Dat volgt uit het jaarlijkse onderzoek naar schoolprestaties dat het dagblad Trouw zaterdagmorgen uitbracht. Uit het onderzoek blijkt dat 87 procent van de vmbo’ers op grote scholen, met vestigingen van 1400 leerlingen of meer, zonder vertraging het diploma haalt. Bij de havo-leerlingen ligt dit op 61 procent en op het vwo slaagt 65 procent zonder te blijven zitten.

Op de kleinere scholengemeenschappen, met minder dan 1000 leerlingen, ligt dat voor alle schooltypen 5 procent lager. Ook het gemiddelde eindexamencijfer ligt bij alle typen onderwijs iets hoger op de grotere scholen. Als mogelijke oorzaak noemt prof. dr. J. Dronkers, expert op het gebied van schoolcijfers, in Trouw het feit dat scholen die ’verzwarten’, leeglopen en daardoor als kleine school te boek staan. Een hoog percentage allochtonen drukt de schoolresultaten.

Volgens de onderzoekers weerspreken deze resultaten de mening van politici en onderwijskundigen dat kleine scholen betere prestaties zouden opleveren doordat leerlingen er niet ondergaan in de massa en zich er veiliger voelen. De overheid stimuleerde in de jaren negentig bestuurlijke fusies en de vorming van grotere scholengemeenschappen. Door de fusies is het aantal scholen in het voortgezet onderwijs gedaald van 1427 in 1992 naar 560 in 2002, terwijl het aantal leerlingen per school in die periode toenam van 600 tot 1400. Doordat veel scholen hun leerlingen spreiden, lag het aantal leerlingen per vestiging vorig schooljaar op 792. De laatste jaren klinkt de roep om schaalverkleining steeds vaker en uit een enquête van het Sociaal en Cultureel Planbureau bleek dat tweederde van de Nederlanders aan kleine scholen de voorkeur geeft.

Scholen die zich nog specialiseren in een of twee schooltypen als havo of vmbo, doen het volgens het onderzoek niet duidelijk beter of slechter dan de grotere onderwijsinstellingen. Uitzondering vormen de zelfstandige vwo’s. Scholen die alleen deze richting bieden en gemiddeld slechts 664 leerlingen hebben, presteren veel beter dan zowel de kleine als de grote scholengemeenschappen: 70 procent van de leerlingen gaat zonder vertraging van de derde klas door naar het diploma, en het gemiddeld eindexamencijfer is met 6,7 een paar tienden hoger dan de andere scholen.