De veiligheidsregio’s hebben maandag tijdens het Veiligheidsberaad in Utrecht afgesproken om op korte termijn 2000 extra plekken te realiseren voor asielzoekers. Hiermee ontlasten zij onder meer het aanmeldcentrum in Ter Apel.

Utrecht, Amsterdam, Haarlemmermeer en nog een aantal gemeentes hebben toegezegd al deze week mensen op te vangen zodat vluchtelingen niet meer in een tent in Ter Apel hoeven te slapen. De tent wordt donderdag afgebroken.

De Russische VN-diplomaat Dmitri Poljanski heeft een journalist tijdens een interview op de Oostenrijkse tv-zender Puls 4 beschuldigd van drugsgebruik. „Ik weet niet wat je rookt”, zei de topdiplomaat maandagavond tegen interviewer Thomas Mohr. Die zette vraagtekens bij de Russische opvatting dat de inval in Oekraïne geen oorlog, maar slechts een speciale militaire operatie is.

Volgens Poljanski voert Oekraïne al acht jaar oorlog tegen de Russischsprekende bevolking in Oost-Oekraïne en is de militaire operatie bedoeld om daar een einde aan te maken. Terwijl het Russische leger zeer nauwkeurige aanvallen uitvoert en geen burgerdoelen bestookt, gebruiken „Oekraïense nationalisten” burgers als menselijk schild, aldus de diplomaat.

Aan het einde van het zestien minuten durende gesprek benadrukte Poljanski nogmaals dat Mohr „dat soort dingen” niet moet roken.

Het Concertgebouworkest blijft gewoon werken met Russische musici „die zich niet in woord of gebaar achter de agressieve handelwijze van de Russische regering hebben geschaard”. Dat werd maandag benadrukt bij de presentatie van het seizoen 2022/2023. Poetin-fan en pianist Denis Matsuev is echter niet meer welkom. De Rus zou in maart volgend jaar een aantal concerten met het orkest geven.

De Russische dirigent Valeri Gergiev komt zoals reeds bekend ook niet meer op de bok bij het Concertgebouworkest, waarin Russen én Oekraïners nog altijd in harmonie samen spelen. De maestro is al bij veel meer orkesten, waaronder het Rotterdams Philharmonisch Orkest, in ongenade gevallen door zijn weigering afstand te nemen van de inval van Poetin in Oekraïne. Gergievs naam staat, net als die van Matsuev, nog wel voor december in de brochure van het Concertgebouworkest, maar die was al gedrukt toen Rusland Oekraïne binnenviel.

„Net als de overgrote meerderheid van de internationale gemeenschap veroordelen wij deze onrechtmatige invasie ten scherpste. Vanwege de in het verleden getoonde publieke steun aan Vladimir Poetin, waarvan geen afstand is gedaan, hebben wij besloten dat de concerten op 14 en 15 december niet door Valeri Gergiev zullen worden geleid”, licht een woordvoerder nog toe.

Het orkest heeft nog steeds geen nieuwe chef-dirigent, maar beloofde maandagavond „nog voor het eind van dit seizoen met nieuws te komen over het onderwerp van chef-dirigent.” Het gezelschap zit als sinds het vertrek van Daniele Gatti in 2018 zonder chef.

Het seizoen 2022/2023 krijgt het thema verbinding mee. Het orkest zal in die periode behalve in eigen huis onder meer te horen zijn in prestigieuze Europese zalen als de Elbphilharmonie in Hamburg, de Philharmonie in Berlijn, de Philharmonie in Parijs en het Londense Barbican Centre.

Beroemde dirigenten staan ook komend seizoen weer voor het Concertgebouworkest: de voormalige chef Riccardo Chailly, Daniel Harding, John Eliot Gardiner, Jaap van Zweden en Paavo Järvi. De Canadese dirigente Barbara Hannigan, als zangeres ook bekend van haar Grammy-winnende album Crazy Girl Crazy, staat komend seizoen voor het eerst voor het Concertgebouworkest. Ook de nu 94-jarige Herbert Blomstedt staat op de agenda, met Bruckners Vierde.

Andere iconische meesterwerken die op het programma staan zijn Die Schöpfung van Haydn, Mozarts Requiem, Beethovens Vijfde en Schuberts Negende symfonie. Van Mahler klinken de Vierde, Vijfde en Negende symfonie. Van Zweden leidt een concertant eerste bedrijf van Wagners Die Walküre.

De EU-landen zijn het eens geworden over een reeks maatregelen die de stroom vluchtelingen uit Oekraïne in goede banen moet leiden en hen moet beschermen tegen mensenhandel. Het tienpuntenplan voorziet onder meer in het koppelen van gegevens die de lidstaten nu nog nationaal opslaan over geregistreerde vluchtelingen. Ook willen de lidstaten de vervoersmogelijkheden per bus en trein voor vluchtelingen coördineren.

Er zijn sinds het begin van de Russische invasie 3,8 miljoen mensen, onder wie de helft kinderen, naar de Europese Unie gevlucht, zei Eurocommissaris Ylva Johansson na afloop van een spoedvergadering van de EU-ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken in Brussel. Meer dan een miljoen van hen trekt verder dan de vier EU-buurlanden van Oekraïne, maar de meesten willen in Polen blijven om zodra het kan terug te keren.

De vluchtelingen moeten zoveel mogelijk informatie krijgen over hun mogelijkheden in hun tijdelijke nieuwe thuisland, en er worden hotlines opgezet waar ze met vragen terecht kunnen. Ook wil de EU dat eerstelijnshulpverleners worden getraind om slachtoffers van mensenhandel te herkennen.

Een nucleair onderzoekscentrum in de belegerde Oekraïense stad Charkov is door Russische beschietingen verder beschadigd, maar de kleine hoeveelheid radioactief materiaal in het complex is intact gebleven. Dat meldt de internationale organisatie voor atoomenergie (IAEA) op basis van informatie van de Oekraïense autoriteiten.

Russische troepen hadden zaterdag de installatie in Charkov opnieuw onder vuur genomen. De Oekraïners konden toen nog niets melden over eventuele schade. De installatie was aan het begin van de Russische invasie al stilgelegd.

Het centrum wordt gebruikt voor onderzoek, ontwikkeling en productie van zogenoemde radio-isotopen voor medische en industriële toepassingen. Er kan geen nucleaire kettingreactie plaatsvinden en de radioactieve voorraad is laag.

Premier Mark Rutte wilde graag bij de toespraak zijn die de Oekraïense president Volodimir Zelenski donderdag in de Tweede Kamer houdt, maar de Kamer heeft gezegd dat niet te willen. „De Kamer zegt: we willen dat echt als Kamer doen”, vertelde Rutte maandag in een Q&A op Instagram. „Dus ik ben daar niet bij.”

Rutte is premier en daarmee lid van het kabinet, niet de Tweede Kamer. Hij spreekt zelf wel af en toe met Zelenski, maar de Oekraïense president spreekt donderdag - via videoverbinding - echt met de Kamer zelf. Overigens is minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra wel aanwezig, zegt een woordvoerder van zijn departement.

Bijna elke opvangplek voor Oekraïense vluchtelingen in de regio Haaglanden zit vol. De regio vangt ongeveer 1700 mensen op en zit aan zijn limiet. Af en toe is er misschien nog een plekje vrij, maar voor de meeste mensen moet een plekje ergens anders in het land worden gezocht, laat een woordvoerster van de Veiligheidsregio Haaglanden weten.

Russen moeten ondanks de blokkade van Facebook en Instagram deze sociale netwerken toch legaal kunnen blijven gebruiken in Rusland. Dat heeft een rechter volgens het Russische staatspersbureau TASS besloten in een procedure rond Meta, het moederbedrijf van Facebook en Instagram.

Meta werd eerder bestempeld als een extremistische organisatie en door rechters verboden. De toegang tot Facebook en Instagram was eerder al geblokkeerd. Veel Russen gebruiken de sociale netwerken echter om geld te verdienen, bijvoorbeeld door goederen te verkopen. Ze vreesden hun levensonderhoud te verliezen en mogen nu dus toch gebruik blijven maken van de netwerken.

Toegang kan worden verkregen door gebruik te maken van een VPN-verbinding, een alternatieve internetverbinding waarmee de blokkade wordt omzeild. Russische parlementsleden zeiden onlangs dat ze niet van plan waren om een ​​algemeen verbod op VPN-gebruik uit te vaardigen.

Meta liet op Facebook en Instagram uitlatingen zoals „dood aan de Russische bezetters” tijdelijk toe na de Russische invasie in Oekraïne. Het Openbaar Ministerie in Moskou zag dat als het aanzetten tot het vermoorden van Russen en sprak van terroristische activiteiten.

Facebook en Instagram zeiden onlangs echter dat het gaat om een tijdelijke versoepeling van de regels voor alleen Oekraïne. De bedreigingen mogen zich bovendien niet richten tegen Russen in het algemeen of tegen de Russische president Vladimir Poetin.

De steenrijke Russische zakenman Roman Abramovitsj en Oekraïense vredesonderhandelaars zijn mogelijk vergiftigd rond vredesoverleg in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Volgens de Amerikaanse krant The Wall Street Journal geven de betrokkenen de schuld aan haviken van het Russische regime in Moskou, die de onderhandelingen zouden willen saboteren.

De oligarch Abramovitsj, die tussen Moskou, het Oekraïense Lviv en andere onderhandelingsplekken pendelde, en zeker twee hoge leden van de Oekraïense delegatie hadden symptomen van een vermoedelijke vergiftiging, aldus de krant, die zich baseert op ingewijden. Inmiddels zouden de omstandigheden van de drie zijn verbeterd en zijn hun levens niet in gevaar.

Na de bijeenkomst begin deze maand in Kiev kregen Abramovitsj en de leden van het Oekraïense team rode ogen, een constante en pijnlijke stroom tranen en vervelden hun gezichten en handen.

Om te voorkomen dat Oekraïense vluchtelingen in paniek raken als maandag het luchtalarm wordt getest, wijzen gemeenten en opvanglocaties vluchtelingen op de sirenetest. Dit gebeurt via een poster en een video die op sociale media wordt gedeeld, meldt het ministerie van Justitie.

Elke eerste maandag van de maand wordt het luchtalarm getest. Vorige maand werd voorafgaand hieraan al een extra waarschuwing gegeven dat het slechts om een test gaat, om te voorkomen dat mensen denken dat het te maken heeft met de oorlog in Oekraïne.

Voor Oekraïners zelf kan die schrik ook groot zijn. Daarom worden ze gewaarschuwd voor de test, die aanstaande maandag om 12.00 uur weer wordt uitgevoerd. In Nederlands, Engels, Oekraïens en Russisch wordt gecommuniceerd over de sirenetest.

„Het geluid van het luchtalarm duurt 1 minuut en 26 seconden”, zo staat op een poster van het ministerie die wordt verspreid. „Er is dan niets aan de hand en u hoeft niets te doen.” Als de sirenes „langer en meerdere malen achter elkaar loeien” is er wel sprake van een noodsituatie, benadrukt het ministerie. „U moet dan direct naar binnen, en ramen en deuren sluiten”, wordt de vluchtelingen verteld.

De wekenlange Russische beschietingen van de oostelijke Oekraïense stad Charkov hebben tot grote verwoestingen geleid, zegt burgemeester Ihor Terechov maandag. Bijna 1180 woongebouwen met meerdere verdiepingen, meer dan vijftig kleuterscholen, ongeveer zeventig scholen en vijftien ziekenhuizen zijn vernield, aldus Terechov tegen het Oekraïense persbureau UNIAN.

De afgelopen 24 uur is de tweede stad van het land, die voor de oorlog ongeveer 1,5 miljoen inwoners telde, bijna zestig keer beschoten met artillerie en mortieren. Bewoners van verwoeste huizen worden ondergebracht in overgebleven (kleuter)scholen, kelders en metrostations. Ondanks de beschietingen blijven supermarkten in Charkov geopend en is al het benodigde voedsel volgens de burgemeester beschikbaar.

De stad krijgt humanitaire hulp uit andere steden en er is een lading medicijnen ter waarde van 880.000 dollar (ruim 800.000 euro) uit de VS aangekomen. „Charkov is een Russischsprekende stad”, citeerde de krant Ukrayinska Pravda Terechov. Hij zegt dat veel inwoners vrienden en familieleden in Rusland hebben. „Mensen hadden in hun ergste dromen nooit kunnen vermoeden dat Rusland Oekraïne en Charkov zou aanvallen”, aldus de burgemeester.

Ook de hoofdstad Kiev gaat al geruime tijd gebukt onder Russische bombardementen. Volgens burgemeester Vitali Klitsjko zijn sinds het begin van de oorlog op 24 februari meer dan honderd mensen omgekomen, onder wie vier kinderen. Nog eens zestien gewonde kinderen liggen in het ziekenhuis. De lichamen van ruim twintig mensen konden volgens Klitsjko niet worden geïdentificeerd. 82 woongebouwen met meerdere verdiepingen zijn vernietigd.

De Oekraïense stad Irpin is volgens de burgemeester volledig heroverd op Russische troepen. „Ons Irpin is bevrijd van het Moskouse kwaad!!! Eer aan Oekraïne! Eer aan haar verdedigers! Eeuwige herinnering aan de gevallen helden”, meldt de burgemeester van de stad ten noordwesten van Kiev op Twitter.

Eind vorige week stelde het Britse ministerie van Defensie op basis van inlichtingendiensten al dat de kans reëel is dat Russische troepen bij Irpin omsingeld kunnen worden. Ook bevestigden de Britten Oekraïense meldingen dat een tegenoffensief rond de hoofdstad Kiev succesvol lijkt.

Als westerse landen weigeren om voor Russische gas en olie in roebels te betalen, dan krijgen ze die fossiele brandstoffen niet meer. Die waarschuwing heeft de Russische politicus Ivan Abramov uitgesproken in de richting van de G7-landen, meldt het Russische persbureau RIA. De energieministers van de zeven grootste geïndustrialiseerde landen zeiden deze week die Russische eis naast zich neer te leggen.

Vrijdag liet het Kremlin weten het staatsgasbedrijf Gazprom formeel de opdracht te hebben gegeven om de betalingen in roebels te gaan afhandelen. Gazprom heeft vier dagen om ervoor te zorgen dat de nieuwe betaalwijze ook echt ingevoerd is.

De Russische president Vladimir Poetin had de maatregel voor de verplichte betalingen in roebel al eerder aangekondigd. Zo kan de koers van de roebel mogelijk wat worden gesteund door de verplichting om in die munteenheid te betalen. Landen die niet genoeg roebels hebben zullen die namelijk moeten kopen, wat de prijs van de Russische munt opdrijft.

Tegen de Russische eis klinkt de laatste dagen veel verzet. Europese leiders verklaarden al dat Rusland contractbreuk zou plegen met de eis om in roebels te betalen. Ook veel bedrijven hebben aangegeven de nieuwe voorwaarde van Moskou niet te zien zitten.

Het wordt moeilijker naar Rusland te reizen voor reizigers uit volgens Moskou „onvriendelijke” landen zoals Nederland. Uit vergelding voor westerse sancties scherpt Rusland zijn visumbeleid aan, maakte minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov bekend op televisie.

Rusland bestempelde onder meer de EU-landen, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Australië en Japan drie weken geleden als onvriendelijk. Deals met bedrijven en personen uit deze landen moeten sindsdien worden goedgekeurd door een speciale commissie van de Russische regering.

De Russische onafhankelijke krant Novaja Gazeta stopt er voorlopig mee, na een nieuwe waarschuwing van de autoriteiten. Media in Rusland mogen de Russische invasie in Oekraïne geen oorlog noemen, maar in verbloemende taal slechts een „speciale militaire operatie”. Novaja Gazeta, dat gedrukt en online verschijnt, moest eerder al teksten over de strijd van haar website verwijderen. De krant wil weer beginnen als de „operatie” is afgelopen.

Novaja Gazeta geldt als een van de laatste onafhankelijke bolwerken onder de groeiende dictatuur van president Vladimir Poetin. Het dagblad ruimde onlangs nog de gehele voorpagina in voor een eerbetoon aan Marina Ovsjannikova, wegens haar anti-oorlogsprotest tijdens het journaal op de Russische staatstelevisie. De krant drukte de foto van Ovsjannikova met het plakkaat dat ze voor de camera hield zo groot mogelijk af. Het woord oorlog, dat driemaal in de tekst voorkwam, was onleesbaar gemaakt om te voorkomen dat er zou worden ingegrepen.

De hoofdredacteur van de krant, Dmitri Moeratov, was vorig jaar een van de winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede.

Een woordvoerder zegt dat het gebruik van de letter Z niet verboden is, maar ook dat deze kan worden gebruikt om de Russische agressie goed te keuren. De letter is in korte tijd uitgegroeid tot een pro-Russisch symbool onder Russische militairen in Oekraïne en aanhangers van de oorlog.

De woordvoerder van het ministerie omschrijft de Russische invasie in Oekraïne als „een criminele daad”. „Wie deze oorlog publiekelijk steunt, kan in aanmerking komen voor vervolging.” Tijdens een persconferentie werd gezegd dat de federale autoriteiten het gebruik van het symbool in de gaten houden en het besluit van de deelstaten verwelkomen.

Nedersaksen en Beieren maakten vrijdag bekend dat ze het gebruik van het Z-symbool criminaliseren. De stad Stuttgart is daar ook voorstander van, net als de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Ook Berlijn wil het pro-Russische teken strafbaar stellen. Daar wees een lokale minister naar het strafwetboek, waarin staat dat het vergoelijken van bepaalde misdrijven kan worden bestraft met drie jaar cel of een boete.

Lviv waande zich relatief veilig. Maar zaterdag vielen er voor het eerst Russische raketten in de West-Oekraïense stad. „Nu weet ik hoe ze zich in Marioepol voelen.”

Lees ook

„Niemand heeft in Oekraïne garantie op veiligheid”

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft voor 1 juli 3500 opvangplaatsen nodig voor asielzoekers uit andere landen dan Oekraïne. Voor 1 april moeten er 1500 extra plekken zijn. Per 1 januari volgend jaar komt het COA zelfs 10.000 plekken tekort, aldus een woordvoerster maandag. De dienst is daarom heel blij met de tweehonderd tijdelijke plekken die Utrecht realiseert, maar het is volgens de dienst lang niet genoeg. En bovendien weer tijdelijk, terwijl er juist zo’n behoefte is aan plaatsen waar asielzoekers langere tijd kunnen blijven wonen.

Het opvangcentrum in Ter Apel puilt zodanig uit, dat het COA afgelopen weekend zonder toestemming van de gemeente Westerwolde een extra paviljoen heeft gebouwd naast de nachtopvang. „Mensen hadden geen tafel meer om aan te eten en moesten slapen op twee stoelen. Dat kan echt niet en is ook niet hygiënisch”, aldus de zegsvrouw van het COA. Burgemeester Jaap Velema van Westerwolde, waar Ter Apel bij hoort, is niet blij met de actie van het COA.

Een ontmoeting tussen de Russische president Vladimir Poetin en zijn Oekraïense ambtgenoot Volodimir Zelenski zou nu „contraproductief” zijn, zegt de Russische buitenlandminister Sergej Lavrov. Dat is pas aan de orde als beide kanten dichter bij een akkoord zijn over de voornaamste twistpunten, aldus Lavrov tegen Servische media.

Zelenski heeft herhaaldelijk gevraagd om een ontmoeting met Poetin, in een poging de inmiddels ruim een maand durende oorlog te beëindigen. Hij zei zondag dat Oekraïne tijdens een nieuwe gespreksronde deze week in Turkije nog eens duidelijk zal maken dat het geen delen van het land zal afstaan. „Veiligheidsgaranties en neutraliteit, niet-nucleaire status van onze staat, we zijn klaar om ervoor te gaan.” De lastigste geschilpunten zijn de status van de Oost-Oekraïense regio Donbas en van het schiereiland de Krim.

De Russische eis om Oekraïne te demilitariseren wil Zelenski niet inwilligen. Een akkoord is volgens hem pas mogelijk als Moskou zijn troepen terugtrekt. Volgens het Kremlin is er tot nu toe niet veel bereikt tijdens de diverse onderhandelingsrondes, terwijl het Russische leger doorgaat met bombardementen op steden.

Het Kremlin vindt de uitlatingen van de Amerikaanse president Joe Biden dat Vladimir Poetin een slager is die niet aan de macht kan blijven „zeker alarmerend”. Moskou blijft Bidens verklaringen op de voet volgen, zei een woordvoerder.

Biden ontkende zondag dat hij met zijn opmerkingen een dag eerder in Polen opriep tot een ander regime in Rusland. Het Witte Huis probeerde eerder al duidelijk te maken dat Biden alleen wilde zeggen dat de Russische leider geen macht zou moeten krijgen over zijn buurlanden. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Franse president Emmanuel Macron hebben zich in soortgelijke zin uitgelaten.

De oorlog in Oekraïne en de Europese energiemarkt staan op de agenda van het overleg dat premier Mark Rutte woensdag heeft met de Spaanse premier Pedro Sánchez. Ook geeft Rutte een lezing in het Prado Museum in Madrid.

In de Herdenkingslezing (Lección Conmemorativa) van de Fundación Carlos de Amberes gaat de premier in op de betrekkingen tussen Nederland en Spanje en op het belang van eensgezinde samenwerking in de EU en de NAVO, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst.

De relatie tussen beide landen is goed. In 2020 was er wel flinke wrevel in Madrid toen Den Haag zich hard opstelde in het vraagstuk over financiële steun aan landen in Zuid-Europa, die zwaar waren getroffen door de coronapandemie. De „boekhoudersbotheid” van Nederland viel ook verkeerd in Rome en Lissabon.

In Madrid gaat Rutte nog op audiëntie bij koning Felipe VI op het Zarzuela paleis.

De nieuwe onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne in Turkije beginnen pas dinsdag, meldt het Kremlin. Volgens een woordvoerder arriveert de Russische delegatie pas maandag in het gastland is en is het onwaarschijnlijk dat er dan meteen een overleg zal plaatsvinden.

Een van de Oekraïense onderhandelaars zei zondag dat de gesprekken maandag zouden beginnen. Het is de eerste keer in twee weken dat de delegaties van beide landen weer fysiek bij elkaar komen. Toen ontmoetten de ministers van Buitenlandse Zaken van Rusland en Oekraïne elkaar in de Zuid-Turkse badplaats Antalya. Daarna vonden alleen gesprekken via een videoverbinding plaats, eerder waren er overlegrondes in Belarus.

De Russische president Vladimir Poetin had in een telefoongesprek met zijn Turkse ambtsgenoot Recep Tayyip Erdogan ingestemd met onderhandelingen in Istanbul. Ankara hoopt dat deze gesprekken leiden tot een wapenstilstand in Oekraïne. Russische troepen vielen het buurland ruim een maand geleden binnen.

Ongeveer 160.000 mensen zitten nog vast in Marioepol, meldt de burgemeester. De stad moet volgens hem volledig worden geëvacueerd omdat er een humanitaire ramp dreigt. Marioepol is een van de steden die het zwaarst zijn getroffen tijdens de oorlog die ruim een maand geleden begon.

Inwoners kunnen alleen weg via humanitaire corridors, waar Oekraïne met Rusland steeds nieuwe afspraken voor moet maken. Maandag worden volgens vicepremier Irina Veresjtsjoek nergens in Oekraïne vluchtroutes geopend. Dat is omdat er volgens inlichtingen mogelijk Russische „provocaties” zullen plaatsvinden langs de routes.

Marioepol wordt al weken omsingeld door Russische troepen. De zuidelijke havenstad heeft geen watertoevoer, elektriciteit en verwarming. Ook is er een tekort aan voedsel en medicijnen. In de afgelopen weken zijn duizenden inwoners via humanitaire corridors naar veiligere delen van Oekraïne vertrokken. Voor de oorlog had de stad meer dan 430.000 inwoners.

De zware gevechten bij Marioepol houden aan, terwijl Russische militairen de stad proberen in te nemen. Het Britse ministerie van Defensie meldde maandagochtend dat Russische troepen erin geslaagd zijn meer grondgebied te veroveren in de omgeving van Marioepol.

Rusland en Oekraïne hervatten maandag in Turkije de vredesonderhandelingen. „Ik denk niet dat er een doorbraak zal komen over de belangrijkste kwesties”, zei Vadim Denisenko, adviseur van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski juicht de hervatting van de besprekingen toe en zei erbij dat de partijen bereid moeten zijn over de gevoeligste onderwerpen compromissen te sluiten.

De twee partijen hebben elkaar al weken niet persoonlijk ontmoet, maar zullen vanaf maandag drie dagen besprekingen voeren in Istanbul. Verscheidene gespreksrondes hebben tot nu toe niet geleid tot een beëindiging van de oorlog die na de Russische invasie losbarstte.

Volgens Zelenski zijn ongeveer 20.000 mensen gedood, 10 miljoen mensen hun huizen ontvlucht en ondanks Russische militaire verliezen worden Oekraïense steden nog steeds gebombardeerd.

In de zuidelijke havenstad Marioepol zijn ongeveer 170.000 burgers omsingeld door Russische troepen. In de stad is de situatie voor inwoners vrijwel onhoudbaar met tekorten aan voedsel, water en medicijnen. De Oekraïense autoriteiten zijn er zondag opnieuw niet in geslaagd burgers in nood direct te helpen om de zwaar belegerde stad veilig uit te komen.

Heineken trekt zich volledig terug uit Rusland. Volgens de bierbrouwer is het onder de huidige omstandigheden niet meer mogelijk om langer op een rendabele manier in dat land actief te blijven. Het concern geeft aan vanwege het besluit waarschijnlijk een afschrijving van circa 400 miljoen euro te moeten doen.

Heineken kondigde vanwege de Russische inval in Oekraïne eerder al aan te stoppen met de productie en verkoop van zijn Heineken-bier in Rusland. Maar Heineken produceerde er ook veel lokale biermerken. Daarom was het bedrijf gaan nadenken wat het met al zijn Russische activiteiten wilde doen.

Wat miljoenen mensen stilletjes denken, zei de Amerikaanse president Biden zaterdagavond hardop: Poetin kan niet aan de macht blijven.

Lees ook

Uitspraak Biden is gevaarlijk

Het Russische leger treft volgens Kiev voorbereidingen om nieuwe raketaanvallen op Oekraïne uit te voeren door nieuwe projectielen voor lanceerplatforms naar Belarus te vervoeren, zei de Oekraïense legerleiding zondagavond op basis van de militaire inlichtingendiensten.

De raketten zouden worden gestationeerd bij een eenheid in het zuidoosten van Belarus en zouden bedoeld zijn om te gebruiken met een Iskander-wapensysteem. Deze raketten kunnen worden voorzien van kernkoppen. Het Duitse persbureau DPA kon de informatie niet onafhankelijk verifiëren.

Rusland liet eerder deze maand al weten op korte termijn „modern” militair materieel te leveren aan buurland Belarus, de belangrijkste bondgenoot van de Russen. Het Russische leger heeft via Belarus al duizenden militairen Oekraïne ingestuurd.

Meerdere Duitse deelstaten willen dat het pro-Russische Z-symbool strafbaar wordt. Iris Spranger, senator voor de deelstaat Berlijn, zegt maandag in de Duitse krant Der Tagesspiegel dat het Z-symbool in bepaalde contexten gelijk staat aan de goedkeuring van oorlog en agressie. „Dat zou wettelijk strafbaar zijn en in dat geval zullen we direct ingrijpen”, aldus Spranger.

Sinds de Russische invasie in Oekraïne wordt het Z-symbool gebruikt om steun voor de oorlog in het land uit te spreken. De letter is in korte tijd uitgegroeid tot een pro-Russisch symbool. Veel Russische legervoertuigen die deelnemen aan de strijd in Oekraïne zijn beschilderd met de letter. Waarom is niet duidelijk. Mogelijk staat de Z voor het woord „zapad”, dat westen betekent. Dat kan duiden op het legerdistrict waar de troepen vandaan komen of op de windrichting waarin de aanval plaatsvindt.

Georg Eisenreich, de minister van Justitie van de Zuid-Duitse deelstaat Beieren, zei vrijdag al dat het strafrecht vervolging toestaat van mensen die bepaalde misdrijven verdedigen, waaronder geweldsmisdrijven. „De oorlog die Rusland in Oekraïne voert, druist in tegen het internationaal recht en is misdadig”, aldus de minister. „Het Openbaar Ministerie treedt daarom op tegen iedereen die ideologisch steun betuigt aan die oorlog.”

De deelstaat Nedersaksen liet weten het symbool eveneens strafbaar te stellen. De stad Stuttgart is ook voorstander van zo’n verbod, net als de deelstaat Noordrijn-Westfalen. De minister voor Vluchtelingenzaken van de deelstaat, Joachim Stamp, zei op Twitter dat het symbool in heel Duitsland verboden moet worden.

Uit nieuwe cijfers moet later maandag blijken of het aantal beschikbare opvangplekken voor Oekraïense vluchtelingen nog volstaat voor de mensen die naar Nederland zijn gekomen. Het ministerie van Justitie komt hierover met nieuwe cijfers. Ook worden nieuwe gegevens verwacht over het aantal Oekraïners dat zich heeft ingeschreven bij de gemeente.

Sinds afgelopen donderdag publiceert het ministerie nog maar twee keer per week cijfers in plaats van dagelijks. Die dag waren er 27.048 plekken geregeld en maakten ruim 15.000 mensen gebruik van de opvang. Het doel van de veiligheidsregio’s, die de opvang organiseren, is dat er ten minste 50.000 plaatsen gecreëerd worden. Maar het belangrijkste is volgens het ministerie dat iedereen die opvang nodig heeft ook daadwerkelijk ergens terecht kan.

Voor de vluchtelingen moet van alles geregeld worden, van onderwijs en zorg tot de mogelijkheid om te werken en sociale ondersteuning. Hoeveel mensen er uiteindelijk naar Nederland zouden kunnen komen, en op hoeveel mensen er gerekend moet worden, is echter nog onduidelijk. De veiligheidsregio’s zeiden zich te moeten voorbereiden op veel meer dan 50.000 vluchtelingen.

Om beter zicht te krijgen op de mensen die hier nu verblijven, roept het kabinet Oekraïners op om zich bij de gemeente te melden voor een inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP). Dat bleek donderdag nog niet de helft van de mensen gedaan te hebben. De teller stond op 7220.

Het werkelijke aantal Oekraïners in Nederland zal nog hoger liggen dan de 15.000 die in de opvang zitten. Ook mensen die elders onderdak gevonden hebben of al voor de Russische invasie in Nederland waren, wordt aangeraden zich in te schrijven.

De opvang van Oekraïense vluchtelingen en asielzoekers uit andere landen staat maandagavond opnieuw op de agenda van het Veiligheidsberaad. De 25 burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio bespreken ook de omgang met het coronavirus op de lange termijn. Het is nog niet bekend of er bewindslieden aanschuiven in Utrecht.

De veiligheidsregio’s moeten de komende weken in totaal 50.000 opvangplekken voor Oekraïners hebben gevonden. Beraadsvoorzitter Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen, heeft er goede hoop op dat dat gaat lukken. Maar mogelijk zijn er nog meer plaatsen voor Oekraïense vluchtelingen nodig. En er is ook een groot tekort aan opvangplekken voor asielzoekers uit andere landen.

De burgemeesters van het Veiligheidsberaad zijn ontevreden dat er nu wel overal plaats gemaakt kan worden voor de Oekraïners, terwijl het Centraal Orgaan opvang asielzoekers COA al lange tijd smeekt om meer plekken voor andere asielzoekers, maar daar niet veel succes mee heeft. Het Veiligheidsberaad heeft er vorige week al bij het kabinet op aangedrongen dat het mogelijk moet worden om desnoods dwang te gebruiken. In dat geval kan een minister of een andere bestuurder plekken aanwijzen die gaan dienen als opvang, of de gemeente of inwoners dat nu willen of niet. Maandagavond overlegt het beraad daar verder over.

De regering in Kiev heeft het Russische leger ervan beschuldigd „onmenselijke tactieken” te gebruiken tijdens de oorlog in Oekraïne, zoals gedeeltelijke of hele blokkades van vluchtroutes, zogeheten humanitaire corridors, en bij belegerde steden.

„Rusland heeft niet langer een taal, menselijkheid, beschaving”, zei een presidentiële adviseur van Oekraïne zondagavond. „Het heeft alleen raketten, bommen en pogingen om Oekraïne te laten wegvagen van de aardbodem”.

Volgens Oekraïense media zijn zondagavond opnieuw meerdere steden vanuit de lucht aangevallen. Onder meer in Kiev, Loetsk, Rivne en Charkov vonden zware explosies plaats. In de noordwestelijke stad Loetsk zou een brandstofdepot zijn geraakt. In alle regio’s van het land waren zondag luchtalarmen te horen.

Volgens de Duitse bondskanselier Olaf Scholz behoort een ander regime in Rusland niet tot de doelen van de NAVO. „Het is niet het doel van de NAVO, noch dat van de Amerikaanse president”, zei Scholz zondag tegen de Duitse televisiezender ARD.

De opmerking van Scholz volgt een dag nadat de Amerikaanse president Joe Biden tijdens een toespraak in de Poolse hoofdstad Warschau over de Russische leider Vladimir Poetin zei dat hij „een slager” is die „niet aan de macht kan blijven”. De opmerkingen van Biden zorgden zowel binnen als buiten de Verenigde Staten voor ophef. Zo waarschuwde de Franse president Emmanuel Macron voor verdere escalatie van de oorlog in Oekraïne.

„Ik heb tijdens mijn bezoek aan het Witte Huis lang met Biden gesproken en ook dit vraagstuk stond ter discussie”, aldus de bondskanselier. „Democratie, vrijheid en rechtvaardigheid hebben overal een toekomst, maar mensen en landen moeten zelf voor deze vrijheid vechten”.

Biden ontkende zondag tegenover journalisten dat hij met zijn opmerkingen opriep tot een ander regime in Rusland. „Nee”, zei de Amerikaanse president toen de verslaggevers hem ernaar vroegen.

Het Witte Huis probeerde eerder ook al duidelijk te maken dat Biden geen oproep deed Poetin ten val te brengen, maar dat hij alleen wilde zeggen dat de Russische leider geen macht zou moeten krijgen over zijn buurlanden.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin zondag in een telefoongesprek verteld dat een staakt-het-vuren en betere humanitaire omstandigheden nodig zijn na de Russische invasie in Oekraïne. Ook verklaarde het kantoor van de Turkse president dat Rusland bevestigt dat de volgende ronde van vredesbesprekingen tussen Oekraïne en Rusland in Istanbul plaatsvinden. Eerder zondag kondigde de Oekraïense onderhandelaar David Arachamia al aan dat de volgende gespreksronde van maandag tot en met woensdag in Turkije zal zijn.

Tegelijkertijd zei Erdogan, die in het conflict probeert te bemiddelen, dat hij nog maar twee onopgeloste grote geschillen ziet tussen Oekraïne en Rusland. Dat zijn de status van de Oost-Oekraïense regio Donbas, waar de pro-Russische zelfverklaarde republiekjes Donetsk en Loehansk liggen, en van het schiereiland de Krim, dat in 2014 door de Russen werd ingenomen
.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei zondagavond dat Oekraïne tijdens de nieuwe gespreksronde zal aandringen op de soevereiniteit en territoriale integriteit van het land. „Onze prioriteiten bij de onderhandelingen zijn bekend: over de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne is geen twijfel mogelijk”, aldus Zelenski in een videoboodschap. „Effectieve veiligheidsgaranties zijn noodzakelijk. Uiteraard is ons doel vrede en een zo spoedig mogelijke terugkeer van het normale leven in ons land”.

De Russische communicatiewaakhond Roskomnadzor heeft zondag Russische media gemaand om geen verslag te doen van een interview met de Oekraïense president Volodimir Zelenski. De waakhond, in 2008 opgericht door oud-president Dmitri Medvedev, zegt een onderzoek zijn gestart naar de mediaorganisaties die Zelenski onlangs hebben geïnterviewd.

Een verslaggever van het Moskouse dagblad Kommersant is een van de Russische journalisten die met Zelenski sprak. Ook waren journalisten aanwezig van Meduza en Dozhd, nieuwswebsites die in Rusland zijn geblokkeerd. Meduza heeft het interview inmiddels gepubliceerd. De website is nog steeds toegankelijk via alternatieve internetverbindingen, bijvoorbeeld met behulp van een VPN, en vanuit het buitenland.

Roskomnadzor gaf geen reden voor de waarschuwing, die in lijn lijkt met recente beperkingen van de vrijheid van meningsuiting in Rusland. Zo ondertekende de Russische president Vladimir Poetin vrijdag een wet die het verspreiden van „valse” informatie over acties van Moskou in het buitenland bestraft met celstraffen tot vijftien jaar.

Begin maart was al een verbod afgekondigd op het verspreiden van „leugens” over het Russische leger, met dezelfde maximale straf. De maatregelen komen tijdens de bloedige Russische invasie in buurland Oekraïne, die volgens het Poetin-regime niet oorlog mag worden genoemd, maar „speciale militaire operatie” heet.

De leider van de afvallige Oekraïense regio Loehansk wil dat er binnenkort een referendum wordt gehouden over aansluiting bij Rusland. Leonid Pasetsjnik vindt dat de inwoners van Loehansk moeten kunnen bepalen of ze zich bij Rusland aansluiten of onafhankelijk blijven.

Een lid van het Russische lagerhuis, de Doema, zei al snel dat het „nu niet het juiste moment is” voor een dergelijk referendum.

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken noemde het mogelijke referendum onwettig. „Alle nepreferenda in de tijdelijk bezette gebieden zijn ongeldig en hebben geen wettelijke basis. Als Rusland dit doorzet, dan zal het een nog sterker antwoord krijgen van de internationale gemeenschap, dan raakt Rusland nog meer geïsoleerd”.

Rusland is het enige land dat Loehansk en buurregio Donetsk erkent als onafhankelijke staten. De regio’s vechten sinds 2014 tegen het Oekraïense leger om onafhankelijkheid te bewerkstelligen.

De erkenning van de Oekraïense regio’s was de laatste stap die Vladimir Poetin zette voor hij Oekraïne aanviel.

De Franse president Emmanuel Macron heeft zondag gewaarschuwd voor verdere escalatie van de oorlog in Oekraïne. Hij deed dat naar aanleiding van de uitspraken van Joe Biden in Polen. De Amerikaanse president zette zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin zaterdag weg als een „slager”. Eerder noemde hij hem overigens al een „oorlogsmisdadiger” en een „moorddadige dictator”.

Macron zei op de zender France 3 dat hij het als zijn taak ziet „eerst een staakt-het-vuren te realiseren en dan een volledige terugtrekking van de Russische troepen door diplomatiek overleg. Als we dat willen bereiken, kunnen we geen escalatie gebruiken in woord noch in acties. Ik zou zo’n formulering niet gebruiken omdat ik in gesprek wil blijven met president Poetin”.

Macron liet weten de komende dagen vaker contact te zullen zoeken met Poetin om te praten over de situatie in Oekraïne en over initiatieven om de nog achtergebleven inwoners van de zwaar belegerde havenstad Marioepol, naar schatting 170.000 personen, een veilig heenkomen te bieden. „We willen de oorlog die Rusland is begonnen in Oekraïne beëindigen zonder escalatie. Dat is de doelstelling”.

Oekraïne is bereid om te spreken over het aannemen van een neutrale status als onderdeel van een vredesakkoord met Rusland, zei de Oekraïense president Volodimir Zelenski zondag in een video-interview met Russische journalisten. Een dergelijke status zou wel door derden moeten worden gegarandeerd en eerst in een referendum aan de Oekraïense bevolking moeten worden voorgelegd. Met neutraliteit wordt in dit verband bedoeld dat Oekraïne nu en in de toekomst afziet van lidmaatschap van de NAVO.

„Veiligheidsgaranties en neutraliteit, niet-nucleaire status van onze staat. We zijn klaar om ervoor te gaan. Dit is het belangrijkste punt”, zei Zelenski, die weigerde andere Russische eisen te bespreken, zoals de demilitarisering van Oekraïne. Wel gaf hij aan dat een overeenkomst met Rusland pas mogelijk is als Russische troepen zich terugtrekken. De suggestie om buitenlandse vredestroepen in Oekraïne toe te laten wees hij af, omdat hij geen „bevroren conflict” in zijn land wil.

Zelenski’s gesprek met Russische journalisten duurde 90 minuten. Hij sprak Russisch en zei onder meer dat de Russische invasie de vernietiging van Russisch sprekende steden in Oekraïne heeft veroorzaakt, en dat de schade nu al groter is dan na de Russische oorlog in Tsjetsjenië. Ook zei hij bereid te zijn al voor het einde van het conflict krijgsgevangen uit te wisselen. De Russische beschuldiging dat Oekraïne chemische en nucleaire wapens heeft noemde hij „lachwekkend”.

Voorafgaand aan het interview waarschuwde de Russische communicatiewaakhond Roskomnadzor de deelnemende Russische journalisten om geen verslag te doen van het interview met Zelenski. De waakhond, in 2008 opgericht door oud-president Dmitri Medvedev, zei tevens een onderzoek zijn gestart naar de mediaorganisaties die aan het interview deelnamen.

De volgende ronde van gesprekken tussen Oekraïne en Rusland zal van maandag tot en met woensdag plaatsvinden in Turkije, zei de Oekraïense onderhandelaar David Arachamia zondag op sociale media.

Vrijdag gaf zowel Rusland als Oekraïne aan dat de twee partijen moeite hebben nader tot elkaar komen over de belangrijkste politieke geschillen. Zo stelde de Russische onderhandelaar dat de gesprekken gestokt zijn op de „grote politieke kwesties” en dat Oekraïne de onderhandelingen „traineert”.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba zei dat er geen vooruitgang wordt geboekt op vier van de zes belangrijkste punten en dat zijn land niet van plan is bepaalde eisen op te geven. „Wij staan erop dat er een wapenstilstand en veiligheidsgaranties komen en dat de territoriale integriteit van Oekraïne wordt gegarandeerd”, aldus Koeleba.

Tegelijkertijd meldde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die in het conflict probeert te bemiddelen, dat hij nog maar twee onopgeloste grote geschillen ziet tussen Oekraïne en Rusland. Dat zijn de status van de Oost-Oekraïense regio Donbas, waar de pro-Russische zelfverklaarde republiekjes Donetsk en Loehansk liggen, en van het schiereiland de Krim, dat in 2014 door de Russen werd ingenomen.

Oekraïne is begonnen met het transport van graan en andere landbouwproducten naar Europa via het spoor, nu de zeehavens van het land zijn gesloten vanwege de oorlog. Dat schrijft het Oekraïense landbouwonderzoeksbureau APK-Inform. Oekraïne is een zeer belangrijke exporteur van graan, mais, zonnebloemolie en andere landbouwgoederen.

Volgens APK-Inform zijn de eerste ladingen van een paar duizend ton nu verstuurd via het spoor door het westen van het land naar Europa. Oekraïne grenst aan de EU-landen Roemenië, Slowakije, Hongarije en Polen. De autoriteiten denken dat maandelijks wel 600.000 ton graan met de trein naar Europa geëxporteerd kan worden.

Voor de oorlog was Oekraïne maandelijks nog goed voor een export van meer dan 5 miljoen ton graan. Het overgrote deel ging via schepen vanuit havens aan de Zwarte Zee. Maar vanwege de oorlog zijn die havens geblokkeerd. Oekraïne heeft ook een exportverbod opgelegd voor bepaalde landbouwproducten om zo de eigen voedselvoorziening veilig te stellen.

Door de Russische invasie van Oekraïne en de verstoring van de export zijn de prijzen van landbouwgoederen sterk gestegen. Naast Europa is Oekraïne ook een belangrijke leverancier aan landen als bijvoorbeeld Egypte, Turkije, Pakistan en China.

Rusland probeert Oekraïne in tweeën te delen, zegt het hoofd van de Oekraïense inlichtingendiensten. Volgens Kirilo Boedanov is dat de Russische tactiek nu het niet mogelijk lijkt het hele land in te nemen. „Het is net als met Noord- en Zuid-Korea. Rusland probeert twee landen te maken”, aldus Boedanov.

Het Oekraïense leger vecht op meerdere plekken in het land terug tegen de Russen. Boedanov denkt dat Oekraïne binnenkort begint met een guerillaoorlog in de gebieden die momenteel bezet worden door Rusland.

Rusland heeft delen in het oosten van Oekraïne onder controle na de inval op 24 februari. Onder meer de afvallige regio’s Donetsk en Loehansk worden gecontroleerd door de Russen, net als andere zuidoostelijke gebieden. In het noorden en westen stuiten de Russen op veel verzet en hebben ze nog geen groot offensief kunnen beginnen.

De Oekraïense autoriteiten zijn er zondag opnieuw niet in geslaagd burgers in nood direct te helpen bij de veilige ontsnapping uit het zwaar belegerde Marioepol. Vluchtelingen uit de havenstad kunnen wel worden opgehaald in de nabijgelegen plaats Berdjansk. Volgens vicepremier Irina Veresjtsjoek staat daar een konvooi van vijftien bussen klaar om de mensen vervolgens naar Zaporizja te brengen.

Wie erin slaagt per auto weg te komen uit Marioepol kan in Berdjansk gratis tanken, zei Veresjtsjoek vanuit Kiev in een videoboodschap. De strategisch belangrijke industrie- en havenstad aan de Zee van Azov is door de hevige strijd sinds begin maart vrijwel in puin gelegd.

In tegenstelling tot Marioepol werden zondag voor de regio Loehansk wel twee vluchtcorridors aangewezen.

Rusland zegt militaire doelen rond de Oekraïense steden Lviv en Kiev te hebben geraakt met precisieraketten. In de westelijke stad Lviv zou het gaan om een brandstofopslag en een radarreparatiefabriek. Bij de brandstofopslag zijn zaterdag zeker vijf gewonden gevallen door de aanval.

De radarsystemen in de fabriek worden gebruikt voor luchtafweergeschut en tanks van het Oekraïense leger. „Het Russische leger zet het offensief voort”, aldus het ministerie van Defensie.
In Kiev is een wapenopslag verwoest, zeggen de Russen. Daar lagen S-300-raketten en luchtafweergeschut. Ook zou het Russische leger Oekraïense drones hebben verwoest.

De verdedigers van de Oekraïense havenstad Marioepol leveren volgens burgemeester Vadim Bojtsjenko „heldhaftig verzet” aan de Russische aanvallers. In een interview met het Oekraïense persbureau UNIAN maakt hij in de nacht van zaterdag op zondag melding van extreem zware gevechten.

Bojtsjenko beschuldigt het Russische leger van meedogenloze acties tegen alle inwoners van de zwaar gehavende stad, ook tegen etnische Russen. „Ze kregen niet de opdracht om iemand te beschermen”, aldus de burgemeester. „Hun taak is gewoon om de stad van de aardbodem te wissen, inclusief haar inwoners.” Dit is gewoon genocide, „er kan geen andere naam voor zijn”.

De burgemeester benadrukt dat de Oekraïense vlag boven de stad blijft wapperen. „En onze soldaten doen er alles aan om ervoor te zorgen dat dit in de toekomst zo blijft”, benadrukt Bojtsjenko. Sommige delen van de stad staan ​​echter al onder Russische controle. „De stad is omsingeld, de ring wordt steeds strakker.”

Hij wil niet ingaan op de toekomst van de stad of dat troepen van buitenaf de stad mogelijk komen bevrijden. „Zelfs de generale staf van het Oekraïense leger heeft daar zeker geen antwoord op. Ik denk dat we geduld en kracht moeten hebben, de tijd zal het leren.”

Het aantal doden in de stad stond tot voor kort op 2187. „Ik kan zeggen dat het aantal nu aanzienlijk hoger is”, aldus Botsjenko, zonder aan te geven hoeveel het er nu zijn. Meer dan de helft van de 540.000 inwoners is geëvacueerd. Zaterdag konden nog ruim 4000 inwoners de stad ontvluchten.

Zeker 2,3 miljoen mensen zijn sinds de Russische invasie in Oekraïne naar Polen gevlucht om een veilig heenkomen te zoeken. Volgens de Poolse grenswacht zijn zaterdag 31.100 mensen Polen binnengekomen.

Het is niet bekend hoeveel mensen in Polen zijn gebleven en hoeveel er zijn doorgereisd naar landen als Duitsland en Nederland. Oekraïners kunnen vrij reizen in de Europese Unie.
Andersom zijn sinds het begin van de oorlog op 24 februari 339.000 mensen Oekraïne binnengegaan vanuit Polen. Het gaat vooral om Oekraïners die zich willen aansluiten bij het leger of mensen in het land willen helpen.

Oekraïne en Polen delen een grens van ongeveer 500 kilometer.

In Oekraïne zijn zondag twee evacuatieroutes opgesteld voor mensen die gebieden willen ontvluchten waar hevig wordt gevochten. De corridors zijn in de oostelijke regio’s Donetsk en Loehansk, de route in Donetsk is voor bewoners van Marioepol.

Vicepremier Irina Verestjsjoek zegt dat mensen uit Marioepol de stad ook met hun eigen auto mogen verlaten. Eerder werden mensen vaak met bussen uit de gebieden gehaald.

De Britse inlichtingendiensten zien dat het Russische leger zich focust op het omsingelen van het Oekraïense leger rond de separatistische regio’s in het oosten van Oekraïne. De Russische troepen trekken daar op vanuit Charkov in het noorden en Marioepol in het zuiden.

De Britten, die dagelijks updates geven over het verloop van de oorlog op basis van de inlichtingendiensten, zeggen dat de strijd in het noorden van het land zich in een impasse bevindt. De Russen hebben daar niet genoeg slagkracht en Oekraïense tegenaanvallen voorkomen dat Rusland zich kan hergroeperen.

Volgens het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken zijn de Russen begonnen met het aanvallen van brandstof- en voedseldepots. Volgens het ministerie moet de opslag daarom worden verspreid, zodat het minder eenvoudige doelwitten zijn.

Het Russische leger is volgens Oekraïne bezig met het aanvoeren van nieuwe troepen militairen om de invasie een boost te geven.

Zurich Insurance Group heeft besloten zijn logo met de witte Z op een blauwe achtergrond te verwijderen van de sociale media. Het Zwitserse verzekeringsbedrijf, met het hoofdkantoor in Zürich, wil niet geassocieerd worden met de Russische inval in Oekraïne.

De invasietroepen gebruiken de hoofdletter Z van het Latijnse alfabet, onder meer op militaire voertuigen en vlaggen, als teken van steun voor de oorlog en propaganda voor het Kremlin. Moskou noemt de gewelddaden in het buurland een „speciale militaire operatie”.

Waar de keuze voor de Z vandaan komt, en niet het Cyrillische equivalent, is onduidelijk. Het zou kunnen staan voor „Zapad” (Westen), „Za pobedoe (Voor de overwinning), maar even goed voor „Zelenski”, de Oekraïense president op wie de Russische eenheden tot dusver vergeefs jacht maken. Zaterdag werd bekend dat wie in Beieren rondloopt met dat pro-Russische symbool een boete of zelfs gevangenisstraf kan krijgen.

De gemeente Utrecht gaat vanaf maandag tweehonderd extra tijdelijke crisisopvangplekken realiseren voor asielzoekers uit Ter Apel. Dat gebeurt na een dringend verzoek van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Burgemeester Sharon Dijksma noemt het „onacceptabel” dat het aanmeldcentrum in Ter Apel „overloopt van drukte”.

De plekken komen in het voormalige pand van Holland Casino nabij de Jaarbeurs. Het gaat om een periode van maximaal vier weken. Dat liet de burgemeester en tevens voorzitter van de Veiligheidsregio Utrecht zondag weten. De opvangplekken zijn bedoeld voor vluchtelingen uit andere landen dan Oekraïne.

Afgesproken is dat de groep na vier weken weer vertrekt. Ondertussen zoekt het COA verder naar locaties voor de langere termijn. De druk op het asielzoekerscentrum Ter Apel loopt op door onder andere het al langere gebrek aan reguliere opvangplekken. „Op basis van de verwachte instroom en uitstroom is er per 1 april een tekort te verwachten van in totaal 1500 opvangplekken”, laat de burgemeester weten.

Het COA laat weten het fantastisch te vinden dat Utrecht de extra opvangplekken beschikbaar stelt. „Maar we kijken nog altijd uit naar de vergadering van het Veiligheidsberaad morgen. We hopen dat daar nog meer plekken beschikbaar komen”, aldus een woordvoerster van het COA. De burgemeesters van de 25 veiligheidsregio’s komen maandag bij elkaar om te praten over de opvang van vluchtelingen, niet alleen uit Oekraïne maar ook uit andere delen van de wereld.

Rond de 300 mensen hebben zondagmiddag op de Dam in Amsterdam gedemonstreerd tegen de oorlog in Oekraïne. De organiserende stichting Oekraïners in Nederland vroeg met de demonstratie om bescherming van Oekraïne door de NAVO en om strengere sancties tegen Rusland. „Rusland moet economisch en diplomatiek volledig geïsoleerd worden”, stelt de stichting in een verklaring.

Vluchtelingen vertelden de demonstranten over hun ervaringen tijdens de oorlog in Oekraïne en over hun vlucht naar Nederland. Aan het eind van het eerste deel van de bijeenkomst sprak de Oekraïense ambassadeur in Nederland.

Sinds het begin van de avond volgen de aanwezigen via een livestream een avond voor Oekraïne die is georganiseerd door een Pools tv-station. Het liefdadigheidsevent Save Ukraine, dat in het Engels wordt uitgezonden, is te zien in zeker twintig landen.

Diverse grote bands en artiesten zijn bij het evenement betrokken, zoals Imagine Dragons, Nothing But Thieves, Fatboy Slim, Placebo en Craig David. Ook Eurovisiesongfestivalwinnaars Salvador Sobral uit Portugal en Netta uit Israël treden op.

De paus heeft het angelusgebed opnieuw aangegrepen om te appelleren tegen de oorlog in Oekraïne. Hij noemde ten overstaan van de gelovigen op het Sint-Pietersplein het conflict zondag „barbaars en godonterend”. Volgens Franciscus doden broeders elkaar zonder elkaar überhaupt te zien, terwijl kinderen zwaar getraumatiseerd raken. „Oorlog verwoest niet alleen het heden maar ook de toekomst van de samenleving.”

De leider van de kerk van Rome benadrukte dat er geen sprake kan zijn van een winnaar. „Elke oorlog is een nederlaag voor ons allen. Oorlog mag nooit gezien worden als iets onvermijdelijks, we mogen er nooit gewend aan raken. De hele wereld moet lering trekken uit zulke conflicten en de gevolgen ervan. Als we dat thema laten liggen dan maken we ons allen schuldig.”

Al sinds het begin van de gewelddadigheden in Oekraïne roept Franciscus op tot herstel van de vrede. Het Vaticaan is bereid te bemiddelen. Om de deur daarvoor open te houden heeft hij Rusland tot dusver niet aangemerkt als agressor. Vrijdag bad hij voor beide partijen om bijzondere bijstand van de Maagd Maria, de moeder van God.

De Verenigde Staten zijn er niet op uit om een ander regime aan de macht te krijgen in Moskou. Dat heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken zondag gezegd tijdens een persconferentie met zijn Israëlische collega Jair Lapid. Het beleid is er meer op gericht ervoor te zorgen dat de Russische president Vladimir Poetin „niet de macht krijgt oorlog te voeren tegen Oekraïne of een ander land”.

Blinkens baas Joe Biden stelde de alleenheerschappij van Poetin in het Kremlin en zijn oorlogsdaden zaterdag openlijk ter discussie in een toespraak in Polen. „In hemelsnaam, deze man kan niet aan de macht blijven”. Het Witte Huis probeerde later duidelijk te maken dat Biden geen oproep deed Poetin ten val te brengen, maar alleen wilde zeggen dat de Russische leider geen macht zou moeten krijgen over zijn buurlanden.

Blinken herhaalde dat nog eens in Jeruzalem. „We hebben geen strategie voor een machtswisseling in Rusland of ergens anders”.

De Amerikaanse buitenlandminister had daarna een onderhoud met premier Naftali Bennett. Hij omschreef de inspanningen van Israël te bemiddelen tussen Oekraïne en Rusland om een eind te maken aan het conflict als „belangrijk” en „direct gecoördineerd” met Washington.

Lees ook

Biden zet met uitspraak over Poetin toon vredesoverleg

Het liveblog van zaterdag is hier terug te lezen.