Wat is Draagt Elkanders Lasten precies?

„Een jaarlijkse actie die de Erdee Media Groep organiseert. Ieder jaar selecteren we een paar projecten van hulporganisaties waarvoor we geld ophalen. Door middel van verhalen in de krant en via sociale media brengen we die projecten onder de aandacht, zodat lezers weten waar hun donatie naartoe gaat.”

Hoe wordt de selectie van projecten gemaakt?

„Dat is mijn taak, in overleg met het bestuur van de Stichting Draagt Elkanders Lasten. Hulporganisaties laten ons weten met welke projecten ze bezig zijn. In een langdurig en zorgvuldig proces bepalen we voor welke projecten we geld gaan ophalen – ik ben nu al bezig voor de acties van 2024 en 2025. Eerst kijk je of een project qua identiteit bij ons bedrijf past. Dan onderzoek je of het goed is georganiseerd, en of het op eigen kracht verder kan als de RD-actie weer voorbij is. Uiteindelijk selecteren we per jaar een aantal projecten die in hetzelfde land draaien en thematisch bij elkaar passen.”

Of iets een deugdelijk project is, dat kun je toch alleen bepalen als je het met eigen ogen ziet?

„Dat klopt. Als we een goed gevoel hebben bij een project, breng ik daarom eerst een bezoek aan het land om te zien of dat goede gevoel terecht is. Tijdens dat bezoek tref ik ook voorbereidingen voor de journalistieke reis die ik maak in het voorjaar vóór de actie begint te lopen. Als de actie voorbij is, maak ik nog een reis om te zien of het geld goed besteed wordt.”

Wat doet u tijdens die journalistieke reis?

„Ik ga altijd samen met een fotograaf op pad, de laatste jaren was dat steeds Jaco Klamer. En meestal zijn er lokale mensen van de hulporganisatie die ons begeleiden en als tolk fungeren. Met die kleine delegatie brengen we allerlei bezoeken, waarbij ik als het ware aan de voeten van mensen ga zitten om hun verhalen te horen. Zij zijn immers degenen voor wie het project is bedoeld. Soms zie je hen het zich afvragen: waarom komt die man helemaal uit Nederland hierheen om ons te bezoeken?

In 2018 was de actie bijvoorbeeld voor vervolgde christenen in India. Tijdens mijn bezoek heb ik veel van die christenen ontmoet en uitgebreid geïnterviewd. Ik wil recht doen aan die mensen, dus dat betekent: goed luisteren. Dat kost veel tijd en energie. Aan het einde van zo’n reis ben ik bekaf.”

Wat maakt u zoal mee tijdens zo’n reis?

„In India bijvoorbeeld, bezocht ik een kleine christelijke gemeente in een dorp waar ook een grote hindoetempel stond. In dat gebied hadden hindoeradicalen een paar jaar daarvoor gruwelijke moorden op christelijke voorgangers gepleegd. Die moordenaars liepen vrij rond, want de politie durfde er uit lijfsbehoud niets tegen te doen.

Terwijl ik in gesprek was met de weduwe van een vermoorde predikant, kwam er ineens een politieagent binnen en ging zitten. Dat was heel ongemakkelijk, want die agent mocht niet weten waar wij over spraken. Hij was vanwege nalatigheid namelijk medeschuldig aan die moorden en wilde mogelijk niet dat dit aan een buitenlandse journalist werd verteld. We staakten het interview en gingen zogenaamd gezellig koffiedrinken, tot de agent weer vertrok. Je voelt op zo’n moment heel goed hoe kwetsbaar christenen daar zijn.”

Zijn het vaak gevaarlijke bezoeken?

„Nee, dat valt mee. Soms word ik zelfs –volstrekt ten onrechte natuurlijk– als een held onthaald, met slingers en gezang. Ik heb inmiddels wel een idee van hoe koning Willem-Alexander zich op Koningsdag moet voelen.

Meestal word ik ook gevraagd om een toespraak of een soort preek te houden. Dat hoeft voor mij niet zo, maar je kunt zo’n verzoek niet weigeren.

In 2017 was ik in Myanmar. We bezochten een kerkdienst. Een kwartier voor de dienst begon, vroegen ze me of ik een stichtelijk woord wilde spreken. De vraag overviel me: waar moest ik het over hebben?

Nu stond de kerk op een berg die we eerst hadden moeten beklimmen. Hijgend was ik boven gekomen. Toen dacht ik: laat ik mijn toespraak houden over Paulus’ woorden uit Romeinen 8: de ganse schepping zucht. Daar komt ook het beeld van een barende vrouw in voor. Het leek me aardig om dit beeld wat concreet te maken. Terwijl ik dat in geuren en kleuren aan het vertellen was, probeerde iemand van de hulporganisatie mij met gebaren tot de orde te roepen. Wat bleek? In Myanmar is het spreken over zwangerschap en geboorte een groot taboe. Dat beeld was daar dus niet zo gelukkig gekozen.

Zulke bijzondere voorvallen maak je geregeld mee.”

De eerste actie was in 1974, voor een ziekenhuis in Israël. Sinds wanneer bent u erbij betrokken?

„In 1986 ben ik bij het RD gaan werken, als buitenlandredacteur met Azië als aandachtsgebied. Twee jaar later werd ik al gevraagd om voor de RD-actie een reis te maken naar India. De opzet was toen wel anders dan nu. Gerrit Roos deed de organisatie, en afhankelijk van het gebied waar het project draaide, werd een collega gevraagd om de journalistieke reis te maken.

Later werd besloten dat Roos alles zelf ging doen, de organisatie en de reizen. In 2013 moest hij daar vanwege gezondheidsklachten mee stoppen. Vanaf dat moment heb ik het van hem overgenomen.”

In 2019 werd meer dan een miljoen euro opgehaald. De laatste jaren is de opbrengst sowieso veel hoger dan voorheen. Hoe verklaart u dat succes?

„Toen mij in 2013 werd gevraagd of ik de organisatie wilde overnemen, heb ik gezegd: Prima, maar dan moeten we het wel anders aan gaan pakken. Bij zo’n actie is het nodig dat je de verhalen van de mensen dichtbij brengt. Fotografie is dus heel belangrijk. Daarom heb ik als voorwaarde gesteld: er moet weer een fotograaf mee. In het verleden deden we dat al wel, maar die was wegbezuinigd.

Vroeger maakten we tien grote verhalen; nu zijn dat veertig kleinere artikelen, met nog meer focus op het menselijke aspect. En we maken zo mogelijk ook video’s. Blijkbaar werkt deze aanpak, want de opbrengst is fors gestegen. Met dank aan onze lezers.”

Hoeveel geld blijft er aan de strijkstok hangen?

„Bij onze stichting niets. Het kost de Erdee Media Groep alleen maar geld. Zo ben ik sinds kort het hele jaar fulltime met de RD-actie bezig, dus het kost sowieso een jaarsalaris. Daarnaast moeten de reizen betaald worden.

Vroeger werden die onkosten van de opbrengst afgehaald, maar tegenwoordig doen we dat niet meer. De opbrengst gaat nu volledig naar de goede doelen. In de keuze voor een project kijken we natuurlijk wel naar de betrouwbaarheid van een organisatie. Hebben we er geen vertrouwen in dat het geld goed besteed wordt, dan gaan we niet verder met zo’n organisatie in zee.”

Wat de acties voor effect hebben gehad, daar lezen we weinig over. Hoe komt dat?

„De stichting krijgt na twee, drie jaar een rapportage van de betrokken organisaties over hoe het geld besteed is. Intern wordt dus wel degelijk achteraf controle gedaan. Daar valt in de krant veel over te schrijven, maar tot nog toe is het daar niet van gekomen, omdat ik, als de RD-actie was afgelopen, meteen weer fulltime als buitenlandredacteur aan de slag moest.

Nu ik sinds kort mijn volledige agenda aan de actie mag besteden, wil ik graag over de bestedingen van al dat geld gaan schrijven. En geloof me; dat wordt in de meeste gevallen echt goed besteed. Komend voorjaar hoop ik de lezers van het Reformatorisch Dagblad daar meer over te vertellen.”

Zie ook https://steundel.nl/.