Russen in Transnistrië in het oog

Mocht deze havenstad vallen dan komt Moldavië dichterbij als doel. In ieder geval zullen de Russen aansluiting zoeken bij landgenoten in Transnistrië, dat mysterieuze dwergstaatje aan de oostgrens van Moldavië. Een Russische legermacht is er gelegerd en er wordt een enorme wapenopslagplaats gekoesterd. Eerst een persoonlijke noot. Moldavië staat in mijn geheugen gegrift sinds ik er drie jaar geleden rondreisde. Dat was vanwege de jaarlijkse RD-actie die in 2019 was gericht op de armen in deze voormalige Sovjetrepubliek. In vier weken reisde ik van zuid naar noord en van west naar oost en werd ik er geconfronteerd met schrijnende armoede. Tijdens die reis dook op een dag ook Transnistrië op. Dat wil zeggen: mij werd uitgelegd dat het gebied aan de overzijde van de rivier de Dnjestr een dwergstaat met die naam was. De strook land was ten tijde van de Sovjet-Unie een autonome regio binnen Oekraïne. In 1940 werd het door Moskou samengevoegd met Moldavië (dat toen nog Bessarabië heette). Toen begin jaren 90 Moldavië zich onafhankelijk verklaarde, scheidde de door Russen gedomineerde strook zich af en riep het zich uit tot autonome staat. Je zult Transnistrië op een in Moldavië gekochte kaart niet vinden, want als onafhankelijk land wordt het niet erkend. Dat Oekraïne Moldavië aan de zuidkant omsluit en zo de toegang tot de Zwarte Zee ontzegt, zou met het ontstaan van Transnistrië te maken hebben en dienen als compensatie voor het gebiedsverlies door Oekraïne. Intussen ervaren veel Moldaviërs deze nabijheid van Rusland aan hun oostgrens als intimiderend en dat zal met de Russische opmars vanuit Oekraïne niet minder worden. Of Moldaviërs net zo fel hun grondgebied zullen verdedigen als de Oekraïeners nu doen? Mensen die ik sprak, hekelden het gebrek aan patriottisme onder Moldaviërs. „Weinig mensen zullen bereid zijn om voor Moldavië te sterven.” Rusland is binnen de grenzen van Moldavië in een bepaalde zin nog volop aanwezig. Zo spreekt de helft van de 3,5 miljoen inwoners niet Moldavisch (lees: Roemeens), maar Russisch. Een dominante Sovjet-Russische erfenis is ook hier een machtige zakenelite, die het net als in Rusland het op een akkoordje gooit met de bestuurlijke elite ten koste van gewone burgers. Bijvoorbeeld door exclusieve exportrechten op te eisen. Geregeld kreeg ik na een bezoekje van boeren zakken appels mee, met als reden „dat wij ze toch niet kwijt raakten.” De strijd tussen pro-Moskou en pro-Brussel kwam tijdens mijn verblijf fel tot uiting in discussies over homo-rechten. „Weet wat je over je heen haalt aan verplichtingen als je je aansluit bij de EU”, waarschuwden pro-Russische Moldaviërs en hun tegenstanders wisten zeker dat dit vanuit Moskou was ingefluisterd. Bij conservatieve Moldaviërs –onder wie orthodoxe christenen– raakten ze wel een gevoelige snaar.

Russen in Transnistrië in het oog

Buitenland | Oorlog Oekraïne

RD.nl in uw mailbox?