin, waar de Russen zich eveneens terugtrokken, komen meldingen over oorlogsmisdaden.
Ongeveer 90 procent van de omgekomen burgers in Boetsja had schotwonden, vertelde de burgemeester tegen Duitse media. „Het versterkt de bewijzen dat de Russische strijdkrachten oorlogsmisdaden hebben begaan” in de voorstad van de Oekraïense hoofdstad Kiev, vinden de plaatselijke autoriteiten. De beelden van de gruweldaden leidden al tot strengere sancties van westerse landen.
Het is de bedoeling dat de lichamen uit Boetsja worden onderzocht door specialisten. „Het aantal gevonden lichamen neemt elke dag toe”, aldus de burgemeester. „Omdat ze worden gevonden op privéterrein, in parken en op plaatsen waar het mogelijk was om de lichamen te begraven toen er geen beschietingen waren.” Rusland beweert dat de foto’s uit Boetsja in scène zijn gezet.
De burgemeester van het naburige Irpin beschuldigt de Russen eveneens van ernstige oorlogsmisdaden. Russische troepen scheidden de mannen van de vrouwen en kinderen. „Ze schoten degenen neer die ongehoorzaam waren”, aldus de burgemeester. De doden werden vervolgens opzettelijk overreden door tanks. „Met schoppen hebben we de lijken van het asfalt geschraapt.”
Amerikaanse en Britse overheidsdiensten hebben in maart in alle stilte voorkomen dat Russische staatshackers een grote cyberaanval konden uitvoeren. Duizenden computersystemen waren besmet, klaar om over te nemen en te gebruiken, maar de operatie verbrak de verbinding tussen Rusland en de zogenoemde bots. Daardoor kon Rusland ze niet inzetten.
De actie is uitgevoerd met goedkeuring van een rechter, maakt het Amerikaanse ministerie van Justitie bekend.
Een dag voor de Russische invasie in Oekraïne hadden de Verenigde Staten en Groot-Brittannië al gewaarschuwd dat Rusland een nieuw en gevaarlijk digitaal wapen had. Dat wordt Cyclops Blink genoemd. De schadelijke software kaapte apparaten die computernetwerken moeten beveiligen. Via die apparaten kregen de hackers toegang tot de netwerken. Ze konden zo opdrachten voor aanvallen doorsturen.
Na de waarschuwing stuurden de fabrikanten WatchGuard en ASUS software-updates om Cyclops Blink te verwijderen. Veel gebruikers voerden de updates door, maar lang niet iedereen deed dat en daardoor bleven de meeste apparaten besmet. Daarom mochten de Verenigde Staten en Groot-Brittannië in alle stilte de niet-gerepareerde apparaten opschonen, buiten de gebruikers om. De schadelijke software werd verwijderd en de instellingen werden aangepast om toegang te voorkomen. Dat is een uitzonderlijke stap.
Cyclops Blink is voorlopig tandeloos. De systemen zelf zijn nog wel besmet, maar Rusland zou daar op dit moment niets mee kunnen. Het Amerikaanse ministerie van Justitie roept gebruikers die dat nog niet hebben gedaan wel op om de software op hun beveiligingsapparaten te updaten, om te voorkomen dat Rusland de systemen alsnog kan kapen.
De systemen zouden zijn besmet door een hackersgroep die Sandworm of Voodoo Bear wordt genoemd. De hackers zouden in dienst zijn van de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Sandworm wordt onder meer verantwoordelijk gehouden voor de gijzelsoftware NotPetya. Die trof in 2017 Oekraïense bedrijven, maar de infectie verspreidde zich naar andere landen. Twee containerterminals in de haven van Rotterdam lagen daardoor ook plat. In december 2015 zou Sandworm delen van het Oekraïense elektriciteitsnet hebben platgelegd met een cyberaanval. Honderdduizenden mensen zaten daardoor urenlang zonder stroom.
Het Europees Parlement eist een onmiddellijk totaal EU-importverbod van Russische brandstoffen. Een meerderheid wil alle gas, olie, kernbrandstof en kolen uit Rusland in de Europese Unie weren vanwege de oorlog in Oekraïne. Daarmee gaat het parlement verder dan de EU-lidstaten die onderhandelen over een pakket nieuwe sancties waarin alleen een kolenimportverbod wordt voorgesteld, dat volgens EU-bronnen ook pas over vier maanden zou ingaan.
De resolutie van het parlement werd door een grote meerderheid van 513 stemmen voor en slechts 22 tegen aangehouden. Nog 19 Europarlementariërs onthielden zich van stemming.
De onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne om een soort van vredesdeal te bereiken vinden nog altijd plaats, maar echt schot lijkt er niet meer in te zitten. Het Kremlin zegt dat er „nog een lange weg te gaan” is en dat de gesprekken zich „voortslepen”. Oekraïne meldt op zijn beurt na de gruwelijke ontdekkingen van burgerdoden in onder meer Boetsja dat gesprekken met Rusland uiteindelijk toch nodig zijn om een einde te maken aan de oorlog.
Deze week is dan ook weinig progressie gemeld in de voortgang van de onderhandelingen. Onlangs meldde Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov enkel dat de gesprekken tussen Moskou en Kiev voortduren. Moskou beschuldigt het Westen ervan de onderhandelingen te dwarsbomen door „hysterie” te verspreiden over de oorlogsmisdaden die de Russen in de regio Kiev zouden hebben begaan. Ook zegt Peskov dat wapenleveranties door bijvoorbeeld de Verenigde Staten aan Oekraïne niet bijdragen aan succesvolle onderhandelingen.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft gezegd dat Rusland nog altijd zo veel geld verdient aan het exporteren van olie dat de Russen de onderhandelingen met Oekraïne niet serieus hoeven te nemen. Volgens hem is daarom een invoerverbod van het Westen voor Russische olie nodig om Oekraïense levens te sparen. Zelenski heeft deze week tevens beklemtoond dat gesprekken met Rusland de enige optie zijn voor het beëindigen van de oorlog.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu zei woensdag dat de dodelijke aanvallen op burgers in Oekraïne de onderhandelingen tussen beide partijen bemoeilijkt hebben. Turkije treedt op als bemiddelaar in het conflict. Toch sprak Cavusoglu de hoop uit dat de buitenlandministers van Oekraïne en Rusland op termijn elkaar zullen ontmoeten in Turkije. „We zijn nog steeds hoopvol en voorzichtig optimistisch. Tegelijkertijd zijn we realistisch”, zei Cavusoglu in de marge van een NAVO-overleg in Brussel.
Ondertussen heeft ook Hongarije zich aangeboden als bemiddelaar en de leiders van Oekraïne, Frankrijk en Duitsland uitgenodigd om Vladimir Poetin in hoofdstad Boedapest te ontmoeten. Maar Kiev noemde dat een cynisch voorstel, nadat de Hongaarse premier Viktor Orban onder andere had gezegd bereid te zijn in roebels te betalen voor Russisch gas.
In Marioepol zitten nog ruim 100.000 burgers vast, meldt burgemeester Vadim Boitsjenko. Zij moeten volgens hem dringend worden geëvacueerd. De zuidelijke havenstad ligt in puin door de aanhoudende aanvallen van het Russische leger.
Boitsjenko omschrijft de situatie in Marioepol als een humanitaire catastrofe. Er zijn naar schatting 5000 burgers omgekomen en 90 procent van de stad zou zijn vernietigd. De informatie uit de stad is niet onafhankelijk bevestigd.
Marioepol telde voor de oorlog zo’n 430.000 inwoners. Door de omsingeling van de stad door Russische troepen is vluchten levensgevaarlijk. Oekraïne en Rusland maken regelmatig afspraken voor humanitaire corridors, maar massa-evacuaties vanuit Marioepol zijn niet mogelijk. Via de vluchtroutes vertrekken hooguit honderden tot duizenden inwoners per dag.
De Russische ambassadeur in Parijs, Aleksej Mesjkov, is op het matje geroepen naar aanleiding van een tweet over ‘de filmset’ in Boetsja van zijn ambassade. Minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian vindt de inmiddels verwijderde tweet provocerend en obsceen. Zijn collega van Europese Zaken Clément Beaune noemde het schandalig.
Rusland stelt dat Oekraïne, westerse inlichtingendiensten en media de dode burgers in de voorstad van Kiev, Boetsja, in een stunt voor oorlogspropaganda gebruiken. Ze suggereren ten onrechte dat Russische troepen oorlogsmisdaden hebben begaan. De gruwelijke beelden uit Boetsja zijn volgens Moskou in scène gezet en Mesjkovs ambassade sprak daarom van „een filmset” bij een foto op twitter van een straat in Boetsja, berichtten Franse media.
De Russische troepen verlieten Boetsja 30 maart in noordelijke richting en stuitten daarbij naar eigen zeggen niet op weerstand. Wel beschoten Oekraïense eenheden volgens Rusland de zuidelijke kant van Boetsja met raketten en artillerie.
Na het wegtrekken van de troepen kwamen de meldingen en beelden van lijken op de straten. Ook zijn er volgens de Oekraïense autoriteiten en journalisten ter plaatse massagraven gevonden. Satellietbeelden zouden aantonen dat de lijken al op straat lagen toen de Russen de plaats nog in handen hadden.
De tijd dringt voor achtergebleven inwoners in het oosten van Oekraïne die nog willen vluchten, stelt een van de gouverneurs van de regio. „In deze paar dagen krijg je misschien de laatste kans om te vertrekken.” Oekraïne verwacht dat het Russische leger gaat proberen om het oosten in te nemen.
Gouverneur Sergej Gajdaj van Loehansk schrijft op Facebook dat alle dorpen in zijn regio worden aangevallen. Hij waarschuwt dat Russische troepen wegen voor de evacuatie van burgers „proberen af te snijden”. Een presidentiële adviseur zegt dat de zwaarste gevechten plaatsvinden in het zuidwesten van Loehansk.
De Oekraïense autoriteiten denken dat de Russische troepen zich aan het hergroeperen zijn in aanloop naar een nieuw offensief in het oosten en zuiden van Oekraïne. Burgers zijn opgeroepen die gebieden te verlaten nu het nog kan.
Rusland maakte recent bekend zich in Oekraïne te gaan focussen op Loehansk en Donetsk, ook wel bekend als de Donbas.
Daar zitten pro-Russische separatisten die al sinds 2014 vechten tegen het regeringsleger. De republieken die zij hebben uitgeroepen, werden enkele dagen voor de Russische inval erkend door Moskou.
Een speciale klas starten voor Oekraïense leerlingen. Laptops delen met internationale scholen in de buurt. Onlinelessen uit Oekraïne faciliteren. Het reformatorisch onderwijs zoekt naar manieren om gevluchte jongeren zo goed mogelijk onderwijs te bieden. „Een fikse opgave.”
De pro-Russische rebellen in het oosten van Oekraïne hebben melding gemaakt van de inname van het centrum van havenstad Marioepol. Ze stellen in Russische media dat de belangrijkste veldslagen in Marioepol voorbij zijn er alleen nog wordt gevochten in de haven en in het complex van de staalfabriek Azovstal, aan de oostelijke rand van het centrum van de stad. Wel zijn er nog Oekraïense verdedigers verschanst in ondergrondse gangen, aldus Edoeard Basoerin van de ‘volksrepubliek’ Donetsk.
Volgens Kiev wordt het centrum van de stad nog steeds verdedigd en is het nog steeds in Oekraïense handen.
De Oekraïense nationalistische milities die de stad hebben verdedigd hebben volgens de rebellen een schip in de haven in brand gestoken. Ze zouden bezig zijn met situaties te creëren waarvan „beelden via westerse media de rebellen en Russen in diskrediet moeten brengen”. Zo zouden er binnenkort foto’s van gedode bemanningsleden van het in brand gestoken schip worden verspreid en zou hun dood aan de rebellen worden verweten.
De inname van Marioepol was een van de hoofddoeleinden van de Russische inval in Oekraïne die 24 februari begon. De stad die nog geen 50 kilometer van de grens met Rusland ligt, werd snel omsingeld maar fel verdedigd door voornamelijk extreemrechtse milities die de stad in juni 2014 in handen kregen. Zij zijn in de ogen van de pro-Russische volksmilities uit Donetsk en Loehansk de ergste vijanden en verantwoordelijk voor oorlogsmisdaden in Oost-Oekraïne.
Moet de Wereldraad van Kerken de Russisch-Orthodoxe Kerk eruit gooien? „Dat is te gemakkelijk”, vinden veel deelnemers aan een debat, woensdagavond, in de Waalse Kerk in Amsterdam. „We moeten in gesprek blijven.” Maar er klinken ook andere geluiden.
Het overleg tussen de Oekraïense president Volodimir Zelenski en de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, in Kiev vindt vrijdag plaats. Eerder deze week werd al bekend dat Von der Leyen naar Oekraïne zou afreizen.
De datum is bekendgemaakt door een woordvoerder van Zelenski. Die wil uit veiligheidsoverwegingen geen details vrijgeven over de ontmoeting. Naast Von der Leyen zal ook EU-buitenlandchef Josep Borrell naar Kiev gaan.
Het bezoek vindt plaats in aanloop naar Stand up for Ukraine, een internationale donorconferentie voor Oekraïne die zaterdag wordt gehouden in de Poolse hoofdstad Warschau. De conferentie is belegd door de Europese Commissie en de regering van Canada.
Sinds de internationale kritiek op het bloedbad in Boetsja is Rusland van tactiek veranderd en „worden lichamen van Oekraïense slachtoffers verborgen.” De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft dat in zijn dagelijkse videoboodschap gezegd. Desondanks blijft hij optimistisch dat de waarheid altijd boven tafel komt.
De Oekraïense autoriteiten hebben voor donderdag tien humanitaire corridors aangekondigd. Een van de vluchtroutes is voor inwoners van Marioepol. Zij kunnen de belegerde stad volgens vicepremier Irina Veresjtsjoek alleen met eigen vervoer verlaten.
Via de corridors van woensdag wisten bijna 4900 mensen uit steden, waaronder Marioepol, te vluchten naar veiligere gebieden in Oekraïne. De vluchtroutes worden elke ochtend door Oekraïne bekendgemaakt. Het land moet daarvoor afspraken maken met Rusland.
Nu de focus van de Russische invasie verschuift naar het oosten van Oekraïne, vluchten steeds meer inwoners van dat deel van het land. De lokale autoriteiten van de oostelijke regio’s Donetsk en Loehansk hebben inwoners opgeroepen te vertrekken nu het nog mogelijk is.
Sinds de internationale kritiek op het bloedbad in Boetsja is Rusland van tactiek veranderd en „worden lichamen van Oekraïense slachtoffers verborgen”. De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft dat in zijn dagelijkse videoboodschap gezegd. Desondanks blijft hij optimistisch dat de waarheid altijd boven tafel komt.
Zelenski zegt informatie te hebben dat lichamen door Russische troepen „van de straten en uit kelders worden gehaald in een poging bewijsmateriaal te vernietigen”. Hij zegt dat er al duizenden Oekraïners worden vermist. „Zij zijn vermoord of naar Rusland gedeporteerd, er is geen andere optie”, stelt Zelenski.
Dankzij „getuigenverklaringen, satellietbeelden en onafhankelijk onderzoek” kan volgens Zelenski worden vastgesteld wie verantwoordelijk is voor de verdwijning van Oekraïense burgers.
De vondst van honderden gedode burgers in Boetsja na de aftocht van de Russen werd door de Britse premier woensdag „bijna volkenmoord” genoemd. Het Kremlin ontkent in alle toonaarden iets met de burgerdoden te maken te hebben en zegt dat het door Oekraïne in scène is gezet. Dit laatste is ontkracht door satellietbeelden die door The New York Times zijn geanalyseerd en waarop te zien is dat de mensen tijdens de Russische bezetting van Boetsja zijn omgebracht.
De marathon van Boston weigert later deze maand tijdens het wereldberoemde sportevenement lopers uit Rusland en Belarus. In een verklaring meldt de organisatie dat het „geschokt en verontwaardigd” is door de berichtgeving uit Oekraïne en daarom „alles doet wat het kan om steun te betuigen”.
Hardlopers met de Belarussische of Russische nationaliteit mogen wel meelopen als ze woonachtig zijn in een ander land, zoals de Verenigde Staten. Ze mogen dan echter niet onder de Russische of Belarussische vlag meedoen.
Volgens The New York Times waren er tijdens de laatste marathon van Boston voor de pandemie, in 2019, meer dan 30.000 participanten. Slechts 56 deelnemers kwamen uit Rusland, 3 uit Belarus.
In Nederland stelde de organisatie van de Vierdaagse van Nijmegen begin vorige maand voor om Belarussische en Russische deelnemers te weren bij het wandelevenement. Dat besluit werd na kritiek teruggedraaid.
<InlineImage imgUrl=“https://images.rd.nl/fill/w:2500/h:2500/plain/https%3A%2F%2Ferdee-prod-bucket-s3-001.ams3.cdn.digitaloceanspaces.com%2FANP_316862327_0e3578ead1.jpg” caption=“Een Amerikaanse soldaat met een “kamikaze”-drone.” alt=“ANP-316862327.jpg” />
Een „klein aantal” Oekraïense militairen wordt momenteel in de Verenigde Staten getraind om militaire drones te besturen. Een woordvoerder van het Pentagon bevestigt dat tegenover onder meer The New York Times.
De Oekraïense militairen waren voordat de oorlog met Rusland in februari begon al aanwezig in de VS. „Wij hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt en geven ze een een paar dagen training over de Switchblade-drones”, aldus de woordvoerder. Eenmaal terug in Oekraïne kunnen deze militairen „de kennis overbrengen aan anderen binnen het leger”.
Het Amerikaanse ministerie van Defensie maakte vorige maand bekend honderd „kamikaze-drones”, zoals de Switchblade ook wel genoemd wordt, aan Oekraïne te leveren. De drones zijn ontwikkeld voor Amerikaanse commandotroepen en hebben „een directe invloed op het slagveld”. Ze zijn vanaf enkele kilometers afstand te besturen en kunnen precisieaanvallen uitvoeren op Russische troepen.
Armenië en Azerbeidzjan gaan vredesoverleggen voeren om een einde te maken aan spanning rond de omstreden regio Nagorno-Karabach. De Armeense premier Nikol Pasjinjan meldt dat er nog voor het einde van de maand een commissie wordt opgericht om het conflict bespreekbaar te maken.
In 2020 werd er een zes weken durende oorlog gevoerd aan de grens met Azerbeidzjan. Eind vorig jaar laaide het conflict opnieuw op en kwamen twee Armeense militaire bases in handen van Azerbeidzjan. Na bemiddeling van Rusland kwamen de landen een staakt-het-vuren overeen.
Tijdens de oorlog die twee jaar geleden aan meer dan 6500 mensen het leven kostte, kreeg Azerbeidzjan de controle over een groot deel van Nagorno-Karabach terug. Sinds de jaren 90 stond het gebied, dat deel is van Azerbeidzjan, onder controle van etnisch Armeense bewoners, met steun van Armenië.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski vraagt westerse landen om een invoerverbod voor Russische olie. In zijn dagelijkse videoboodschap zegt Zelenski dat „Oekraïners sterven omdat zo’n embargo nog niet is ingevoerd”.
De Oekraïense president is in zijn videoboodschap ook kritisch op de recent aangekondigde sancties, die hij „spectaculair, maar niet genoeg” noemt. Daarnaast vraagt Zelenski om een volledige afsluiting van Russische banken van het internationale betaalsysteem vanwege de oorlog in Oekraïne.
Bijna 5000 burgers wisten woensdag te ontsnappen uit gebieden in Oekraïne waar bijzonder hard gevochten wordt, zei de regering in Kiev.
Volgens vicepremier Irina Veresjtsjoek verlieten meer dan 1100 mensen de belegerde havenstad Marioepol in privéauto’s in de richting van Zaporizja, ruim 200 kilometer ten noordwesten van Marioepol. Daaronder bevonden zich ook 500 mensen die in een door het Rode Kruis geleid konvooi naar Zaporizja waren geleid. De burgers waren eerder op eigen kracht de belegerde Oekraïense stad Marioepol ontvlucht, meldde het Rode Kruis.
In totaal vluchtten ongeveer 2500 mensen naar Zaporizja, dus ook vanuit andere steden dan Marioepol.
In de oostelijke Oekraïense regio Loehansk werden meer dan 1200 inwoners geëvacueerd.
De Oekraïense regering had in de ochtend elf ontsnappingscorridors aangekondigd. De routes worden elke dag opnieuw opgezet. Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar herhaaldelijk van het saboteren van evacuaties van steden. Moskou kondigde onlangs aan dat het gevechtsoperaties zal richten op Oost-Oekraïne.
Advertentie
