Geestelijke nood

Jane Lumanga, programmadirecteur bij WR, noemt nog een belangrijk kenmerk: wie de allerarmsten via de kerken tegemoet treedt, neemt vrijwel altijd de geestelijke nood van mensen mee. „Wij geloven dat een mens zich gedraagt naar wat hij gelooft”, legt Lumanga uit. „Dus zodra we de dorpen ingaan, brengen we in kaart welke schadelijke vormen van bijgeloof er zijn en hoe we die vanuit de Bijbel kunnen ontkrachten. Zonder die geestelijke oorsprong aan te pakken wordt het lastig om van misstanden af te komen.” Als voorbeeld noemt ze de hulp aan oudere weduwen – een belangrijke opdracht in de Bijbel. Juist zij worden er vaak van verdacht heks te zijn, en voor allerlei onheil te zorgen. Die moet je zeker niet gaan helpen. Pas als dat bijgeloof is verdwenen, kun je mensen ertoe aanzetten voor weduwen in hun omgeving te zorgen.”

Kerken mogen dan cruciaal zijn bij het werk van World Relief, voorwaarde is dan wel dat ze samenwerken. Verschillende denominaties zover krijgen was nog een hele kluif, vertelt Maunda. Overigens gaat het WR er niet om tot fusies te komen, integendeel. Wel om naar buiten toe gezamenlijk op te trekken en de allerarmsten in de eigen omgeving te hulp te komen.

Twee jaar is ervoor uitgetrokken om die samenwerking concreet gestalte te geven; na die tijd moeten er interkerkelijke commissies zijn die gemeenteleden benaderen om mee te doen bij het doen van klussen. De regio waar WR nu bezig is en waarop ook de RD-actie zich richt (een gebied in de omgeving van de hoofdstad Lilongwe) kent inmiddels vier van zulke kerknetwerken, met vrijwilligers uit veertig lokale kerken.

Dixon hamert erop dat het erom gaat gemeenteleden bewust te maken van hun roeping om wel te doen. „Als er dingen zijn gerealiseerd staan we daar steevast uitvoerig bij stil en kijken we met de gemeenteleden terug: dat hebben jullie gedaan.” Niet om trots van te worden, wel om de grote betekenis van lokale kerken voor de bevolking te onderstrepen.

Lumanga wijst erop dat in heel Malawi haar organisatie inmiddels al tal van projecten heeft uitgerold, goed voor steun aan bijna 2 miljoen mensen. En opnieuw: die worden via plaatselijke kerken benaderd en geholpen. Wat WR doet is trainingen geven, toerusten en faciliteren.

Communicatie

Naast de kleine klussen als een dak repareren of financiële ondersteuning van weduwen, wezen en gehandicapten, zijn er grotere projecten: huwelijkscatechese, het opzetten van zondagsscholen, van jeugdclubs en het aanbieden van een Bijbelcursus.

Juist bij deze projecten is vaak sprake van confrontatie met diepgewortelde tradities en vormen van bijgeloof. Als voorbeeld noemt Maunda de huwelijkscatechese, waarbij stellen kennismaken met de Bijbelse visie op man en vrouw en op het huwelijk. „Er is hier nogal wat mis met huwelijken, door gebrek aan communicatie tussen man en vrouw. We leren echtparen om gezamenlijk besluiten te nemen in plaats van dat de man alles bepaalt. Daar wordt een gezin vaak ook economisch beter van: aan financiële besluiten gaat voortaan vaak een betere afweging vooraf. Seksualiteit is een ander thema. „Daar praat je niet over, ook niet als man en vrouw.” Intussen doen allerlei vormen van bijgeloof hun ontwrichtende werk. Maunda: „Veel vrouwen denken dat ze in de menopauze niet meer bij hun echtgenoot moeten slapen, want als ze dan zwanger worden baren ze een monster. Zodra ze de 50 zijn gepasseerd slapen vrouwen bij hun kleinkinderen. Dat leidt nogal eens tot overspelige praktijken bij de mannen.”

Beter te volgen

De Bijbelcursus mist ook zijn positieve uitwerking niet in de gemeenten. Maunda: „Malawiaanse voorgangers zijn doorgaans lekenpredikers met geen of nauwelijks enige theologische opleiding. Meer kennis van de Bijbel geeft voorgangers zelfvertrouwen en voor luisteraars heeft zo’n cursus ook voordelen. „Zijn preken zijn nu veel meer gestructureerd”, horen we vaak zeggen.”