Het is goed om ook te kijken wat er achter zulke berichten schuilgaat. Neem die bijlessen. Die zijn nodig omdat het reguliere onderwijs blijkbaar niet goed genoeg is, in de zin dat de leerkrachten onvoldoende tijd aan elk kind kunnen besteden. Dat gemis moet dan goedgemaakt worden met bijlessen, met de eerdergenoemde tweedeling als gevolg. Die tweedeling werkt lang door omdat lage cijfers vaak een laag inkomen betekenen wanneer de scholier volwassen is geworden.

Zouden de klassen kleiner zijn geweest, dan speelde dat allemaal niet. De leerkrachten zouden dan wél voldoende tijd hebben gehad voor elk kind. Maar de klassen zijn niet kleiner omdat er onvoldoende personeel is en dat is weer aan allerlei zaken te wijten, waaronder problemen met huisvesting en arbeidsvoorwaarden. Het verbieden van bijlessen of juist het subsidiëren ervan, is geen oplossing maar slechts het bestrijden van een symptoom van het onderliggend probleem.

Ik lees die berichten overigens niet alleen als betrokken ouder, met kinderen in het basisonderwijs en in het middelbaar onderwijs, maar ook als macro-econoom. Economische groei en toekomstige welvaart en welzijn zijn afhankelijk van hoeveel nieuwe mensen aan het werk gaan en hoeveel beter ze worden in wat ze doen. In jargon: van de groei van de beroepsbevolking en van de stijging van de productiviteit. Vanwege de vergrijzing kan er een streep door het eerste. We moeten het vooral van de stijgende productiviteit hebben.

We weten wat die productiviteit aanjaagt: onderwijs. Onderwijs is een van de weinige investeringen waarvan het rendement vrijwel altijd ver boven nul ligt. Beter onderwijs heeft gunstige economische, maatschappelijke en sociale effecten en bevordert welzijn en gezondheid. Beter onderwijs vereist meer investeringen. Investeringen kosten geld. Of beter: investeringen kostten geld, want de Nederlandse Staat kan tegenwoordig gratis geld lenen – kríjgt zelfs geld toe als ze dat doet.

Maar simpel ”hier is een zak met geld” is niet hetzelfde als investeren. Met een zak geld neem je niet ineens duizenden leraren aan om de simpele reden dat die er niet zijn. Maar als je de arbeidsvoorwaarden verbetert, de klassen kleiner maakt en de administratieve lasten van het werk vermindert, komen die leraren er op termijn wel.

Dus: hop, verhoog de begroting voor onderwijs flink en structureel en zorg ervoor dat het beroep aantrekkelijker wordt, de klassen kleiner worden en bijles nemen niet nodig is. Anders ben ik bang dat we ons als land, als de rentes over tien jaar hoger staan, voor het hoofd zullen slaan dat we dat niet hebben gedaan.

De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer