Sla er een standaardmuziekgeschiedenisboek maar eens op na: na een minuscuul hoofdstukje over muziek in de oudheid volgt zo snel als mogelijk een relaas over de middeleeuwen. Na een beknopte uiteenzetting over het ontstaan van de meerstemmigheid worden vervolgens zowat alle pagina’s gewijd aan de grootheden van de westerse muziekgeschiedenis.

Musicoloog Michael Spitzer is daar helemaal niet zo in geïnteresseerd. Boeiender is wat hij noemt de bredere en diepere geschiedenis van de muzikale mens. De noten van Bach, Mozart en Schönberg? Dat zijn slechts klanken, vastgeprikt op papier als gevangen vlinders en losgehaald van hun bron en moment van ontstaan.

Dit buitengewoon fascinerende boek strekt zich daarom breed uit. Zo probeert Spitzer aan de hand van theorieën rond evolutie de muzikale mens uit de oertijd in kaart te brengen. Daarbij staat veel meer de muzikale aanleg van de mens centraal dan de elitaire prestaties. Ieder kind is volgens de auteur een geboren artiest, maar de meeste westerse kinderen verzinken in de staat van artistieke passiviteit. De oorzaak? Het muziekonderwijs! Maar wat is muziek eigenlijk? Op die vraag geeft dit boek ontzettend veel antwoorden. Muziek heeft in elke cultuur een andere betekenis („Kabaal in de ene cultuur is een specerij in de andere”). En maken dieren ook muziek?

Het is veel, heel erg veel wat Spitzer aandraagt. Soms lijkt het alsof je aan een nieuw boek begint, maar dan komen de lijnen later toch weer wonderlijk samen. En omdat het allemaal zo boeiend is opgeschreven, blijf je doorlezen.

De muzikale mens. Een wereldgeschiedenis, Michael Spitzer; uitg. Spectrum; 576 blz.; € 42,99