Het landelijk parket van het openbaar ministerie vermoedt dat de Nederlander duizenden tonnen grondstoffen voor chemische wapens tussen 1984 en 1988 aan het voormalige regime in Bagdad heeft geleverd.

De toenmalige Irakese regering heeft de chemische wapens ingezet in de oorlog met Iran en tegen de Koerdische bevolking in Noord-Irak. De Nationale Recherche voert dit strafrechtelijk onderzoek in samenwerking met de FIOD-ECD uit op basis van de Wet Oorlogsstrafrecht en de Uitvoeringswet Genocideverdrag.

Het onderzoek heeft volgens het landelijk parket aan het licht gebracht dat Van A. vermoedelijk rechtstreeks zaken deed met de toenmalige autoriteiten in Irak. Hij maakte daarbij gebruik van financiële schijnconstructies om de betrokkenheid van zichzelf en Irak buiten het zicht te houden. De Nederlander bediende zich van een Panamese onderneming die in het Zwitserse Lugano was gevestigd, laat het landelijk parket weten.

De grondstoffen voor mosterdgas en zenuwgassen waren afkomstig uit Japan en de Verenigde Staten. Het onderzoek richt zich op 36 leveringen, waaronder een tweetal zendingen fabrieksmaterialen voor Irak. Volgens de Verenigde Naties is de Nederlander een van de grootste tussenhandelaren in het verkrijgen van chemische materialen door Irak.

In verband met de verboden export naar Irak stelde US Customs in Baltimore enkele jaren geleden al een strafrechtelijk onderzoek in. Uit het Amerikaanse onderzoek bleek dat de Nederlander betrokken was bij een viertal ladingen Thiodyglycol (TDG) die vanuit de Verenigde Staten naar Europa waren verscheept. Via de havens van Antwerpen en Aqaba in Jordanië bereikten de grondstoffen voor chemische wapens Irak.

Op verzoek van de Verenigde Staten werd de Nederlander op 26 januari 1989 aangehouden in Milaan. Maar nadat na twee maanden zijn uitleveringsdetentie was geschorst vluchtte de man naar Irak, waar hij verbleef tot de inval van de militaire coalitie in 2003. Daarna vertrok hij via Syrië naar Nederland.

Uit verschillende bronnen valt af te leiden dat de Nederlander op de hoogte was van de bestemming en het uiteindelijke doel van de door hem geleverde grondstoffen, stelt het OM. Een van de bekendste aanvallen met chemische wapens is de vernietiging van het Koerdische stadje Halabja op 16 maart 1988. Tijdens deze aanval werden naar schatting 5000 mensen gedood.

De aanval is een voorbeeld van Husseins politiek van systematische vernietiging van de Koerdische bevolking. Uit officiële Irakese documenten blijkt dat het regime van Hussein met de operatie tegen de Koerden dit volk wilde vernietigen, meent het OM.

Het landelijk parket en de Nationale Recherche hebben in het onderzoek naar Van A. samengewerkt met de Verenigde Staten, Zwitserland, Italië, Duitsland, België en Jordanië. De Nationale Recherche heeft inmiddels ook getuigen in Denemarken, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Jordanië opgespoord. Zij hebben verklaringen afgelegd over het gebruik van chemische wapens door Irak en de slachtoffers die daarbij zijn gevallen.

Van A. wordt later deze week voorgeleid aan de rechter-commissaris in Arnhem.