Oudere heeft coronapas niet zomaar op zak
Senioren worstelen met de coronapas die de afstandsregel onlangs verving. Zeker voor hen die digitaal minder vaardig zijn, is het zoeken naar de QR-code. „Ik ben getest, maar toen kreeg ik er geen.”
Nee, hij heeft nog geen coronapas, want het testcentrum van de GGD wilde die niet afgeven, zegt Aad van der Steen (77) uit Zwartebroek. Hij loopt samen met zijn 70-jarige broer in het centrum van Barneveld. Beiden hebben geen idee hoe ze dan wel aan een pas kunnen komen. Dat er in de Barneveldse bieb een speciaal hulppunt is voor digibeten zoals zij, komt als een aangename verrassing. „Daar gaan we gelijk heen.”
Sinds 25 september is het verplicht om een coronapas te tonen in onder meer restaurants. De pas –met een QR-code– laat zien dat de eigenaar coronavrij is. Daarvoor moet diegene wel beschikken over een negatief testbewijs, een vaccinatiebewijs of een herstelbewijs. De snelste manier om de pas te krijgen, is via de CoronaCheck-app. De gebruiker logt in met een DigiD en krijgt binnen een paar minuten de QR-code. Daarvoor zijn een smartphone, DigiD, de app én enige digitale vaardigheden vereist. Niet alle senioren voldoen daaraan.
Er zijn veel mensen op de been in de zonnige winkelstraat van Barneveld. Sommigen haasten zich naar de supermarkt. Anderen kuieren op hun gemak langs de winkels. Mineke van Veen (72) staat met haar dochter Saskia (35) bij een etalage te kijken. Van Veen heeft wel een QR-code op zak. „Zelf gedownload op mijn mobiel.” Makkelijk vond ze dat niet. Eerst probeerde ze de code zelf te krijgen, maar toen „floepte de app eruit.” Van Veen heeft geen idee wat er fout ging. Toen ze er met haar zus voor ging zitten, lukte het beter. „Met z’n tweeën kom je er wel uit, al duurt het even.” Van Veen is van mening dat de overheid de coronabewijzen beter standaard over de post kan sturen of het vaccinatiebewijs als toegangscode kan gebruiken. „Daarmee kun je toch aantonen dat je bent geprikt? Dan heb je dit gedoe niet.”
Op de markt staat Johan de Haan (73) te wachten op zijn vrouw Alie (71). Die is net aan de beurt bij de notenkraam. Het echtpaar uit Zaandam heeft al een coronapas. „De aanvraag ging snel”, zegt De Haan. Hij las op internet hoe hij de QR-code op zijn mobiel kon zetten. Zijn vrouw is minder vaardig met haar telefoon. „Ik heb mijn mobiel gelijk aan mijn man gegeven”, zegt ze, terwijl ze noten in haar tas propt. „Zo’n code aanvragen? Daar begin ik écht niet aan.”
Het carillon laat vrolijke riedels horen: 11.00 uur. De tijd waarop het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO) in de Bibliotheek opent. De biebmedewerkers zitten iedere donderdag van 11.00 uur tot 13.00 uur klaar om iedereen te helpen die met vragen over digitale zaken, inclusief de coronapas, aanklopt.
Gedoe
De broers Van der Steen hebben hun weg naar de helpdesk gevonden. „Ik ben al getest”, klinkt het uit het hokje. „Maar toen kreeg ik geen coronapas.” Geduldig legt medewerkster Alie van Veldhuizen de zeventigers uit dat ze een DigiD moeten aanvragen. „Daar wordt het testresultaat geregistreerd en dan kun je een coronapas krijgen.”
De Van der Steens zijn niet de enigen die vanochtend hulp krijgen bij het aanvragen van een coronapas. Het is druk bij het inloopspreekuur. Voor het hokje hebben zich inmiddels een stuk of zes ouderen verzameld in de wachtruimte. Onder hen is G. Rozendaal (68). Hij is fervent motorrijder en wil graag ritjes naar Duitsland maken. Daar is een coronabewijs voor nodig. „Helaas”, vindt de zestiger. Een smartphone om de QR-code op te downloaden, bezit hij niet, evenmin een printer om een papieren bewijs te regelen. Hij heeft ook geen zin om zich erin te verdiepen. Zijn zus (70) heeft hem meegenomen naar de bibliotheek. „Ik zag op het journaal dat je hier hulp kunt krijgen met de coronapas.”
Het wachten duurt wel lang, verzucht de vrouw even later. De klant die voor hen aan de beurt is, zit nog steeds in het hokje. „Veel ouderen willen graag gelijk een DigiD aanvragen als ze horen dat ze dan makkelijker een coronapas kunnen krijgen”, verklaart medewerkster Van Veldhuizen. „Of ze hebben er een, maar weten niet hoe die werkt. Dat moeten we dan uitleggen.”
Vanachter de balie haast medewerkster Milou van Essen zich ineens naar de wachtrij. In haar hand heeft ze een stapeltje formulieren. „Wie zit hier te wachten voor hulp met de coronapas”, vraagt ze aan de aanwezigen. Zo’n vijf senioren knikken instemmend. „Dan heb ik hier een formulier waarmee u de coronapas zelf kunt aanvragen. U hoeft alleen uw burgerservicenummer en uw postcode in te vullen. Als u het formulier opstuurt, krijgt u het papieren bewijs over de post.” Een DigiD is niet nodig. „Het formulier is voor ons nieuw sinds gisteren”, legt Van Essen uit. „Dat is even wennen.”
Moeder en dochter Haanschoten –86 en 57 jaar oud– zijn blij met het formulier. „We hebben geprobeerd om zelf een coronapas voor mijn moeder te regelen”, vertelt de dochter. „Maar ze heeft geen DigiD en geen goede mobiele telefoon. Toen hebben we de gemeente gebeld om raad en die stuurde ons door naar de Bibliotheek.” De tachtiger schudt haar hoofd. „Al dat gedoe met computers, ik heb alleen een huistelefoon en dat vind ik genoeg.” Het papieren formulier is voor haar een uitkomst.
Hindernissen
De mailbox van seniorenorganisatie KBO-PCOB stroomt dagelijks vol met berichten van ouderen die een dagje uit willen, zegt woordvoerster Gusta Willems. Velen lukt het niet om een QR-code te regelen waarmee ze kunnen aantonen dat ze virusvrij zijn. „Vooral voor de aanvraag van een papieren bewijs moet iemand veel stappen zetten.”
Voor degenen die geen DigiD, app of internettoegang hebben, heeft het ministerie van Volksgezondheid een telefoonlijn opgezet. Daar kan ook een QR-code worden opgevraagd.
Maar bij het bellen lopen ouderen alsnog tegen hindernissen aan. Wie het nummer draait, hoort eerst een keuzemenu. Worstelt de beller zich daar doorheen, dan krijgt hij –vaak pas na een halfuur– iemand aan de lijn. Die vraagt naar zijn burgerservicenummer en geboortedatum, en checkt of hij recht heeft op een coronapas. Is dat geval, dan wordt de pas opgestuurd.
Echter, niet van alle ouderen staat in het systeem van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) geregistreerd dat ze recht hebben op een coronapas. „Iemand die door de huisarts is geprikt of zijn vaccinatiestatus niet deelt met het RIVM, komt niet in de prikregisters voor. Die moet eerst naar de huisarts voor een prikbewijs. Daarmee kan hij dan telefonisch de QR-code krijgen.”
Ook over het telefonisch aanvragen van een pas na een negatieve testuitslag lijkt onduidelijkheid te bestaan, concludeert Willems na navraag. „Een test is beperkt geldig en voordat je een papieren bewijs hebt, ben je dagen verder.”
Gelukkig zijn er initiatieven om senioren te helpen, zegt Willems. „In diverse biebs zijn hulppunten en onze afdelingen hebben vrijwilligers die mensen kunnen assisteren bij de aanvraag van de pas.”
