De ‘ongezondere’ producten worden ook nog uitbundig gepromoot: 81 procent van de producten die in de aanbieding zijn, komt niet uit de Schijf van Vijf. Van de negen onderzochte productgroepen waarvoor kinderen de doelgroep zijn, valt zelfs 97 procent niet in deze schijf. Dat staat in een rapport van Wageningen Universiteit & Research dat demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

In de schijf staan groente en fruit, brood en graanproducten, vis- en peulvruchten, zuivel, smeer- en bereidingsvetten, dranken als water en thee. Producten die door de industrie zijn bewerkt, zoals soep, koek, snoep, chips, vullen dus de meeste schappen in de supermarkten. In de horeca is het niet beter. Van de menukaart in 21 onderzochte out-of-homeketens valt maar 10 procent van de producten in de gezonde schijf en de rest erbuiten.

Blokhuis werkt al jaren aan de uitvoering van het nationaal preventieakkoord, waarin de voedselbranche heeft afgesproken om de hoeveelheden zout, suiker en verzadigd vet te verminderen. Maar er valt nog veel werk te doen om de consument tot een gezonde keuze te bewegen, stelt hij. Hij vindt dat de „intensiteit van de verleiding voor ongezond eten omlaag zal moeten”. Maar het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) ziet er niets in afspraken over reclame te maken. Het zou te complex zijn. Wel wil het CBL meewerken aan het vergroten van de verkoop van producten uit de schijf.

Belangenorganisaties pleiten al jaren voor wettelijke afspraken om de voedselindustrie te dwingen hun producten te verbeteren. Volgens Blokhuis ziet de waakhond voor mededinging ACM geen bezwaren voor de levensmiddelensector om afspraken hierover te maken. Hij laat een verkenning uitvoeren om te kijken hoe dit valt te realiseren, maar een oordeel daarover is volgens hem aan een nieuw kabinet.

Wel start volgend jaar een nieuw monitoringssysteem dat ertoe moet leiden dat voedselproducten stapsgewijs beter en gezonder worden. De overheid neemt hierin de regie, de uitvoering ligt onder meer bij het RIVM. In 2030 moet de samenstelling van alle productgroepen zijn verbeterd.