Veel wethouders zitten de rit niet uit: „Debat wordt scherper”
Bijna 200 wethouders gooiden afgelopen jaar het bijltje erbij neer, bleek onlangs uit onderzoek. Steeds vaker doen ze dat niet vanwege een politieke breuk, maar om gezondheidsredenen. Twee voormalig bestuurders vertellen over hun ervaringen.
„Ik wist van tevoren dat emoties vaak hoog oplopen”
„Het plan was zeker om de vier jaar vol te maken”, zegt Sander van ’t Foort (ChristenUnie). Toch stopte de wethouder uit Renswoude afgelopen juni. Nog geen jaar voor de eindstreep. „Dat maakt het extra zuur.”
„Over het algemeen vervulde ik het wethouderschap met veel plezier”, steekt Van ’t Foort –die 3,5 jaar wethouder ruimtelijke ordening en duurzaamheid voor de ChristenUnie was– van wal. „Je kunt iets betekenen voor mensen. Wanneer een vergunningsaanvraag in eerste instantie weinig kans maakte, probeerde ik met een omweg toch een oplossing te vinden.”
Naast zijn wethouderschap in Renswoude was de 34-jarige CU-politicus ook de bestuurlijke trekker van de Regionale Energiestrategie (RES) van de regio Foodvalley. In die rol maakte hij zich hard voor de verwezenlijking van duurzame energie. Dat ging niet zonder slag of stoot. „Ik wist van tevoren hoe lastig dit thema is, en dat de emoties vaak hoog oplopen als het over wind- en zonne-energie gaat.” Hoe hoog, dat merkte Van ’t Foort in de praktijk. „Tijdens de eerste –openbare– digitale bijeenkomst van de RES kon iedereen reageren via de chat, al dan niet anoniem. Daar kwamen aardig wat verwensingen voorbij.”
Van ’t Foort kan zich voorstellen dat lokale politici vanwege de verruwing van het debat soms niet meer weten waar ze het voor doen. Ook persoonlijk kreeg Van ’t Foort te maken met onwenselijk gedrag. „Ik weet dat in sommige appgroepen van clubs die tegen windmolens streden, werd geopperd om mijn ruiten in te gooien. Gelukkig is het nooit zover gekomen.”
Reflectie
Wat Van ’t Foort hielp in zijn periode als wethouder, waren de maandelijkse Bijbelstudies met collega-bestuurders van de CU. „Naast het lezen uit de Bijbel hadden we ook altijd een moment van bezinning en reflectie, onder meer over dit soort bedreigingen.”
Uiteindelijk eindigde het wethouderschap voor Van ’t Foort tijdens een raadsvergadering over windenergie. Nadat een voorstel voor het plaatsen van windmolens geen meerderheid haalde, vond de CU’er dat hij niet kon blijven zitten. „Naar mijn mening hielden de coalitiepartners zich niet aan hun afspraken rondom windenergie, die we een paar dagen eerder in de coalitie hadden gemaakt. Dat viel rauw op mijn dak.”
Van ’t Foort heeft nog wel wat tips voor wethouders: „Laat je niet door emoties leiden. Hoe moeilijk het ook is, tel tot tien. Blijf verbindend optreden.”
„Begrip voor christelijk getuigenis neemt af; debat wordt scherper”
„De opgetogenheid waarmee ik aan het wethouderschap begon, ben ik kwijtgeraakt”, vertelt voormalig SGP-wethouder Peter Verheij (41). „De ruimte voor het besturen vanuit christelijke principes is steeds kleiner geworden.”
In mei vorig jaar besloot de SGP-fractie in Alblasserdam uit de coalitie met PvdA en CDA te stappen. Het feit dat beide coalitiepartners instemden met een besluit dat bepaalt dat een shuttlebus ook op zondag toeristen mag gaan vervoeren naar de molens van Kinderdijk, was voor de SGP de druppel. Daaraan ging een „worsteling van zo’n driekwart jaar” vooraf, herinnert de oud-wethouder zich. Volgens Verheij werd het steeds moeilijker om verantwoordelijkheid te dragen en een christelijk getuigenis te laten horen. „Het begrip nam af. Dat merkte je tijdens een-op-eengesprekken, maar zeker ook in raadsvergaderingen. Het debat werd scherper.”
Voor Verheij betekende het vertrek uit de coalitie een einde aan elf jaar wethouderschap, volgens de SGP’er „een leven, en geen baan.” Werkweken van vijftig à zestig uur waren geen uitzondering. Toch vond Verheij, wiens kinderen zijn opgegroeid met een wethouder als vader, de lange werkdagen niet moeilijk. „Als je iets doet met heel veel drive en steun van je vrouw gaat het als vanzelf.”
Vooral de verharding van het debat baart Verheij zorgen. „Op sociale media krijg je als lokale politicus echt van alles over je heen. Naast verwensingen ook bedreigingen. In de trant van: ik weet je wel te wonen.”
Volgens Verheij is het belangrijk om zulke ervaringen snel te bespreken. „Dan kun je overleggen hoe je het beste kan omgaan met dit soort nare dingen. Even laten gaan, of toch aangifte doen?”
Verheij deed één keer zelf aangifte. „Avondenlang kwamen mensen bij ons aan huis. Ze sloegen bijna de ramen eruit, en beschadigden onze auto.”
Voor de SGP-politicus werd het steeds moeilijker om christelijke principes te verenigen met zijn werk. „Het meest pijnlijke vind ik dat we meer en meer alleen kwamen te staan, terwijl je hoopt weerklank te vinden bij de andere twee christelijke partijen.”
Hij hoopt dat het Bijbels getuigenis bij zijn vertrek meer uitwerking heeft dan de jarenlange inzet als wethouder. „Gods getuigenis is meerder – dan valt alles weg. Voor mij was het een eervol ontslag van Boven.”